Aangekoekte mest in de vacht 'is logisch'

De controleurs schrikken wanneer ze in juli 2013 bij het weitje in Rijpwetering staan. Maar Gijs (43) heeft niet het idee dat hij verkeerd bezig is. Met de handen over zijn skippybal-vormige buik gevouwen, legt hij bij de rechter gepassioneerd uit dat wat als 'fout' in de processen-verbaal staat, eigenlijk de normaalste zaak van de wereld is.

'De koeien kwamen net van stal, dan hebben ze dat', verklaart hij de plakken opgedroogde mest. 'Als ze de hele winter op stal hebben gestaan, moet dat er eerst af regenen.' Dat zijn dieren vermagerd zijn is ook niet vreemd: koeien die melk geven, zijn altijd wat magerder. Alleen voor de stier heeft hij geen verklaring.

De dikke vacht waarmee de schapen onder de warme zon lopen, dient volgens Gijs niet alleen als isolatie in de winter maar ook als verkoeling in de zomer. 'Het is mijn vak niet', zegt de rechter, 'maar volgens mij moeten schapen toch echt elk jaar worden geschoren. En dan is 25 juli erg laat.' Gijs wijst op de natuur: daar schuren schapen ook zelf hun vacht los langs een rots of struik.

'En in warme landen, neem Arabië ofzo, daar lopen mensen toch ook met meerdere lagen kleding aan', vult hij nog aan. De rechter reageert verbaasd: 'Wilt u nu zeggen dat schapen hemaal niet geschoren hoeven te worden? Dat staat volgens mij haaks op elk boerenverstand.'

In de wei liggen afgebroken planken met scherpe schroeven die uitsteken. Gevaarlijk voor de pony's, veulens, schapen, lammetjes, koeien en kippen die er rondscharrelen. 'De beesten schuren tegen zo'n hek en dan slopen ze wel eens wat', legt Gijs uit, 'daarom zag het land er zo uit.' De rechter stelt: 'Dat zou dan dus op elke boerderij zo moeten zijn?' 'Dat is ook zo.' 'Maar dan zou u hier nu niet zitten.'

Ze gaat voorzichtig verder en komt met compassie tot de kern. 'Is het niet zo dat het eigenlijk een beetje boven uw hoofd is gegroeid? Dat het gewoon teveel voor u is geweest?' Gijs verdedigt zich: 'Nee mevrouw, ik heb écht mijn best gedaan.' Hij klinkt emotioneel en oprecht overtuigd van zijn goede bedoelingen. 'Al vanaf mijn achtste ga ik met mijn vader mee en daarna heb ik dat weitje altijd aangehouden. Het was mijn lust en leven, ik heb het altijd met hart en nieren gedaan. Ik ben sprakeloos, ik wist niet dat ik blijkbaar zo fout zat.'

De rechter kijkt Gijs aan. 'Van de foto's in het dossier werd ik best verdrietig. Ik zeg niet dat u het met opzet heeft gedaan, maar ik zag al op de foto's dat de conditie van deze dieren gewoon niet goed was.' De officier van justitie is het daarmee eens. 'En de vergelijking met de vrije natuur gaat niet op', zegt hij. 'Deze dieren wáren niet in de vrije natuur, ze waren aan uw zorg toevertrouwd.'

'Er moet een straf volgen', vindt de officier van justitie, 'daar hebben deze dieren recht op.' Verwaarlozing van dieren levert 250 euro boete per dier op. De officier rekent voor: met 36 dieren zou dat een flink bedrag worden. Hij realiseert zich dat oud ijzer handelaar Gijs dat niet kan opbrengen. De rechter is het met hem eens dat een werkstraf van 40 uur beter past. 'De hoge boetes zijn ook vooral bedoeld voor boeren die dieren houden om eraan te verdienen, niet voor hobbyisten.'