Staatssecretaris over ouderenzorg: 'Geen gemakkelijk verhaal, maar wel iets om voor te vechten'

Martin van Rijn, staatssecretaris Volksgezondheid
Martin van Rijn, staatssecretaris Volksgezondheid
DEN HAAG - Er is een cultuuromslag nodig in de ouderenzorg. Dat zegt staatssecretaris Martin van Rijn. Omroep West vroeg hem te reageren op ideeën van bestuurders, bewoners, mantelzorgers en personeel om de ouderenzorg te verbeteren. Volgens Van Rijn moet de zorg veel persoonsgerichter en kleinschaliger en gaat dat nog jaren duren. 'Ik snap het ongeduld, ik ben ook ongeduldig.'
We vroegen Van Rijn naar het personeelstekort in verpleeghuizen. Per 1 januari komt hij met een nieuwe personeelsnorm: 'Geen vast getal, want per groep is er andere zorg nodig. We moeten veel meer rekening houden met individuen. De zorg moet zich aanpassen aan de bewoners en niet andersom.' Van Rijn denkt dat dat nu nog te weinig gebeurt en dat het ook nog wel even gaat duren voordat die omschakeling in ieder huis is gemaakt.
Volgens de staatssecretaris is de inzet van mantelzorgers heel belangrijk: 'Zij weten hoe een bewoner in elkaar zit en dat draagt bij aan een betere kwaliteit van leven.' Hij juicht samenwerking tussen professionals en mantelzorgers van harte toe, maar plaats ook een kanttekening: 'Goede zorg mag niet afhankelijk zijn van mantelzorgers, het is extra.'

Imagoprobleem

Veel betrokkenen vinden dat de hoeveelheid administratie in de ouderenzorg minder moet en kan. Van Rijn erkent dat elke euro die naar de administratie gaat en niet naar de zorg 'zonde geld is'.  Hij noemt de vermindering van lijstjes en protocollen een belangrijk speerpunt: 'Maar dat is heel moeilijk, want het zijn vaak geen regels die van de overheid komen, maar wat gegroeid is binnen een instelling. Sommige dingen moeten ook echt en sommige dingen kun je weglaten.'
Veel instellingen kampen met een tekort aan hogeropgeleid zorgpersoneel. Volgens Van Rijn is dat vooral een imagoprobleem: 'Wat ik wil is dat mensen op een verjaardag kunnen zeggen: ik werk in een verpleeghuis en daar ben ik trots op. Daar moeten we aan werken. En ik heb geen toverstafje waarmee ik morgen kan zeggen: dat is geregeld.'

Zak geld niet de oplossing

Veel betrokkenen vinden dat geld dat voor ouderenzorg bedoeld is, niet naar hoge salarissen van managers mag gaan. Van Rijn erkent dat de ouderenzorg de afgelopen jaren grootschaliger is georganiseerd: 'Met alle gevolgen van dien: veel management, veel bureaucratie.' Hij denkt dat dat anders moet: 'De baas moet de mensen weer kennen, weten wat er speelt. Daar moeten we harder op toezien.'
Is de beste oplossing voor betere ouderenzorg een zak geld? Van Rijn denkt van niet: 'Geld kan één van de oplossingen zijn. Een jaar in een verpleeghuis kost zo'n 80.000 euro. Sommige huizen kunnen met dat geld goede zorg leveren, andere niet. De verschillen zijn groot.' Volgens de staatssecretaris regelt een zak geld niet dat er ook op de lange termijn goede zorg wordt geleverd. 'Daar is een cultuuromslag voor nodig.'

´Iets om voor te vechten´

De hele zorg moet anders worden ingericht volgens de staatssecretaris: 'Veel persoonsgerichter, kleinschaliger, met bazen die de werkvloer weer kennen. Dat is een hele omslag waarin we nog heel veel lijstjes en regels kwijt moeten en het toezicht moet ook anders. Geen gemakkelijk verhaal, niet zomaar geregeld, maar wel iets om voor te vechten.'
Dit is een artikel in de reeks 'Zorgen over de zorg'. Meer lezen over de ouderenzorg?