'Wij kwamen terug uit de oorlog en waren al onze bezittingen kwijt'

DEN HAAG - De kille manier waarop de gemeente Den Haag na de Tweede Wereldoorlog met Joden omging, is tot in detail beschreven in een rapport dat vorige week is gepresenteerd. Voormalig D66-politicus en Haags gemeenteraadslid Hanneke Gelderblom-Lankhout (80) ondervond dit aan den lijve. ‘Als je terugkijkt, denk je hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat er zo kil, zo juridisch gekeken werd.’
Fred Lankhout, de vader van de Haags-Joodse Hanneke, had voor de oorlog een grote, succesvolle drukkerij in de Noorderbeekdwarsstraat in Den Haag, met prominente klanten als de kunstenaar Escher. ‘Hij was zelfs uitgenodigd voor de bruiloft van de toekomstige koningin Juliana’, vertelt Gelderblom-Lankhout.
Maar tijdens de oorlog wordt de drukkerij door de Duitsers onteigend. De kleine Hanneke wordt door de Haagse verzetsstrijdster Ru Paré (Tante Zus) opgehaald en ondergebracht bij een onderduikgezin. Ook haar broertje en moeder gaan in de 'onderduik', of 'uit logeren' zoals ze het zelf destijds noemde. Vader Fred wil via de Pyreneeën aan de Duitsers ontkomen.

Doodgeschoten

Hij wordt opgepakt in Parijs en later doodgeschoten als hij probeert uit de trein naar Auschwitz te ontsnappen. De kleine Hanneke overleeft samen met haar broer en moeder de oorlog, maar ze krijgen hun bezittingen niet terug.
In hun huurhuis in de Citroenstraat woont een ander gezin. Daar kunnen ze niet meer terecht. En ook de drukkerij heeft een nieuwe eigenaar.

Geen geld voor juridisch gevecht

De moeder van Hanneke heeft nog geprobeerd om de drukkerij terug te krijgen, maar heeft uiteindelijk genoegen genomen met een regeling met de nieuwe eigenaar, die haar een pensioen uitbetaalde.
‘Na de oorlog was er een juridische manier van kijken, het huis kregen wij niet terug, de drukkerij kregen wij niet terug, dan kon je een heel juridisch gevecht gaan beginnen, maar dat kostte geld en dat hadden wij niet’, zegt Gelderblom-Lankhout.

Levensverzekering

Hanneke en haar broer hebben later ook nog geprobeerd om een levensverzekering op naam van hun vader uitbetaald te krijgen. Dat werd in eerste instantie afgewezen omdat ze geen bewijs van overlijdensdatum konden overleggen.
‘Als je terugkijkt denk je, hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat er zo kil juridisch gekeken werd’, zegt Gelderblom-Lankhout.

Kast en wasmand

Toch waren er ook een paar kleine overwinningen. De moeder van Hanneke heeft ooit nog een antieke kast teruggekregen die in het Rijksmuseum was beland. Zij kon bewijzen dat de kast van haar familie was geweest omdat ze bepaalde details wist. Zo zat er een muizengaatje in de achterkant van de kast.
Ook kreeg de familie nog een wasmand vol linnengoed terug. De eigenaar van de wasserette had de mand jarenlang op zolder bewaard en had na de oorlog bij de gemeente geïnformeerd of de familie Lankhout al terug was.