Architect Naturalis succesvol in strijd tegen verbouwing museum

Naturalis is sinds september 2016 dicht voor een grootscheepse verbouwing van het bestaande pand tot depot en studieruimtes, en de bouw van een compleet nieuw museum voor de bezoekers ernaast. De plannen werden eind 2014 bekendgemaakt, en architect Verheijen van het Leidse bureau VVKH

tegen die plannen.

Verheijen vond dat Naturalis inbreuk maakte op zijn auteursrecht, door zijn ontwerp grondig te laten aanpassen door een ander architectenbureau. Onder meer de loopbrug naar het Pesthuis, waar bezoekers het museum binnen komen, en het Darwin House naast het museum, ook een ontwerp van Verheijen, zouden worden gesloopt. Ook het interieur van het museum zou grondig worden aangepast.

De rechtbank in Den Haag vindt nu dat Naturalis wel het Darwin House en de loopbrug mag slopen, maar dat de verbouwing van het oude museuminterieur tot depotruimtes niet door de beugel kan. De rechtbank oordeelt dat de inrichting van het gebouw dusdanig uniek is dat die als een auteursrechtelijk beschermd werk moet worden beschouwd.

‘Met de plannen om de drie tentoonstellings- en laboratoriumkwadranten door de tussenruimtes heen, van gevel tot gevel, te voorzien van meerdere door pilaren ondersteunde verdiepingsvloeren, verdwijnen kenmerken van het ontwerp van het interieur,’ zo schrijft de rechtbank. Het gaat daarbij om het spel tussen licht en donker, het verdwijnen van de entree vanuit de loopbrug en het verdwijnen van grote in elkaar overlopende ruimtes. 'Ik heb op het belangrijkste punt gelijk gekregen, de verbouwing is een verminking van mijn ontwerp,' zo concludeert architect Verheijen.

Complicatie bij het oordeel van woensdag is dat de voorbereidingen voor de verbouwing inmiddels zijn begonnen. Een definitief vonnis stelt de rechtbank daarom uit. Naturalis moet op 22 februari aan de rechtbank uitleggen hoe ver de verbouwing is en wat een verbod voor invloed heeft op de voortgang van de werkzaamheden. Fons Verheijen moet een maand later zijn reactie geven op wat Naturalis als argumenten aanvoert. Pas daarna volgt een definitieve uitspraak.

Naturalis laat weten het vonnis nader te zullen bestuderen. 'We moeten stukken inleveren en dat gaan we doen,' aldus een woordvoerder. 'Daarna kijken we uit naar het definitieve vonnis.' De tussenuitspraak van woensdag heeft geen gevolgen voor de voorbereidende werkzaamheden. 'Die kunnen gewoon doorgaan,' zo verzekert de woordvoerder.

Volgens Fons Verheijen is er best een oplossing voor de situatie: 'Als ze mijn oude tentoonstellingsruimten intact laten en de nieuwbouw als depot gebruiken zijn ze er al. Al geeft dat natuurlijk ook weer complicaties in het nieuwe ontwerp.'