Woningcorporaties weten niet of zij hebben meebetaald aan dubieus Zuid-Afrikaans woningbouwproject

Erik Staal, voormalig directeur-bestuurder bij Vestia, verschijnt voor de Parlementaire Enquetecommissie Woningcorporaties.
Erik Staal, voormalig directeur-bestuurder bij Vestia, verschijnt voor de Parlementaire Enquetecommissie Woningcorporaties. © ANP
DEN HAAG - Woningcorporaties in de Haagse regio hebben geen idee of en hoeveel geld zij in een dubieus woningbouwproject in Zuid-Afrika hebben gestoken. Maandag werd voormalig Vestia-topman Erik Staal opgepakt. Hij zou 1,2 miljoen euro hebben verduisterd bij een stichting die onder meer gefinancierd zou zijn door woningcorporatie Vestia.
Ook wordt
verdacht van witwassen en valsheid in geschrifte. Hij zou als bestuurder van de Housing Association South Africa (HASA) dus zo'n 1,2 miljoen euro aan de stichting hebben 'onttrokken ten behoeve van privédoeleinden', aldus het
. Donderdag werd bekend dat Staal
.
De HASA heeft als doel om betaalbare woningen te bouwen in Zuid-Afrika. De stichting werd in 1996 opgericht door de Vereniging Sociale Verhuurders Haaglanden (SVH), die toen 28 corporaties vertegenwoordigde. Na fusies zijn er nu nog 15 over.

FIOD

De SVH weet zelf niet dat de vereniging oprichter is van de HASA en zegt niet na te kunnen gaan hoeveel geld er is gedoneerd. 'We zijn een paar jaar geleden overgegaan op een digitaal archief en we zijn ook nog eens verhuisd. De papieren archieven uit die periode zijn niet meer aanwezig en ik betwijfel of die er ooit waren', zegt SVH-directeur Jolanda Hoogeboom.
Zij wijst er op dat de HASA tegenwoordig in Krimpen aan de Lek is gevestigd. In die plaats heeft Staal een villa, waar de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) onder meer administratie in beslag heeft genomen. Hoogeboom zegt dat zij nooit van haar voorgangers over de HASA heeft gehoord. 'Het feit dat we als organisatie ook niet zijn benaderd door justitie over stukken van deze organisatie zegt waarschijnlijk al voldoende dat zij ook niet verwachten dat wij over stukken beschikken.'

Mandela

Maar dat er geld van Nederlandse corporaties naar Zuid-Afrikaanse woningbouwprojecten is gegaan, daarover bestaat volgens Hoogeboom geen twijfel. 'Na de omverwerping van het regime en met de komst van Mandela wilden veel corporaties helpen in Zuid-Afrika.' Het OM kan niet zeggen hoeveel geld Nederlandse corporaties in de HASA hebben gestoken, omdat die informatie volgens een woordvoerder deel uitmaakt van het onderzoek.
In eerste instantie zeggen afzonderlijke woningcorporaties dat zij niets met de HASA te maken hebben gehad. Als later blijkt dat zij via de SVH mogelijk indirect toch betrokken waren, zeggen de corporaties dat zij niet na kunnen gaan om hoeveel geld het gaat. 'Donaties verliepen via de stichting, door ons is er geen extra geld voor vrijgemaakt', zegt een woordvoerder van Haag Wonen.

Documenten meegenomen

Woonbron en Staedion laten weten dat zij 'niets in de boeken hebben kunnen vinden' over de HASA. Vestia heeft volgens het programma Brandpunt zo'n 4 miljoen euro aan de stichting gedoneerd. Een woordvoerder van de woningcorporatie kan dat niet bevestigen. 'Er is de afgelopen jaren enorm veel gebeurd bij Vestia en het bestuur is compleet vernieuwd. Bovendien heeft Erik Staal bij zijn vertrek in 2012 alle documenten over de HASA meegenomen. Wij hopen dat er tijdens een rechtszaak duidelijkheid komt over hoeveel geld er van Vestia naar Zuid-Afrika is gegaan.'
De Rotterdamse corporatie, die onder meer ook actief is in Den Haag en Delft, ging vijf jaar geleden bijna ten onder door een frauduleuze speculatie met zogeheten 'rentederivaten'. De woningcorporatie moest met 2 miljard euro gered worden, voornamelijk opgebracht door huurders. De andere Nederlandse corporaties droegen 700 miljoen euro bij.