Mysterie ontrafeld: waarom we met z'n allen vrijwillig in de file gaan staan voor de meubelboulevard

Druk overleg in de meubelwinkel. Archief
Druk overleg in de meubelwinkel. Archief © Robin Utrecht/ANP
DEN HAAG - Het lijkt een onverklaarbaar fenomeen: waarom gaan mensen op Tweede Paasdag vrijwillig eerst in de file staan, dan minutenlang vol irritatie op zoek naar een parkeerplek, om vervolgens in een drukke winkel op meubeljacht te gaan. Om dan ook nog eens knallende ruzie met je partner te krijgen. Welke gek doet dat? Nou, wij allemaal. Omroep West zocht uit waarom. En vertelt je ook met welke verrassende aanpak je die relatiecrisis kunt voorkomen.
'Je moet er niet van uit gaan dat de mens een rationeel wezen is', zegt massapsycholoog Hans van de Sande. Hij was jarenlang docent en onderzoeker aan de Rijksuniversiteit Groningen. 'Je moet weten dat mensen net als andere dieren emotionele wezens zijn en zich door impulsen laten sturen.'
Dat is een prachtige constatering voor een grijzige zaterdagmiddag, maar het verklaart natuurlijk nog niet waarom we ons zelf dit allemaal vrijwillig 'aandoen'. Ook daarop weet Van de Sande het antwoord: 'Op een gewone doordeweekse dag ga je natuurlijk niet naar de meubelboulevard of de IKEA, dan werk je, of je doet iets anders.'

Traditie overgenomen van je ouders

Maar Tweede Paasdag wordt het bij de IKEA in Delft of de meubelboulevard in Leiderdorp naar verwachting extreem druk. Hoe kan dat? Volgens de psycholoog is Tweede Paasdag een bijzondere dag. 'Dan is het ook een beetje gewoonte om dit soort dingen te doen. Je ouders deden het, dus dan doe je het zelf ook.' Ook is er een historische verklaring voor te vinden. 'In vroeger tijden stookten mensen de kachel en raakte je hele huis vol met stof. Dat betekent dat je een keer per jaar, liefst als er niet meer gestookt gaat worden het hele huis schoonmaakt. Grote schoonmaak heette dat.'
Die grote schoonmaak doet tegenwoordig bijna niemand meer. Maar toch, dat voorjaar... Dan kom je ook met plannen om het hele huis te verven en op zoek gaan naar nieuwe meubels. Daardoor is deze voorjaarsgewoonte ontstaan, zegt de massapycholoog. Het is volgens hem geen kwestie van zelfkastijding, maar eerder evolutionair verschijnsel.

We zijn jagers

'Ja en als er dan in een bepaalde stad met 10.000 inwoners zo'n 5.000 meubels gaan kopen, tja. Dan heb je al gauw een grote oploop.' Volgens Van de Sande komen vooral vrouwen met het idee op zoek te gaan naar een nieuwe inrichting. 'Wij zijn jagers. Winkelen is ergens op uitgaan, dat lijkt toch wel op de jacht. Wij zijn uitgerust met alle eigenschappen van de jager. En als de prooi in zicht is, moeten wij het geduld niet verliezen.'
Dat zie je dus terug bij mensen die vrijwillig in de rij staan voor een parkeerplek bij IKEA: 'Dat hoort bij de jacht. Dan ben je in staat tot grote ontberingen. Je draagt je lijden dan blijmoedig. Want je weet: ik ga scoren.' Op het gevaar af verguisd te worden door feministen, maar is de jacht niet typisch een mannending? Zeker niet. Dat is echt een misvatting, zeg de onderzoeker.

Ook de man bemoeit zich met de inrichting

'Vrouwen jagen ook. Denk maar aan de uitverkoop, dan zijn vrouwen heel erg bezig met de jacht. Dat jachtaspect is heus niet beperkt tot mannen alleen.' Bart Keijzer van Wooon in Leiderdorp, vroeger bekend als het Meubelplein, herkent ook de steeds groter wordende rol van mannen. 'Mannen doen er tegenwoordig echt graag aan mee, het inrichten van huizen is echt geen vrouwenzaak meer. Vroeger moesten mannen zo nodig mee, nu doen ze het voor hun lol', zegt hij.
De liefde van de man gaat ook wel een beetje door de maag. 'Je kunt op zo'n locatie ook vaak wat eten', zegt Keijzer. Hij ziet ook steeds vaker mannen op plekken waar hij dat niet verwacht: 'Ik was laatst bij lingeriewinkel Hunkemöller. Het verbaasde mij enorm hoeveel mannen ik daar zag.'

Minder stress dankzij internet

Vrijwillig of niet, mannen gaan dus nog steeds op Tweede Paasdag mee naar IKEA of de meubelboulevard. En dat is vaak aanleiding voor ruzie, zo lijkt het. 'Nee hoor, tegenwoordig niet meer', zegt Keijzer. Hoe verklaart hij dat? 'Door internet. Mensen kijken steeds vaker eerst online voordat ze naar een winkel gaan. Dus of het een rode of zwarte driezitsbank moet worden, dat hebben ze thuis al bekeken.'
Toch schuilt er nog steeds een gevaar, en dat zit hem in het verschil tussen mannen en vrouwen, vertelt psycholoog Van de Sande. 'Vrouwen vinden dit soort dingen leuk. Mannen hebben voor zoiets maar een beperkt geduld. Die bedenken gewoon wat ze gaan kopen, gaan naar de winkel en kopen dat. BIj vrouwen is dat niet zo. Dat zeg ik vooral uit eigen ervaring hoor, dat is niet wetenschappelijk bewezen', lacht hij.

Voorkom ruzie met een 'zalig' Pasen

Mocht je toch nog bang zijn voor relationele twisten, dan heeft Van de Sande nog wel een opmerkelijk advies voor vrouwen om hun man zo geruisloos mogelijk mee op winkeltocht te krijgen. 'Voordat ze naar de meubelboulevard gaan, moeten ze hun man duchtig verwennen, zodat hij in een goede stemming komt.'
Pardon? Wat verstaat hij daaronder? 'Dat laat ik aan uw eigen fantasie over. Maar in elk geval iets waar hij het meest blij van wordt.'