‘Zo’n gouden aandeel lijkt heel wat’: Tien vragen over het gouden aandeel van ADO Den Haag

DEN HAAG - 'Het gouden aandeel is van klatergoud gebleken.' Dat zei Daniël Scheper, raadslid en partijgenoot van wethouder Tom de Bruijn (D66) donderdagavond in een raadsdebat over ADO Den Haag. De gemeente heeft het prioriteitsaandeel in ADO van de hand gedaan omdat er geen vertrouwen is in de voetbalclub. Maar wat is dat gouden aandeel eigenlijk en wat is het waard?
Wanneer heeft de gemeente Den Haag het gouden aandeel gekregen?

In 2009. Het jaar daarvoor hing de toekomst van ADO Den Haag aan een zijden draadje. De gemeente is toen financieel bijgesprongen en heeft de club van een faillissement gered. In ruil kreeg de gemeente een prioriteitsaandeel, een 'gouden aandeel' in de volksmond.  

Waarom wilde de gemeente dit gouden aandeel?

Om invloed te krijgen en vooral om ADO financieel in de gaten te houden. Want er zit voor bijna 50 miljoen euro aan gemeenschapsgeld in de voetbalclub. Het gaat om de kosten voor de bouw van het stadion op het Forepark (28 miljoen euro) en om leningen en andere investeringen (20 miljoen euro) die de club nodig had om het hoofd boven water te houden. Er is het stadsbestuur dus veel aan gelegen om financieel toezicht te houden want als ADO failliet gaat, dan is de gemeente ook dit geld kwijt en zit de stad met een leeg stadion.

Wat kan de gemeente met het gouden aandeel?

De gemeente kan hiermee drie dingen:
1. De begroting goed- of afkeuren.
2. Een gemeentecommissaris benoemen in de Raad van Commissarissen van ADO.
3. Instemmen met wijzigingen in het aandeelhouderskapitaal.

Doet het gouden aandeel wat het belooft?

Volgens wethouder Tom de Bruijn niet. In 2015 zei hij als nieuwe wethouder op het ADO-dossier al dat de invloed die de gemeente met het aandeel heeft 'zeer beperkt' is. 'Het lijkt heel wat om zo'n gouden aandeel te hebben. Maar als je kijkt wat je daar mee kunt doen, dan is dat relatief beperkt.'

Waar blijkt dat uit?

De Bruijn werd daar voor het eerst mee geconfronteerd toen voormalig ADO-eigenaar Mark van der Kallen zijn aandelen aan de huidige grootaandeelhouder, de Chinees Wang Hui ging verkopen. Het prioriteitsaandeel gaf de gemeente nauwelijks mogelijkheden om de koop te blokkeren. 'De gemeente moest goedkeuring geven aan die verkoop maar die goedkeuring was aan allerlei voorwaarden verbonden', zei hij in 2015. 'Stel dat ik die goedkeuring toen niet had gegeven, dan had zowel Van der Kallen als Wang naar de rechter kunnen stappen.'

Maar het gouden aandeel geeft toch nog twee bevoegdheden?

Inderdaad. De Bruijn heeft mogelijkheid twee benut en Wim Deetman, oud-burgemeester van Den Haag aangesteld als gemeentecommissaris in de Raad van Commissarissen (RvC) van ADO. Maar dat bleek niet het gewenste effect te hebben. Deetman stapte na een jaar uit de RvC omdat hij zich genegeerd en buitenspel gezet voelde door de ADO-leiding.  

Dan blijft er nog een bevoegdheid over..

Klopt. Het goed- of afkeuren van de begroting van ADO. Zes conceptbegrotingen heeft ADO de afgelopen maanden aan de gemeente voorgelegd maar die konden allemaal de goedkeuring van de gemeente niet wegdragen. Volgens De Bruijn is 'de begroting gebaseerd op drijfzand'. Desondanks diende ADO de begroting in bij de voetbalbond KNVB. De club zegt dat het niet anders kon omdat de deadline voor het indienen van de begroting naderde. Bovendien vindt ADO Den Haag dat er op de begroting juridisch niets is aan te merken.

Wat vindt Tom de Bruijn daarvan?

Die is daar op zijn zachts gezegd niet blij mee. De bevoegdheden die het gouden aandeel op papier heeft, blijken in de praktijk weinig indruk te maken op ADO Den Haag. De gemeentecommissaris, Wim Deetman krijgt geen voet aan de grond en de afkeuring van de begroting door de gemeente slaat ADO in de wind. Tel daarbij op dat het gouden aandeel slechts beperkt invloed geeft bij de verkoop van aandelen, dan blijft er weinig over.  

Het gouden aandeel blijkt dus een lege huls?

Dat vindt wethouder De Bruijn wel. Met het teruggeven van het aandeel lijkt hij een krachtig signaal af te willen geven: het gouden aandeel geeft de gemeente in de praktijk geen invloed, dus wat hebben we eraan?

Is de gemeenteraad het met hem eens?

De meeste partijen wel. Daniël Scheper van D66, de grootste partij van Den Haag zei: 'Het is een logische keuze. Je moet je niet van het kastje naar de muur laten sturen.' Maar andere partijen zoals Groep de Mos en de PVV zijn ronduit verbaasd en vinden dat het stadsbestuur ADO laat vallen. Volgens deze partijen had De Bruijn nog veel meer kunnen doen om druk uit te oefenen. De Bruijn zegt dat alle opties zijn bekeken maar dat ze niet haalbaar waren. Of in de woorden van Daniël Scheper: 'Het gouden aandeel is van klatergoud gebleken' .

LEES OOK: