Nauwelijks controle op gifbelt Alphen

ALPHEN AAN DEN RIJN - De gifbelt in de Alphense Coupépolder, waar waarschijnlijk tienduizenden vaten met chemisch afval liggen, wordt slecht in de gaten gehouden. Daardoor is het mogelijk dat het gif ongemerkt kan wegspoelen naar het grondwater. Dat stelt onderzoeksprogramma ZEMBLA van de VARA.
In de jaren ‘80 deed Justitie onderzoek naar illegale gifstortingen in Alphen aan den Rijn. Daarbij zijn vaten met gifstoffen opgegraven. De gemeente Alphen aan den Rijn test sinds jaar en dag het grondwater dat uit de gifbelt stroomt, maar niet of nauwelijks op de chemicaliën die destijds door de politie zijn aangetoond.
De Alphense milieuwethouder Stan Lyczak erkent in de ZEMBLA-documentaire dat de lijst met stoffen uit het justitiële onderzoek al zo’n 20 jaar bij de gemeente bekend is, maar dat het grondwater op bijna geen één van die stoffen nog wordt gecontroleerd.

Gifgrond


In de ZEMBLA-aflevering ‘Gifgrond’, die vanavond om 21.20 uur wordt uitgezonden op Nederland 2, komen deskundigen aan het woord die dit verhaal onderschrijven. Milieuchemicus Chiel Jonker van het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS) bekeek op verzoek van ZEMBLA de lijst met gifstoffen waarop het grondwater uit de Coupépolder momenteel wordt getest.
Hij bevestigt dat er op de in het verleden door de politie aangetroffen stoffen niet meer wordt gecontroleerd. 'Slechts een handjevol wordt daarvan nog meegenomen,' aldus Jonker. De milieuchemicus vindt dat juist wel op die stoffen gelet zou moeten blijven worden: 'Ik zou die niet vergeten. Als je weet dat er bepaalde giftige stoffen zijn die kunnen uitspoelen, dan moet je die kennis meenemen.'

Ook bodemdeskundige Guus Loch van de Universiteit Utrecht keurt het niet-hanteren van de recherchelijst van giftige stoffen af: 'Dat is op z’n minst kwalijk. Ik denk dat als je het zaakje goed wilt aanpakken, dan zul je alle kennis moeten gebruiken die je hebt over die locatie.'

Medeweten

Het politieonderzoek uit de jaren ’80 richtte zich op afvaltransporteur Siem Kemp. Die zou jarenlang vrachtwagens vol met chemisch afval in de Coupépolder hebben gedumpt. De politie vond toentertijd 190 vaten met gif. Uit de politieverhoren blijkt dat er met medeweten van de gemeente jarenlang illegaal chemisch afval in de polder is gestort, vaak honderden vaten per dag.
De constatering van de recherche dat er jarenlang illegaal grote hoeveelheden chemisch afval in de Coupépolder zijn gestort, staat haaks op de uitspraken van milieuwethouder Lyczak in ZEMBLA. Op de vraag wat er precies in de vroegere vuilstortplaats ligt, antwoordt hij: 'Daar ligt huishoudelijk afval, organisch afval dat vroeger ook gestort werd en wat andere spullen, waarschijnlijk ook wat chemisch afval.'
Op de bewering dat er duizenden vaten chemisch afval in de polder liggen, reageert Lyczak: 'Ik heb die verhalen ook gehoord en er is geen aanleiding om te vermoeden dat het er zoveel zijn.'

Doden

Oud-rechercheur M. Witsenburg was indertijd betrokken bij het politieonderzoek naar de illegale stortingen. Hij reageert vol verbazing op de bewering van wethouder Lyczak dat er geen bewijs is voor grootschalige gifstortingen. Witsenburg: 'Dat is de grootste onzin die er is.' Citerend uit het rechercherapport voegt hij eraan toe: 'Veel van deze stoffen doden ogenblikkelijk alle leven ter plaatse.'
Volgens milieuwethouder Lyzcak is de gifbelt afgedekt met een waterwerende afdeklaag. Het gif zou daarom niet kunnen uitspoelen. Maar uit een monitoringsrapportage van de gemeente uit 2011 blijkt dat er zo’n laag er helemaal niet is.