Rem Koolhaas: gebouw Nederlands Dans Theater was nooit tijdelijk bedoeld

Lucent Danstheater
Lucent Danstheater
DEN HAAG - De huidige gebouwen voor culturele instellingen op het Spuiplein van Den Haag waren nooit bedoeld als tijdelijke huisvesting. ‘Dit is een onwaarheid.’ Dat schrijft de wereldberoemde architect Rem Koolhaas, die het gebouw van het Nederlands Dans Theater begin jaren tachtig ontwierp, in een mail aan de Haagse GroenLinks-fractievoorzitter Inge Vianen.
Koolhaas mengt zich daarmee voor het eerst in de discussie over de bouw van een nieuw cultuurpaleis in het centrum van Den Haag. ‘In de discussie die is opgelaaid over het nut en de noodzaak van een nieuw Spuiforum is meerdere malen gesteld dat de bestaande gebouwen gerealiseerd zijn als tijdelijke huisvesting. Dit is een onwaarheid', schrijft hij.
Vianen van GroenLinks zegt dat de mail een heel nieuw licht op de zaak werpt. ‘Tegen ons is altijd gezegd dat het tijdelijke gebouwen waren. Dat is dus niet zo. Ik hoop dat dit ook voor de coalitiepartijen reden is om nu op een andere manier tegen het Spuiforum aan te kijken.’

'Gemeenteraad moet bouw stoppen'

Vianen maakte al eerder het voornemen bekend om tijdens de eerste gemeenteraad na de verkiezingen een voorstel in stemming te brengen om de bouw van het cultuurpaleis stil te leggen. ‘Ik neem aan dat daarvoor nu veel meer draagvlak is', zegt zij.
Architect Koolhaas beschrijft in de mail uitvoerig de ontstaansgeschiedenis van de nieuwbouw van het Nederlands Dans Theater. Volgens hem was het ‘de uitdaging om een groot, complex programma voor een veeleisende opdrachtgever te realiseren'.

Uitbreiding Circustheater in Scheveningen

Het oorspronkelijke idee was dat het een uitbreiding zou worden van het Circustheater in Scheveningen. Pas de derde versie van het ontwerp was bedoeld voor het Spui. Daarvoor moest het gebouw wel groter worden. Het ging van 33.000 naar 54.000 vierkante meter. Volgens Koolhaas leidde dat tot ‘voelbare spanningen’.
De architect: ‘Het gebouw is van eenvoudige opzet om binnen het beperkte budget - dat niet meegroeide met het volume - te kunnen blijven. De constructie bestaat uit een verfijnde toepassing van materialen en constructies normaal gebruikelijk voor industriële gebouwen.'

'Opmerkelijke akoestische kwaliteiten'

Met ‘minimale middelen is een optimaal effect bereikt’, aldus Koolhaas zelf. ‘Een staalskelet bekleed met een rijke afwisseling van materialen als golfplaat, stuc, baksteen en goudkleurig aluminium. In het ontwerp speelt het dak van de zaal en foyer, een golvend veld van metalen damwandprofielen met opmerkelijke akoestische kwaliteiten, de hoofdrol.’
Ook prijst hij zelf het interieur van het gebouw. Zo hebben de 1001 stoelen een speciale opstelling. ‘Zodat het zicht op het toneel vanaf elke stoel goed is.’ Verder schrijft hij dat het danstheater het grootste theater van Nederland is dat speciaal voor dans is geconstrueerd.

Zaal draagt bij aan succes NDT

Koolhaas: ‘De zaal en de akoestische kwaliteiten, tezamen met het grote podium, dragen bij aan het onmiskenbare succes van de NDT dansgezelschappen. We kunnen momenteel stellen dat er een wijdverbreide waardering is voor de kwaliteit van de zaal van het danstheater.’
De architect draagt ook argumenten aan waarom het gebouw niet als tijdelijke oplossing was bedoeld. Carel Birnie, de stichter van het Nederlands Dans Theater, én de gemeente wilden een zaal ‘die zich internationaal kon meten met een vernieuwend breed toneel’.
En, stelt de architect: ‘Ook de beslissing toentertijd van de gemeente om het Danstheater in te passen in het (toen al) beoogde cultureel complex aan het Spuiplein wijst er geenszins op dat het gebouw als tijdelijke voorziening was bedoeld.’