Nabestaanden onvoldoende geïnformeerd over weghalen organen

In februari berichtte Omroep West over de familie Boerboom, die na de begrafenis van hun zoon Michael ontdekte dat zijn hersenen na sectie nooit waren teruggeplaatst. De 20-jarige Michael kwam in november 2011 om het leven bij een ernstig auto-ongeluk. In het onderzoek dat volgde, werden onder meer de hersenen van Michael uit het lichaam gehaald voor onderzoek.

Toen de ouders een jaar later bij hoge uitzondering het sectierapport onder ogen kregen, ontdekten ze pas dat ze hun kind zonder hersenen hadden begraven. Niemand had hen ooit verteld dat die waren uitgenomen.

'Tot onze grote spijt is dat in dit geval niet, of niet in voldoende mate, aan de nabestaanden van het slachtoffer medegedeeld', aldus het OM. Afgelopen februari werd het lichaam van Michael opgegraven om het alsnog compleet te maken.

Zembla toont in de uitzending van donderdag aan dat nabestaanden onvoldoende worden geïnformeerd over het uitnemen van organen, niet alleen bij een gerechtelijke sectie door het NFI, maar ook in ziekenhuizen. In ziekenhuizen worden jaarlijks ruim 4000 secties verricht om de doodsoorzaak van patiënten vast te stellen. Maar 36 procent van die ziekenhuizen licht nabestaanden onvoldoende voor over wat zo'n sectie inhoudt.

In de uitzending komt ook de familie Kamphuis aan het woord, die dacht in het ziekenhuis (mondeling) toestemming te hebben gegeven voor niet meer dan drie kleine sneetjes in het lichaam van hun overleden vader.

'Op de dag van de uitvaart vroeg ik aan de uitvaartondernemer hoe dat er eigenlijk uitzag, die drie kleine sneetjes. 'Drie kleine sneetjes? Heel zijn borstkas is geopend', aldus de vader. 'Ik schrok.' Pas veel later ontdekte de familie ook nog eens dat het hart nooit was teruggeplaatst. 'Het is natuurlijk idioot dat je dan het hart van je vader gaat ophalen, dat hoort niet.'

Volgens Zembla heeft 36 procent van de ziekenhuizen geen brochure waarin netjes staat vermeld wat er tijdens een sectie precies gebeurt. Onder meer het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda, het HagaZiekenhuis in Den Haag en het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft behoren daarbij.

Of organen worden uitgenomen, wordt nergens geregistreerd. Pathologen zijn daar niet toe verplicht, stelt Zembla. Mondelinge toestemming is voldoende. Daardoor is ook niet vast te stellen hoe vaak er fouten worden gemaakt. Er valt niet na te gaan hoe vaak organen zijn uitgenomen, dus is ook niet bekend of families daar altijd over zijn geïnformeerd.

Al in 2001 concludeerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg dat er onvoldoende werd geïnformeerd en dat er een protocol moest komen voor het vragen van toestemming. Beide zijn nooit gebeurd.

Een vinkje 'Bewaren'

'Er zou gewoon op het sectieformulier nog een vinkje 'Bewaren' moeten staan', stelt gepensioneerd patholoog Veldhuizen. 'Dit vraagt om registratie, toch?' Ook de familie Boerboom hoopt dat de politiek nu eindelijk met regels komt. 'Ik ben niet meer te redden', stel Michel Boerboom, 'maar ik hoop dat dit anderen in de toekomst niet meer hoeft te overkomen. Dat er nooit meer excuses achteraf hoeven te komen, maar dat er vooraf juist gehandeld wordt.'