Cultuurpaleis houdt gemoederen al acht jaar bezig

DEN HAAG - De bouw van een nieuw cultuurpaleis in het centrum van Den Haag kent een lange geschiedenis.
Het fundament ervoor werd gelegd in het collegeprogramma van PvdA, VVD en GroenLinks in 2006. ‘Deze collegeperiode denken we na over de huisvesting op lange termijn van het Nationaal Danstheater en het Residentie Orkest,’ staat in het collegeprogramma MeeDoen dat de drie partijen bij de start presenteren.
Het is dan nog wethouder van cultuur Jetta Klijnsma die bekend maakt dat Den Haag in 2018 culturele hoofdstad van Europa wil worden. En daar hoort een groot, nieuw onderkomen voor een groot aantal instellingen in het hart van de stad bij. Als Klijnsma staatssecretaris wordt, neemt Marieke Bolle haar portefeuille over.

Grote stappen gezet

Tijdens haar periode als wethouder wordt een groot aantal stappen gezet. De gemeente gaat het project aanbesteden en er wordt vast veel geld gespaard. In april 2010 blijkt dat er zestien architectenbureaus in de race zijn om het Cultuurforum – zoals het dan nog heet – te mogen ontwerpen. De Haagse bevolking mag stemmen en een commissie onder leiding van de voorzitter van de Raad van State Herman Tjeenk Willink bepaalt uiteindelijk in december van dat jaar dat Neutelings Riedijk Architecten uit Rotterdam het ontwerp mag maken.
De commissie noemt het een ‘veelbelovend, logisch opgebouwd concept, dan een nieuw en eigentijds evenwicht zoekt tussen de schaal van de historische binnenstad en de hoogbouw van het naastgelegen Wijnhavenkwartier’. Van enige kritiek is dan nog nauwelijks sprake, ook niet in de gemeenteraad.

Rumoer zwelt aan

Pas als een nieuw college aantreedt en de plannen steeds concreter worden, zwelt het rumoer in de in de politiek en in de stad aan.
GroenLinks zit niet meer in het stadsbestuur en is plotseling tegen het Spuiforum. Maar ook de Haagse Stadspartij afficheert zich steeds meer als fervent tegenstander. Grote bezwaren zijn de hoge kosten (181 miljoen euro),  de aantasting van het Spuiplein en het ontwerp zelf. Hoewel het nooit een officieel argument zal zijn, vinden veel mensen het gewoon spuuglelijk. Een ‘gouden bonbondoos met een champagnebalkon’, heet het al snel.
De afgelopen twee jaar neemt het verzet in alle hevigheid toe. De werkgroep Dooievaar, die in de jaren zeventig met succes bezwaar maakt tegen sloopplannen in de stad, herrijst uit de as en grijpt alle middelen aan om het project tegen te werken. Uit enquêtes onder de bevolking van Den Haag blijkt dat een meerderheid tegen is.

Veel onrust in PvdA

Ook in de PvdA, grootste partij van Den Haag, is veel onrust. Raadslid Gerard Verspuij stemt telkenmale tegen het plan, zijn collega Mustafa Okcuoglu stapt mede om het cultuurpaleis over naar GroenLinks.
Tijdens een reeks vaak raadsvergaderingen over het Spuiforum halen de voorstellen steeds een nipte meerderheid. Niet meer de wethouder van cultuur, Marjolein de Jong, maar die van bouwen, Marnix Norder, is dan de eerste verdediger van het plan. Hij moet al zijn overredingskracht gebruiken om het te redden.

Inzet verkiezingscampagne

In de campagne voor de raadsverkiezingen van maart 2014 wordt het Cultuurpaleis een groot thema. PvdA, VVD, D66 en in mindere mate het CDA blijven volhouden dat het er moet komen. Alle andere partijen bezweren dat het gaat sneuvelen als zij het voor het zeggen krijgen.
Op de avond van 19 maart blijkt dat de uitslag van de verkiezingen een complexe situatie oplevert. D66 – de meest uitgesproken voorstander – wordt de grootste partij. De Haagse Stadspartij - de meest fervente tegenstander – groeit van twee naar vijf zetels. De oude coalitie is bovendien de meerderheid kwijt.

Plan de prullenbak in

Nu, twee maanden na de verkiezingen, blijkt dat de ooit zo geprezen schetsen van Neutelings Riedijk de prullenbak in kunnen. Het architectenbureau laat weten geen commentaar te willen geven.