Spoorzone brengt Delft aan rand van financiële afgrond

DELFT - De gemeente Delft verkeert financieel in zwaar weer. Het stadsbestuur kan de begroting voor volgend jaar niet meer sluitend krijgen en roept daarom de hulp in van de provincie Zuid-Holland én het Rijk. Dit in de hoop dat een diepe financiële crisis kan worden afgewend.
Door Maarten Brakema
De belangrijkste reden voor de problemen is de spoortunnel die veel duurder wordt dan gedacht. Donderdagavond praat de gemeenteraad over de kwestie. De Delftse crisis in zes vragen.
Hoe zit dat eigenlijk met die spoortunnel?
In 2002 geeft toenmalig minister Tineke Netelenbos van Verkeer groen licht voor de aanleg van de spoortunnel. Drie jaar later wordt vastgelegd dat Delft verantwoordelijk wordt voor complete aanleg ervan. Dat betekent ook voor de financiële meevallers of risico’s.
In 2008 worden die afspraken weer aangepast. Het ministerie van Verkeer neemt de verantwoordelijkheid over. Maar Delft moet financieel wel fors bijdragen. In totaal 117 miljoen euro. Een deel van geld krijgt de gemeente van andere partners, zoals de stadsregio’s Haaglanden en Rotterdam, de provincie en het toenmalig ministerie van VROM. Die vinden het project erg belangrijk en trekken de knip.
Delft draagt zelf 80 miljoen euro bij. De gemeente verwacht een groot deel van dat bedrag terug te kunnen verdienen met de verkoop van grond boven en rond de tunnel. Het zijn hoogtijdagen in de vastgoedwereld. De schatting is dat dit Delft 75 miljoen euro kan opleveren.
Niets aan de hand?
Niets aan de hand. Maar dan slaat de crisis hard toe. De gemeente Delft laat nieuwe ramingen maken. En wat blijkt? Het is onmogelijk om nog 75 miljoen euro te verdienen met de verkoop van grond. Dus dat bedrag moet dat worden afgewaardeerd, zoals dat officieel heet. Delft denkt nu maar liefst 50 miljoen minder binnen te krijgen.
Omdat Delft volgens de oude afspraken toch moet betalen aan de spoortunnel, wordt er hard bezuinigd. Het lukt door die 57 miljoen te saneren.
Probleem opgelost?
Zo lijkt het wel. Tot dit jaar. Want er treedt een nieuwe directie aan bij Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone Delft (OBS). En die laat een nieuw, grondig onderzoek uitvoeren naar de kosten van de spoortunnel. Uit die zogenaamde stresstest blijkt dat de gemeente veel meer geld kwijt is dan gedacht.
Dit komt onder meer doordat de plannen voor de inrichting van het gebied boven de grond zijn aangepast. Zo komt er onder meer een gracht. Ook is de verwachting dat de garage die in het gebied wordt gebouwd, minder oplevert dan gedacht. Dit levert al met al een nieuw tekort op van 30 miljoen euro.
Hoe moet dat worden opgelost?
Dat is nu de grote vraag. De gemeente Delft heeft te kampen met nog meer financiële tegenvallers. Zo wil het Rijk studenten niet meer meetellen als inwoners en krijgt de stad dus minder geld. Ook zit het tegen bij de ontwikkeling van de Harnaschpolder. Dat is een nieuwe woonwijk die veel moeilijker van de grond komt dan gehoopt.
Al met al zou de stad daarom 16 miljoen euro per jaar extra moeten bezuinigen. Dit op een totale begroting van 342 miljoen euro. Dit kan niet, zegt het stadsbestuur. Het is ‘maatschappelijk onaanvaardbaar’. Het college denkt 12 miljoen het maximum is. En ook dan vallen er al harde klappen. Welke precies is nog niet duidelijk. Zeker is dat er fors wordt gesneden in het ambtelijk apparaat. En dat de lasten voor de burger omhoog gaan.
Dus?
Een gemeente is wettelijk verplicht om een sluitende begroting te hebben. Een tekort is dus niet mogelijk. Delft hoopt nu dat de provincie te hulp wil schieten. Het idee is dat Zuid-Holland een soort bemiddelende rol gaat spelen.
Delft betaalde inmiddels al 85 miljoen af van de 117 die de stad moet bijdragen aan de tunnel. Een van de ideeën is dat Zuid-Holland bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu gedaan krijgt dat er langer mag worden gedaan over het afbetalen van de rest van de schuld. Dat betekent dat er per jaar minder hoeft te worden afgedragen. Of de provincie en het Rijk daaraan willen meewerken, is nog niet duidelijk.
Hebben we nu het slechte nieuws gehad?
Eerlijk? Nog niet helemaal. De gemeente laat voor de zekerheid onderzoeken of die zogenaamde stresstest klopt. Een onderzoek naar een onderzoek dus. Het zou kunnen dat het allemaal nog erger wordt en dat de gemeente dus nog veel meer geld kwijt is aan de tunnel.