Het Jaar van West, aflevering 3: Vader van MH17-slachtoffer Elsemiek de Borst: 'Ik dacht: dit is een foute grap'

DEN HAAG - Hij komt 17 juli iets eerder thuis om de laatste kilometers van de Tour de France te zien. Tot een vriend belt. Deze wijst hem op een teletekstbericht over een neergestort vliegtuig. Vlucht MH17 van Malaysia Airlines. Hans de Borst weet meteen dat het om zijn dochter gaat. ‘Totale verbazing. Niet eens verdriet. Meer: dit kan niet, onzin. Dit is een foute grap.’
Nu nog. 5 maanden later is daar nog steeds die verbazing, vertelt hij als hij met Omroep West probeert terug te blikken op de ramp. 'En nu ook het verdriet. Ik heb 1 kind. 1 dochter die mijn alles was. Waar ben ik hier nog voor, denk je als dit gebeurt. Het leven staat stil, nog steeds. Het went ook niet. Je leert er mee leven. Maar van harte is het niet, als ik eerlijk ben.'
De Haagse Elsemiek de Borst was 17 jaar. Een bescheiden meid, omschrijft haar vader. Vroeger misschien iets te bescheiden. Vooral het laatste jaar ontpopte zij zich tot een jonge vrouw die precies wist wat zij wilde. 'Ze had twinkelogen tijdens de open dag van de TU Delft. Dit ga ik doen, zei ze', vertelt hij. 'Ze deed het prima op het gymnasium. Haar bijbaantje bij het poffertjeshuis op Kijkduin zag ze niet eens echt als werken, meer als hobby. Lachen, met die meiden. En hard werken. Het was geen stapper, ze vertoonde nauwelijks puberaal gedrag.'

Pizza

Met haar moeder zou ze een verre reis gaan maken. Daarna zou ze met haar vader naar Spanje gaan. 'Wat dat betreft was ze dan wel weer verwend, met gescheiden ouders.'
De dag voor de ramp brengt hij haar een boek en een oplader. Hij wenst zijn ex een fijne tijd toe. Zijn dochter smst ’s avonds dat ze pizza gaan eten. 's Ochtends wenst hij haar een goede reis. 'Nog steeds kijk ik die berichtjes terug. Ik maak een foto van die berichtjes, om ze te bewaren. 'Hij heeft inmiddels ook haar paspoort gekregen, vertelt hij, netjes in een doosje verpakt. 'Met een stukje van de boarding pass erbij. Het helpt een klein beetje. En toch wil ik het hebben.'

Canadese filmploeg

Een paar dagen na de ramp schrijft hij een open brief aan de verantwoordelijke regeringsleiders. Dat is een verplichting, zegt hij. 'Straks gaat iedereen over tot de orde van de dag, en mijn lieve kind is er niet meer? Dat gaat mij niet gebeuren.'
Om 03.15 uur ’s nachts schrijft hij in 10 minuten tijd een mail. 'Zeer bedankt meneer Poetin, leiders seperatisten of Oekraïense regering, voor het vermoorden van mijn lieve en enige kind, Elsemiek de Borst', schrijft hij onder meer. De volgende ochtend staat de wereldpers op de stoep. 'Ja. Dan verbaas ik mij. Dan maak ik kennis met een wereld die ik niet ken. Ik bel mijn moeder en er blijkt ineens een Canadese filmploeg op de bank te zitten', vertelt hij.

Excuses

Op zijn brief krijgt hij geen reactie, maar zoiets verwacht hij ook niet. Het is zijn uitlaatklep. Hij heeft geen idee of Poetin zijn brief heeft gelezen, maar hij heeft wel allerlei vertalingen gezien. In het Spaans, ook in het Russisch. 'Tenminste, ik neem aan dat het Russisch is.'
Inmiddels zijn bijna alle slachtoffers van de vliegramp geïdentificeerd. Premier Mark Rutte heeft hij persoonlijk excuses aangeboden, omdat hij hem zo aanviel vlak na de ramp. 'Ik verweet hem dat hij niet moest praten, maar in actie moest komen. Achteraf kan ik zeggen dat de Nederlandse overheid alles voor ons heeft gedaan.'

'I love you to the moon and back'

Begin december heeft hij een grafsteen geplaatst, zegt hij met ingehouden woede. 'Het kan niet, het klopt niet.' Er komt geen vrede of berusting, onderstreept hij. Hij kan er hooguit mee leren leven. 'Ik merk dat de laatste tijd meer ruimte in mijn hoofd zit.'
Zijn plan is om voor een paar dagen naar Oostenrijk te vertrekken. Daar was hij vorig jaar met zijn dochter en vader, tijdens Kerst. Hij plaatst daar een gedenkplaatje op het bankje waar zij zaten. 'Met: I love you to the moon and back. Dat komt uit zo’n klein kinderboekje, dat vind ik wel een mooie tekst.'

'Ik kom er wel weer'

In de kamer hangt een grote foto van zijn dochter aan de muur. Hij praat tegen haar. Misschien vreemd, zegt hij, maar het is zijn manier om het een plek te geven. Hij bespreekt met zijn werkgever of hij in januari een paar uur aan de slag kan. 'Ik wil niet meer buiten de maatschappij staan. Ik ben van huis uit, net zoals mijn dochter was, positief van aard. Ik kom er wel weer, maar dan wel met een flinke amputatie.'
Hij voelt soms weer blijdschap, zegt hij ineens. 'Mijn nichtje heeft net een baby gekregen, dan kan ik blij voor haar zijn. Het volgende moment ben ik verdrietig, omdat mijn dochter het niet kan zien. Dan kan ik wel weer huilen.'

Jaar van West

Het interview met Hans de Borst is te zien in Het Jaar van West, maandagavond 29 december om 16.50 uur, op TV West (daarna herhalingen). Deel 1 en 2 zijn hier terug te zien. Op dinsdag volgt deel 4 van het jaaroverzicht.