Vijf vragen over wat het bed-bad-brood akkoord voor jou betekent

Nederland ziet jaarlijks 23.970 asielzoekers de grenzen binnenkomen. Deze mensen mogen in Nederland blijven als hun asielaanvraag wordt goedgekeurd. Dat gebeurt wanneer de veiligheid van de asielzoekers niet verzekerd kan worden in het land van herkomst. Wanneer de immigratie en naturalisatiedienst (IND) denkt dat asielzoekers wel veilig zijn in het land waar zij vandaan komen, wordt het asielverzoek afgewezen. Dat betekent dat de asielzoekers uitgeprocedeerd zijn en het land moeten verlaten.  De kwestie draait om of, en hoe, Nederland opvang regelt voor deze groep asielzoekers.

Volgens de coalitie hoeft Nederland geen onderdak te bieden aan uitgeprocedeerde asielzoekers die illegaal in Nederland verblijven en niet meewerken aan hun vertrek. Om de kosten te drukken en de uitgeprocedeerde asielzoekers zo snel mogelijk naar hun eigen land te sturen, wordt het aantal opvangplaatsen voor de asielzoekers teruggebracht naar zes punten. Waar voorheen alle zogenoemde centrumgemeenten nog verantwoordelijk waren, wordt er voortaan alleen nog in de grote steden Den Haag, Ter Apel, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Eindhoven sobere opvang geregeld: het zogenoemde bed, bad en brood. Daarnaast zetten het kabinet en gemeenten, onder leiding van Dienst Terugkeer en Vertrek, in op sneller uitzetten van uitgeprocedeerde asielzoekers.

Op dit moment zijn centrumgemeenten Gouda, Delft, Den Haag en Leiden verantwoordelijk voor het opvangen van uitgeprocedeerde vluchtelingen. Wanneer een vluchteling zich bij een gemeente meldde,  was het verplicht om bed, bad en brood te bieden. De gemeenten Gouda en Delft hebben al enkele jaren geen aanvragen gehad en bieden dus momenteel geen opvang aan.  De gemeente Den Haag en Leiden hebben wel een opvang waar zij bed, bad en brood bieden. Door het besluit moet de opvang in Leiden sluiten. Dat betekent dat de asielzoekers die in Leiden worden opgevangen volgens de regeling moeten worden ondergebracht in één van de andere opvangcentra. Den Haag ligt voor de hand.

De gemeenten voelen zich verplicht toch opvang te bieden wanneer daarom gevraagd wordt en wijzen ook op de wettelijke zorgplicht die zijn hebben voor mensen die hulp en opvang nodig hebben. Volgens het bed-bad-brood-akkoord worden de gemeenten dan gekort op de begroting voor opvang.

Tot nu toe geeft de gemeente Leiden al aan dat zij niet mee zal werken aan het akkoord en dus gewoon opvang biedt aan uitgeprocedeerde vluchtelingen. Zij zeggen niet te kunnen stoppen met het bieden van hulp omdat de asielzoekers anders op straat komen te staan en door de stad gaan zwerven.

De gemeente Den Haag wordt niet bedreigd met sluiting. Wel kan de sluiting van andere opvangcentra (als gemeenten gehoor geven aan het akkoord) betekenen dat er meer uitgeprocedeerde asielzoekers in Den Haag aankloppen voor hulp. De Haagse burgemeester Van Aartsen liet vorige week al weten sowieso door te gaan met het bieden van opvang. ‘Wij willen niet allerlei zwervende types in de steden’, meldde Van Aartsen. 

Ook nu het akkoord rond is, is Van Aartsen niet tevreden met het resultaat. ‘Er zijn meer dan een paar weken nodig om asielzoekers het land uit te kunnen zetten. Soms moet er ook gekeken worden of uitgeprocedeerde asielzoekers wel echt veilig terug kunnen naar het land van herkomst, en dat kost tijd. Voor nu is het akkoord in ieder geval nog onvoldoende en ongelukkig. Er kan nu wel verder onderhandeld worden zonder de druk van een kabinetscrisis’, zegt Van Aartsen tegen Radio 1

Vluchtelingenwerk Zuid-Holland Noord schat dat er op dit moment ongeveer honderd uitgeprocedeerde asielzoekers worden opgevangen in Leiden. In Den Haag zitten 120 mensen in de bed-bad-brood-opvang. Niet alle deze mensen zijn uitgeprocedeerd. Hoeveel dat er wel zijn is onduidelijk.