Jihadverdachten Den Haag vanaf maandag voor rechter: ronselen en opruien voor de strijd in Syrië

Vincent Veenman

De kiem van het grote Context-proces ligt in april 2013. Wanneer ouders uit de Schilderswijk aangifte doen van het ronselen van hun kinderen, weten de agenten nog niet dat 2,5 jaar later een 15.000 pagina's dik dossier op de planken staat.

Azzedine C. (alias Abou Moussa) is de de eerste verdachte. Hij is als fanatiek moslim al een bekend gezicht in de wijk en ouders denken dat hij de kinderen ronselt. 'Maar dat is hen ingegeven door de politie', zegt C.'s advocaat André Seebregts. 'Die heeft hen gevraagd: heeft Abou Moussa ze soms geronseld? Waarop zij zeggen: ja, dat denk ik wel. Het is allemaal van horen zeggen. Er ligt geen enkele verklaring van iemand die rechtstreeks door mij cliënt geronseld zou zijn.'

In het onderzoek naar Azzedine C. (33) komen al snel ook de andere verdachten in beeld. Ze hangen het salafisme aan en delen een specifieke zendingsdrang. Ze gingen in voorgaande jaren al de straat op met hun project 'Straat Dawah'. In winkelcentra gingen ze de discussie aan met voorbijgangers om de islam te promoten. Filmpjes daarvan plaatsten ze op Youtube.

Omdat de meeste moskeeën de jongens vanwege hun fundamentalistisch gedachtengoed liever kwijt dan rijk zijn, organiseren ze zelf bijeenkomsten. Een aantal daarvan komt in het nieuws. Media breken zich het hoofd in september van dat jaar over de foto van een dan nog onbekende islamvlag op een voetbalveldje. Kort daarna veegt de politie een veldje aan de Hondiusstraat leeg, waar ze die avond samenkomen. Burgemeester Van Aartsen geeft een mysterieuze verklaring af: 'Deze groep kan er rekening mee houden dat we ze goed in de gaten houden. We zitten er bovenop.' Nu weten we waarom.

Een jaar later weet ineens iedereen wat IS is. Demonstraties die zomer in onder meer de Schilderswijk (Hoefkade, Hobbemaplein) komen in het licht van de gruweldaden in Syrië plots onder een vergrootglas te liggen. Azzedine C. staat met microfoon voorop om te zeggen wat hij van de hele situatie vindt. Net zoals hij de jaren ervoor, toen nog maar weinig mensen er aandacht voor hadden, demonstraties heeft geleid.

Een andere prominente spreker binnen de Contextgroep is de dan 18-jarige Oussama C., de 'prediker'. Hij houdt regelmatig lezingen en speeches over de islam en gebeurtenissen in de wereld. Hij springt eruit in de groep. Evenals de opvallende rode haardos van Rudolph H. (25), een bekeerde moslim die op zijn website Dewarereligie.nl op het scherp van de snede schrijft over de ontwikkelingen in het Midden-Oosten.

Azzedine, Oussama en Rudolph zijn de belangrijkste verdachten binnen de groep van tien. Zij worden door het Openbaar Ministerie gezien als drijvende krachten. De 'grote vissen', zoals burgemeester Van Aartsen ze na hun aanhouding noemt. Oussama wordt in juni 2014 al opgepakt. De aanhouding van Rudolph en Azzedine volgt op 27 en 28 augustus.

Het Openbaar Ministerie ziet de Contextgroep als criminele organisatie met een terroristisch oogmerk. Maar daarvan is volgens Seebregts helemaal geen sprake. 'Voor het project Straat Dawah is een keer op een papiertje geschreven wie bijvoorbeeld de flyers zou regelen, wie de pers te woord zou staan. De verdenking van een terroristische organisatie is enkel gebaseerd op dat ene kladje.' Het OM stelt dat de verdenking wel steviger is, maar dat daarover pas op zitting gesproken zal worden.

Azzedine en Oussama worden verdacht van ronselen, maar het bewijs daarvoor is volgens Seebregts dus gering. Heel anders ligt dat voor het element opruiing, waarvan de Contextgroep wordt verdacht. De mannen hebben jarenlang aan demonstraties deelgenomen, er zijn filmpjes van de Straat Dawah's, berichten op social media, papieren die bij verdachten thuis zijn gevonden en het OM heeft zo ongeveer de hele website van Rudolph uitgeprint.

'Dit proces draait voornamelijk om de vrijheid van meningsuiting', denkt Seebregts. 'Het zijn activisten, dat ontkennen ze niet. En ze provoceren, spelen met de angst die er soms is voor de islam. Maar ze hebben niets strafbaars gedaan. De rechter zal moeten bepalen of ze mogen zeggen wat ze hebben gezegd. Wij vinden van wel.'

Op zijn website Dewarereligie.nl heeft Rudolph H. duizenden artikelen geplaatst. 'Maar hij roept niet op tot geweld of deelname aan de strijd', zegt zijn advocaat Hendrik Sytema. 'Daar ligt de grens. En zelfs al zou je het verheerlijking noemen: dat is niet strafbaar.'

'Hij wilde een alternatief bieden voor de reguliere nieuwsvoorziening. Het debat opzoeken. Hij zette berichten van andere websites door om maar aan te geven: zo kun je ook naar deze gebeurtenis kijken. Als een journalist dat doet is het geen probleem, maar ben je moslim? Dan ben je het haasje.'