'Bestuur ROC Leiden handelde onverantwoord en verwijtbaar bij nieuwbouw', zegt onderzoekscommissie
'Bestuur ROC Leiden handelde onverantwoord en verwijtbaar bij nieuwbouw'
DEN HAAG - Het bestuur van ROC Leiden heeft bij de bouw van twee nieuwe schoolgebouwen 'onverantwoord en verwijtbaar' gehandeld. Bestuursleden uit de periode 2001 -2011 zijn mogelijk ook persoonlijk aansprakelijk. Dat concludeert een commissie onder leiding van Pauline Meurs, die de oorzaken van het Leidse vastgoeddebacle heeft onderzocht.
De commissie vindt nader onderzoek nodig om te concluderen of bestuursleden persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden voor de financiële problemen bij het roc. Een beslissing daarover moet genomen door de huidige raad van toezicht van de mbo-instelling. Minister
wil graag dat de toezichthouders van ROC Leiden onderzoek doen naar 'mogelijk persoonlijk verwijtbaar handelen door voormalige bestuurders'.
Dure nieuwe gebouwen bij de stations Leiden Centraal (2013) en Lammenschans (2011) leidden bijna tot de ondergang van de mbo-school. ROC Leiden werd gered door een financiële bijdrage van 40 miljoen euro, opgebracht door alle andere mbo-scholen samen.
'Grote fouten en ondeugdelijke voorbereiding'
Bij de bouw van de twee nieuwe gebouwen zijn grote fouten gemaakt, beschrijft de ‘Commissie onderzoek huisvesting ROC Leiden’ in het rapport 'Ontspoorde ambitie'. Zo zijn belangrijke besluiten rond de nieuwbouw 'ondeugdelijk voorbereid'.
Het bestuur van het ROC Leiden, onder leiding van Jacques van Gaal, heeft zich volgens de commissie vertild aan de ambitieuze nieuwbouwplannen. De kosten vallen uiteindelijk ongeveer vijf keer zo hoog uit als geraamd: bijna 223 miljoen in plaats van circa 46 miljoen euro. Het rapport: 'risico's, complexiteit en de hoeveelheid open einden' zijn te groot geworden bij de bouw van de schoolpanden.
Raad van toezicht hield geen toezicht
Ook de raad van toezicht, die het handelen van de directie hoort te controleren, is volgens de commissie 'te weinig effectief sturend' geweest. De raad van toezicht heeft 'steeds achter de feiten aangelopen'.
Toezichthouders moeten 'scherp blijven op de opdracht van hun organisatie'. 'In het geval van onderwijsinstellingen is dat: onderwijs geven. En niet: garages en supermarkten bouwen.' Toch ziet de commissie geen aanleiding voor nader onderzoek naar verwijtbaar handelen van de toezichthouders.
Oud-directeur Van Gaal zat mogelijk fout
Dat geldt dus wel voor het voormalige college van bestuur. De toenmalige bestuursvoorzitter Jacques van Gaal (2001 - 2010) geldt als de initiator van de nieuwbouw. De commissie 'ziet aanknopingspunten voor nader onderzoek naar de bestuurlijke aansprakelijkheid van de toenmalige bestuurders'.
Van Gaal heeft voor zijn aftreden met de raad van toezicht afgesproken dat hij na zijn vertrek niet meer verantwoordelijk kon worden gehouden voor de beslissingen die hij als bestuursvoorzitter heeft genomen. Onduidelijk is of dat soort afspraken stand houden in een eventuele rechtszaak.
Ook externe adviseurs onder vuur
Van Gaal zelf deed er de afgelopen tijd vooral het zwijgen toe. Wel zei hij in november 2014 tegen het Leidsch Dagblad dat hij zich niet aangesproken voelt over de financiële malaise bij ROC Leiden. ‘Als er iets is misgegaan, moeten mijn opvolgers het oplossen.’
De commissie-Meurs is ook kritisch op de rol van externe adviseurs bij de nieuwbouw van de schoolgebouwen. Adviesbureaus als Ilfa en Fakton lieten zich vooral leiden door de 'doelstellingen van de bestuurder'. Omroep West berichtte maandag over de dubbele rol van de adviseurs.
De adviseurs beschikten over een 'onvoldoende kritische en onafhankelijke opstelling'. Dat komt volgens de commissie onder meer door de provisie die de adviseurs kregen bij de bouw van de twee panden. Dat heeft hun 'kritisch vermogen in de advisering' van het college van bestuur 'waarschijnlijk niet versterkt'.
'Inspectie onderwijs moet beter'
Ook het financieel toezicht van de Inspectie van het Onderwijs schoot tekort. De inspectie is volgens de commissie-Meurs 'nu niet in staat om financiële problemen tijdig te signaleren en daar een adequate aanpak op af te stemmen'. Een nieuw op te richten afdeling 'bijzonder beheer' zou de mogelijkheid moeten hebben om een instelling onder curatele te stellen. Minister Bussemaker zegt daar niets in te zien.
Nadat de Tweede Kamer afgelopen zomer met een kleine meerderheid akkoord ging met de redding van de school, probeert ROC Leiden zich op de toekomst te richten. Voor de dure huisvesting is een oplossing gevonden. En ROC Leiden wil per 1 augustus 2018 samen met het ID College één organisaties met 17.000 studenten gaan vormen.
