'Een goed slot helpt beter tegen inbraak dan een buurtwacht'

Den Haag is de gemeente met de meeste buurtpreventie- en interventieteams van Nederland (32), maar ook de enige grote stad waar vorig jaar het

. Dat roept de vraag op of de buurtteams zin hebben.

Het buurtinterventieteam (BIT) in de Haagse wijk Wateringse Veld is overtuigd van wel. Zo geeft het BIT voorlichting over inbraakpreventie en wijst bewoners op openstaande ramen en deuren. De cijfers lijken het gelijk van het BIT te onderschrijven: het aantal woninginbraken in Wateringse Veld daalde de afgelopen jaren, van 155 in 2012 naar 140 in 2013 en 108 in 2014 .

Toch is het maar de vraag of die daling te maken heeft met het buurtpreventieteam, zegt privacyspecialist Bart de Koning. 'In Engeland hebben ze ongeveer 30.000 buurtwachten. Uit onderzoeken daarnaar blijkt dat het effect van de buurtwacht nogal tegenvalt. Dat is natuurlijk heel teleurstellend voor de mensen die er mee bezig zijn, maar inbrekers gaan gewoon een blokje verder. Dat is de koele wetenschap tegen het gevoel "we zijn goed bezig".'

Er is inmiddels één onderzoek wat suggereert dat er een effect kan zijn. In de Tilburgse wijk Reeshof daalde het aantal woninginbraken met 40 procent nadat er een buurtpreventieteam actief werd. Dat blijkt uit een studie van de Rotterdamse criminoloog Vasco Lub die begin dit jaar werd gepubliceerd. Maar ook hij vond in andere wijken geen merkbare daling van het aantal inbraken.

Bart de Koning waarschuwt voor een obsessie voor veiligheid bij burgers. 'Je kunt er ook juist een onveilig gevoel van krijgen als er mensen een appgroep beginnen of door de wijk surveilleren. Dan ga je met z’n allen de hele dag uit het raam kijken of je niet iets verdachts ziet, dat zorgt voor heel veel stress. Zoals Gerard Reve al zei: "Je kunt je eigen natuurlijk ook gek maken".'

De Koning waarschuwt ook dat sociale controle niet te ver mag doorschieten. 'Als je mensen gaat aanspreken dat ze hun heg moeten snoeien omdat er een inbreker achter kan schuilen dan is dat ongewenste sociale controle.' Ook het gebruik van geweld ligt op de loer. 'Fred Teeven zei ooit dat klappen krijgen een beroepsrisico is voor een inbreker, maar als burger word je echt vervolgd als je iemand in elkaar slaat.'

Dat is geen loze waarschuwing, blijkt uit een verhaal van het buurtinterventieteam in Wateringse Veld. Een paar weken geleden werden twee teamleden geconfronteerd met een agressieve man in een supermarkt en dat leidde tot een handgemeen. Meteen daarna is er een 'geweldsprotocol' ingevoerd bij het team om herhaling van dit incident te voorkomen, vertelt coördinator Jan de Bruijn. 'Als er in het vervolg een geweldincident is, zorgen we dat ervoor dat er minimaal twee teams van twee man aanwezig zijn. Pas dan grijpen we in.'

Het BIT in het Wateringse Veld bestaat uit zo’n 15 vrijwilligers en patrouilleert regelmatig door de wijk. De waardering voor het werk van het BIT is groot, merkt De Bruijn. '999 van de 1.000 mensen zijn blij met onze adviezen.' Een van de fans is de beveiliger van winkelcentrum Hoge Veld. Hij zegt: 'Ze houden de buurt in de gaten en spreken hangjongeren aan. De politie kan niet overal zijn, het BIT voorkomt een hoop ellende. Ik zou ze hier zeven dagen per week willen hebben.'

Dat is niet mogelijk vanwege de geringe capaciteit, zegt De Bruijn. Maar het BIT maakt wel geregeld rondjes door de wijk. Tijdens een patrouille eerder deze week controleren de teamleden onder meer de straatverlichting en stuiten op zwerfvuil en winkelwagentjes op straat. Alles wordt gerapporteerd en serieuze ongeregeldheen worden gemeld aan de gemeente of politie. Soms bellen de teamleden aan bij huizen. De Bruijn: 'We proberen de mensen ook een beetje op te voeden, een winkelwagentje moet je gewoon terugbrengen.'

Maar het team doet nog meer, vertelt De Bruijn. Zo geeft het BIT voorlichting over inbraakpreventie en legt aan ouderen in de buurt uit hoe ze babbeltrucs kunnen herkennen. De coördinator is erg trots op een succesvolle reanimatie die het team heeft uitgevoerd. 'We waren er eerder dan de politie en de eerste hulp. We hebben allemaal een EHBO-diploma of certificaat en weten hoe we een AED moeten bedienen. Daarmee kunnen we mensenlevens redden.'

Privacyspecialist Bart de Koning zegt dat de buurtteams zijn 'er vooral voor het idee' zijn. 'De verwachtingen zijn hoger dan dat ze daadwerkelijk wat opleveren. Het enige wat echt helpt tegen inbraken zijn betere sloten, dat is wel wetenschappelijk bewezen. Een goedgekeurd slot volgens het bouwbesluit, daar haken de meeste inbrekers wel op af.'

Toch hebben de buurtteams een functie, zegt De Koning. 'Het geeft mensen een goed gevoel om met de buren door de straat te lopen. Het is meer iets sociaals dan een manier om de misdaad te bestrijden.'