Knop voor blinden bij bus- en tramhalte lijkt fiasco: Onvindbaar en onbekend

Wie bij één van de 1100 vernieuwde haltes staat, ziet ergens op de paal van het zogenoemde DRIS-bord (waarop de vertrektijden staan) een rode knop zitten. Maar waar die voor is? Er zit geen sticker op die uitlegt wat die mysterieuze rode knop voor functie heeft. Is het een alarmknop, zoals de NS op sommige stations heeft? Zorgt de knop ervoor dat tram stopt? Niemand die het weet.

Een enkeling die het lef heeft op de knop te drukken, komt er achter dat daardoor vanuit een speaker een vrouwenstem klinkt, die opleest welke lijn hoe laat vertrekt. Maar hoe kan het dat niemand weet waar deze knop voor is?

Uit navraag bij de HTM blijkt dat het Haagse vervoersbedrijf zelf ook amper weet waar de knop voor is. 'Ik heb geen idee, de Metropoolregio heeft de inrichting van de haltes gedaan', zegt een woordvoerster. 'Ik heb het bericht zelf nog nooit afgeluisterd.' Opmerkelijk genoeg staat op de website van de HTM ook nergens iets vermeld over deze speciale knoppen, zelfs niet op de informatiepagina voor mensen met een beperking.

Bij de Metropoolregio Rotterdam Den Haag weten ze wel waar de knop voor dient. 'Ja hoor, druk er maar eens op', zegt een woordvoerster. 'Het is een knop voor blinden en slechtzienden.' Zelf heeft ze er nog nooit op gedrukt en veel vragen zijn er ook nog niet over binnengekomen. Of het niet verwarrend is, zo zonder uitleg? 'Een sticker heeft geen nut, aangezien het een knop voor blinden en slechtzienden is.'

Maar, hoe weten de blinden en slechtzienden dan wáár die knop zit? 'Geen idee, dat is een goede vraag, die kan ik niet beantwoorden', zegt de woordvoerster van de Metropoolregio. En dat blijkt een hele goede vraag, zeker wanneer je die voorlegt aan de mensen waar het om draait: De blinden en slechtzienden zelf.

'De rode knoppen zijn erg lastig te vinden, want er ligt geen geleidelijn naar de paal toe', zegt Karin van der Kaaij van Visio in Den Haag, een organisatie voor revalidatie en training van mensen met een visuele beperking. 'Het is wel even zoeken. Het lijkt handig, maar het werkt niet altijd goed. Dan komen er bijvoorbeeld vier lijnen bij een halte, en wordt er voorgelezen over hoeveel minuten de tram komt. Maar het kan wel eens zijn dat een andere tram toch eerder is. Dan stap je in de verkeerde tram, en in het voertuig zelf hoor je dat niet.'

Thea Den Dulk is van de Haagse afdeling van de Oogvereniging. Zij zit namens de vereniging in een overleg over het openbaar vervoer, net als bijvoorbeeld vertegenwoordigers van de Fietsersbond en reizigersvereniging Rover. Zij constateert dat onder blinden en slechtzienden bijna niemand weet dat de rode knoppen er überhaupt zijn, terwijl de vervanging van de haltes bijna is afgerond en de speciale knoppen inmiddels al maanden geleden op veel plaatsen zijn aangebracht. 'Geen idee hoe dat kan, wij kwamen er zelf ook ineens achter dat die knoppen er zitten', zegt ze tegen Omroep West.

'We hebben wel tijdens het overleg gevraagd waarom er geen reclame voor wordt gemaakt. Maar dat is nog steeds niet gebeurd.' Volgens haar is het voor de doelgroep ook lastig de palen te vinden. 'Ze staan er wel, maar bij elke halte op een andere plek. Die palen moeten natuurlijk wel te vinden zijn. Als dat niet lukt, is het natuurlijk zonde. Het is niet goed op elkaar afgestemd, ze hebben ze eerst neergezet en toen pas nagedacht.'

Ze adviseert blinde en slechtziende reizigers het dan maar te vragen aan mensen die ook bij de halte staan te wachten. 'Ja, dan moet je hen maar vragen waar die knop zit.' Maar ja, als er verder niemand bij de halte staat, blijft het toch wel erg lastig om die knop te vinden. 'Op sommige plekken ligt er inmiddels een klein streepje op de geleidelijn bij de halte, zodat je weet dat je daar die knop kunt vinden. Maar dat is nog maar op heel weinig plekken. Mensen vergeten dat blinden ook echt helemaal niks zien, ze denken dat we sommige grote dingen nog wel kunnen zien. Maar dat is niet zo.'

Volgens Den Dulk weten trambestuurders van de HTM zelf ook niet van het bestaan van de knoppen. 'Ik heb het wel eens gevraagd aan een trambestuurder. Die heeft toen speciaal voor mij gekeken, maar kon de knop ook niet vinden.' Volgens haar is het duidelijk dat er wat moet gebeuren. 'Er moet wel nog een campagne voor komen, want nu is het een gemiste kans. We zijn natuurlijk sowieso blij met elk klein dingetje wat voor ons wordt aangepast, maar wij als Oogvereniging gaan de HTM hier zeker op aanspreken.'

De Haagse gemeenteraadsfractie van het CDA noemt de gang van zaken tegenover Omroep West desgevraagd 'knullig'. Raadslid Michel Rogier: 'Als mindervaliden ergens mee gebaat zijn, dan is het met goede informatievoorzieningen. Zeker in de openbare ruimte kan en mag daarover geen verwarring ontstaan. Bij de installatie van deze knoppen had direct ook een goede verwijzing en uitleg moeten zijn. Nu is die er helemaal niet, dit kan en mag echt niet gebeuren', zegt hij.

'We investeren zeer veel om ons OV geschikt te maken voor mindervaliden, zodat zij zoveel mogelijk zelfstandig kunnen reizen. Daar horen goede communicatie en knoppen bij. Daar moeten mindervaliden op kunnen vertrouwen, zeker in een drukke stad als Den Haag.' Rogier stoort zich ook aan het gebrek aan communicatie. 'Ik ben namens de gemeenteraad van Den Haag lid van de adviescommissie vervoersautoriteit van de Metropoolregio en ik wist ook niets van de rode knop', aldus Rogier.  Het CDA wil met de Haagse wethouder Tom de Bruijn (Verkeer) over de kwestie in debat. Daarin worden ook de perikelen met de liften op het Centraal Station in Den Haag besproken, als het aan het CDA ligt. 'Die zijn voor blinden en slechtzienden een ramp.'

Een woordvoerster van wethouder De Bruijn zegt in een reactie dat de gemeente vindt dat het allemaal 'zo snel mogelijk' in orde moet worden gemaakt. 'Dit moet bij de doelgroep onder de aandacht worden gebracht en de geleidelijnen moeten zo snel mogelijk worden doorgetrokken', zegt ze. De Bruijn maakt als wethouder deel uit van de zogeheten verkeersautoriteit van de Metropoolregio. 'Via zijn kanalen daar zal hij deze kwestie onder de aandacht brengen', aldus de woordvoerster.