Hoe wordt een wethouder benoemd? En nog vijf andere vragen over de opvolging van Van Engelshoven

Saskia Bruines. | Foto D66 Den Haag
Saskia Bruines. | Foto D66 Den Haag
DEN HAAG - De gemeenteraad in Den Haag kiest donderdag de opvolger van D66-wethouder Ingrid van Engelshoven. Wordt het Saskia Bruines, Rachid Guernaoui of toch iemand anders? En hoe verloopt zo’n benoeming eigenlijk? Wij zochten het uit door middel van zes vragen en antwoorden.
1. Het vertrek van Van Engelshoven, hoe zit dat ook alweer?

Van Engelshoven - die verantwoordelijk is voor onderwijs, kenniseconomie en jeugdhulp -
een brief aan de gemeenteraad waarin stond dat ze stopt als wethouder van Den Haag. Ze doet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen en staat op plek vijf van de D66-kandidatenlijst.

2. Hoe wordt de opvolger van Van Engelshoven gekozen?

'Omdat de huidige wethouder van D66 is, draagt die partij een kandidaat voor', vertelt Arno Korsten, emeritus hoogleraar Bestuurskunde aan de Open Universiteit Nederland. 'Deze kandidaat krijgt doorgaans een integriteitstoets. Dus dan wordt er gekeken of er een strafrechtelijke vervolging is geweest in het verleden. Deze toets is overigens niet wettelijk geregeld. Als de kandidaat door die toets komt, wordt hij of zij voorgedragen.'

3. Wie droeg D66 voor als opvolger van Van Engelshoven?

Twee maanden na de bekendmaking van het aanstaande vertrek van Van Engelshoven meldde D66 dat Saskia Bruines haar opvolgt als wethouder. Zij is op dit moment nog wethouder in Leidschendam-Voorburg en zou uit negen kandidaten unaniem zijn gekozen. Niet veel later bleek er toch verdeeldheid te zijn binnen de partij. Zo zou er binnen de Haagse gemeenteraad gemor klinken, omdat Bruines niet wil verhuizen naar Den Haag bij haar benoeming als wethouder. Deze verhuizing is verplicht als wethouder, maar ze zou daarvoor dispensatie hebben aangevraagd.
Bovendien speelt mee dat D66-raadslid Rachid Guernaoui eveneens graag wethouder wil  worden. Groep de Mos, de Partij voor de Eenheid en de PVV steunen het opstandige raadslid. Die partijen zien liever geen nieuwe wethouder, omdat er over een jaar alweer raadsverkiezingen zijn. Tot die tijd zouden de overige wethouders de taken van Van Engelshoven moeten overnemen, vinden zij. Omdat dit idee niet voldoende steun krijgt, kiezen de partijen liever voor Guernaoui vanwege zijn ervaring. 'Bruines moet nog worden ingewerkt', aldus PVV-fractievoorzitter Karen Gerbrands.

4. Hoe gaat het nu verder?

Dat is afhankelijk van wat Guernaoui gaat doen. Volgens Monique Vermin, raadsvoorlichter van de Haagse griffie, mag iedereen zichzelf voordragen als kandidaat: 'Daar zijn geen regels voor.' Ook kunnen volgens Vermin andere gemeenteraadsleden Guernaoui voordragen voor de functie. Het is nog niet bekend of het opstandige raadslid zichzelf voordraagt.

5. De gemeenteraad stemt donderdag wie de nieuwe wethouder wordt. Hoe ziet die stemming eruit?

De gemeenteraad telt 45 raadsleden. Voor de stemming maken alle leden kennis met de kandidaat (/kandidaten). Daarna krijgen ze allemaal een stemformulier met daarop de naam van de kandidaat (/kandidaten) en de optie 'anders'. Bij deze optie kunnen zij een naam naar keuze invullen. Alle stemmen zijn overigens anoniem. De kandidaat met de meeste stemmen - dus minimaal 23 - wordt de nieuwe wethouder. Volgens Vermin kan er geen bezwaar gemaakt worden tegen de stemming.

6. En wat doet D66 als Guernaoui toch de nieuwe wethouder wordt?

Dat is tot donderdag nog koffiedik kijken. Wat wel bekend is, is dat de top van D66 de afgelopen dagen druk bezig is geweest om de verhoudingen te peilen bij andere partijen. Op die manier hoopt D66 te kunnen inschatten hoe groot de kans is dat Guernaoui de voorkeur krijgt boven Bruines. De partij heeft al duidelijk gemaakt dat D66 ‘de stekker uit de coalitie trekt’ als Guernaoui toch de voorkeur krijgt. Op dit moment zit de partij samen met de PvdA, de Haagse Stadspartij, de VVD en het CDA in de coalitie. D66 overweegt zelfs uit het college van burgemeester en wethouders te stappen als Guernaoui wordt gekozen tot wethouder.