Bij de politierechter: 'Waarom zou ik u nog een kans geven?'

Nepparfums
Nepparfums
DEN HAAG - Hoeveel laatste kansen verdient een mens? De politierechter in Den Haag zit met dit dilemma in de zaak tegen een 28-jarige man uit Spijkenisse. De verdachte staat terecht voor twee diefstallen uit parfumeries in Zoetermeer in november 2016. Bij één van die diefstallen heeft hij een beveiliger, na een flinke worsteling, op de grond gegooid. Hij zit inmiddels bijna drie maanden in voorarrest.
'Diefstal met geweld,' luidt de aanklacht van de officier van justitie. De verdachte wil wel uitleggen hoe dat kwam: 'Ik raakte in paniek toen hij me wilde aanhouden.'
'Op de foto's van de bewakingscamera ziet het eruit als een stevige vechtpartij', merkt rechter M. van Seventer op. 'Hoe komt dat toch?', wil de rechter weten.
'Het komt door mijn verslaving. Dan kom je in de schulden en weet je niet meer waar je het moet zoeken. Dan ga je stelen. Maar ik besef de laatste maanden wel dat het anders moet voor mijn familie en mijn vriendin. Dat is tot me doorgedrongen terwijl ik vastzat.'
De verdachte heeft een lange historie van kleine vergrijpen. Zijn raadsman staat hem al sinds 2007 bij, zijn eerste veroordeling dateert uit 2009. Elke keer belooft hij beterschap, en elke keer komt hij er vanaf met een voorwaardelijke straf en een proeftijd. Wat de reclassering betreft is de maat vol, blijkt tijdens de zitting.

Klaar mee

'De reclassering is helemaal klaar met u,' leest de rechter voor uit een raportage. 'Ze zeggen dat u niet luistert, dat er niks van u terecht is gekomen. Eigenlijk zeggen ze bekijk het maar.'
'Dat begrijp ik niet. Ik denk dat ze mij niet goed begrijpen. En ik denk dat ik het nog wel kan, want ik heb ingezien dat ik moet veranderen. Ik ben al van mijn cannabisverslaving af.' Dat hij nog wel aan cocaïne verslaafd is daar praat hij liever overheen.  
De verdachte krijgt van de reclassering het verwijt dat hij zijn familie niet heeft betrokken bij zijn begeleiding. Hij betoogt dat hij dat niet durfde uit angst en schaamte over zichzelf. 'Ik vind het moeilijk om hulp aan te nemen.'

Hulp gevonden

De Spijkenisser heeft ADHD en Gilles de la Tourette, een combinatie die volgens zijn advocaat moeilijk te behandelen is. Hij heeft begeleiding van Bouwman, een instelling voor verslavingszorg, en heeft zelf vanuit de gevangenis hulp gezocht bij De Waag, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Daar voelt hij zich geholpen. Zijn advocaat vindt dat voor hem pleit dat hij zelf die hulp heeft gezocht, en dat dit aantoont dat hij echt serieus is.
'Wat betekent het als je tot een gevangenisstraf wordt veroordeeld?' wil de raadsman van zijn cliënt weten. 'Einde oefening. Ik ben mijn inkomen al kwijt, en als ik vast blijf zitten kunnen we de huur niet meer betalen. Dat hebben mijn moeder en vriendin de afgelopen maanden gedaan, maar dat houden ze nog maar één maand vol.'

Eis van vijf maanden

De officier van justitie is niet echt overtuigd. 'De verdachte is een boom van een kerel, en de beveiliger die hem wilde aanhouden is vrij klein, dat was een ongelijke strijd. En dit gebeurt er dan als je zo aan je geld moet komen. Dan moet je ook de consequenties aanvaarden.'
De officier merkt op dat de reclassering zelden zegt 'klaar te zijn' met een cliënt. Hij vraagt zich of hij, en de rechter, er wel van overtuigd zijn dat de verdachte nu echt zijn leven wil beteren. 'En kunnen we het ons veroorloven om te zeggen gaat u maar de straat op en zoek het maar uit met uw familie?' De officier vindt van niet. Hij eist vijf maanden cel, waarvan één voorwaardelijk, en de ten uitvoer legging van een eerdere voorwaardelijke straf van twaalf weken.

Verzoek om veroordeling

De advocaat van de verdachte vraagt de rechter om toch wat milder te zijn. 'Veroordeel mijn cliënt, en ik vraag anders nooit om een veroordeling, maar veroordeel hem tot een straf gelijk aan zijn voorarrest en leg hem verdere behandeling op.'
De politierechter vraagt zich hardop af waarom hij mee zou gaan met het pleidooi van de raadsman. 'U heeft al veel kansen gekregen,' zo richt hij zich tot de verdachte, 'en elke keer is er gezegd "als we hem straffen is hij alles kwijt". Waarom zou ik u nóg een kans geven? U heeft recht op de celstraf die de officier eist en op het uitzitten van die eerdere voorwaardelijke weken. Wat maakt u zo bijzonder dat ik weer een uitzondering ga maken?'

Laatste kans

Toch heeft de Spijkenisser volgens de rechter één aspect mee: de steun van zijn moeder en zijn vriendin, die allebei in een brief aan de rechtbank hebben geschreven dat ze achter de verdachte staan. 'Ik ben bereid u nog één keer de helpende hand toe te steken, maar dit is dan ook écht uw laatste kans.'
De verdachte wordt wegens diefstal met geweld veroordeeld tot veertien weken cel, iets meer dan zijn voorarrest. De twaalf weken voorwaardelijke straf uit een eerdere veroordeling blijven staan als voorwaardelijke straf, en de proeftijd wordt weer verlengd tot twee jaar. In die tijd moet de man zich verder laten behandelen.