COLUMN Verschil moet er zijn

Ik moest hieraan terugdenken door het rapport dat vorige week is uitgebracht door de inspectie van het onderwijs. De staat van het onderwijs'. Uit onderzoek is gebleken dat…. (tromgeroffel…) het uitmaakt naar welke school je je kind stuurt. Niet echt een verrassing, dat wisten we natuurlijk allang. Demissionair minister van onderwijs Schipper reageert hier op door te zeggen dat dit haar 'grote zorgen' baart. Ook in de media is veel aandacht voor het rapport.

Het lijkt bijna alsof je je als ouder schuldig moet voelen als je geen gedegen onderzoek hebt gedaan naar de prestaties van een school en niet voor de school hebt gekozen waar de meeste leerlingen naar het VWO gaan, er minstens twee vreemde talen worden aangeboden en kinderen vanaf groep 1 leren om hun kwaliteiten maximaal te benutten. En dat schiet me toch een beetje in het verkeerde keelgat. Ook de uitspraak van de minister dat 'veel talent nu niet benut wordt', geeft me een beetje een vies gevoel.

We praten over kinderen op de basisschool, we zijn niet bij een efficiency meeting van een multinational. Zullen we nog even wachten met onze kinderen blootstellen aan onze volwassen prestatiecultuur en ratraces en ze eerst even de tijd geven om te ontdekken wie ze zijn? Een gezonde basis leggen?

De oorzaak voor de verschillen tussen scholen wordt verder gezocht bij zwakke schoolteams waar niet alle leerkrachten bevoegd zouden zijn. Ook kansenongelijkheid tussen kinderen van hoog- en laagopgeleide ouders zou een rol spelen. De minister en de staatssecretaris kijken nadrukkelijk naar de schoolbesturen om de situatie te verbeteren. Zij moeten hun middelen anders inzetten om de verschillen te verkleinen.

Als ik dit lees gaan mijn nekharen echt recht overeind. Alsof schoolbesturen er vrijwillig voor kiezen onbevoegde leerkrachten voor de klas te zetten. Alsof er ergens een groep bevoegde leraren zich thuis kapot zit te vervelen en nu moedwillig genegeerd wordt. Hoe moeten besturen dit oplossen?

Daarnaast speelt er nog wel meer. Een diploma is een mooi begin, maar met alleen een onderwijsbevoegdheid ben je er nog lang niet. Ik kan me tenminste heel goed voorstellen dat er leerkrachten bestaan die fantastisch zijn in kennisoverdracht en helemaal tot hun recht komen op een school waar dat de voornaamste taak van een leerkracht is, maar dat deze zelfde leerkracht totaal onderuit gaat op een school in een probleemwijk, waar heel wat anders van je gevraagd wordt. Tegelijkertijd zal een leerkracht die uitblinkt in de Haagse binnenstad misschien helemaal niet op zijn plek zijn op een school in Wassenaar of Stompwijk.

Met alleen een onderwijsbevoegdheid ben je er niet. Onderwijs is mensen- en vooral ook maatwerk. We zijn geen onderling inwisselbare machines die je allemaal maar overal neer kunt zetten. Gelukkig niet, want daar is het werkveld veel te divers voor. Verschillende scholen, klassen en leerlingen vragen om verschillende leerkrachten met elk hun eigen kwaliteiten.

Ik zou zo graag de minister en onderwijsinspectie willen vragen om datzelfde rondje langs de schoolpleinen te maken als ik heb gemaakt. Als ze dat zouden zien, zouden ze zich wellicht ook kunnen voorstellen dat de kinderen op deze verschillende scholen verschillende dingen nodig hebben om zich goed te kunnen ontwikkelen. Misschien zouden ze zich dan bedenken dat een beetje school en leerkracht zich aanpast aan de behoeften van zijn leerlingen. Want het heeft geen enkele zin om te proberen de tafel van vier in een kinderhoofd te proppen als dat kind niet goed gegeten of geslapen heeft, of als dat hoofd al vol zit met zorgen. Dan heb je als leerkracht eerst een andere taak. En aangezien alle kinderen in Nederland hetzelfde aantal uren per jaar op school zitten, kun je je voorstellen dat als er meer tijd besteed wordt aan de leervoorwaarden (dus zorgen dat kinderen lichamelijk en geestelijk in staat zijn tot leren) er minder tijd over blijft voor taal en rekenen. En dat was dan toch op dat moment het beste voor die kinderen.

Niet alle kinderen zitten er op te wachten dat er het 'beste uit ze wordt gehaald'. Veel kinderen hebben juist die extra aai over hun bol nodig. Zij hebben een leerkracht nodig die aanvoelt dat we vandaag even gas terug moeten nemen, omdat het gewoon even niet gaat. Een leerkracht die de druk van Cito en inspectie naast zich neer durft te leggen en ruimte maakt voor waar het kind om vraagt en nodig heeft. Omdat als kinderen die zorg en aandacht niet krijgen, de aansluiting met de lesstof helemaal niet gemaakt kan worden. Dan gaat er nog veel meer talent verloren.

En dat maakt het vergelijken van scholen op basis van hun uitstoom en cito-scores zo leeg. Want kinderen zijn niet allemaal gelijk. Wat voor het ene kind de perfecte basisschool is, is voor het andere kind helemaal niet de beste plek. Dus ouders, ga gewoon kijken in de school en op het plein en beslis daar of dit de school is die het beste is voor jouw kind.

Reageren? Mail naar manonvankreijl@omroepwest.nl


Alle columns van Manon van Kreijl zijn terug te lezen op een aparte pagina.