Minder asielzoekers, maar niet meer huizen beschikbaar

Door de

is het aantal ‘statushouders’ dat gemeenten moet huisvesten flink teruggelopen. Zo moest

in 2016 nog 1.302 statushouders een woonplek bieden, dit jaar zijn dat er ‘slechts’ 694. Daardoor konden veel gemeenten de achterstand uit de piekperiode van de vluchtelingenstroom – in 2015 en 2016 – inlopen.

Dat leidt volgens de gemeenten nauwelijks tot een overschot aan gereserveerde woonruimte, omdat statushouders voor het overgrote deel in reguliere sociale huurwoningen worden gehuisvest. Zij krijgen bij de toewijzing voorrang op ‘gewone’ huurders. Als er minder asielzoekers hoeven te worden gehuisvest, gaan de woningen op de toch al krappe sociale huurmarkt – soms moeten mensen jaren wachten op een huis – naar andere woningzoekenden.

De gemeente Teylingen verkoopt wel twee woningen die bedoeld waren voor statushouders. Vorig jaar besloot de gemeenteraad om maximaal vijftien huizen te kopen voor asielzoekers met een verblijfsvergunning. De gemeente heeft inmiddels zeven woningen gekocht. ‘Nu is de toestroom fors gedaald en de samenstelling gewijzigd van hoofdzakelijk alleenstaande mannen naar nareizigers. Daarom heeft het college recent besloten geen nieuwe woningen meer aan te kopen en de twee laatst gekochte woningen af te stoten.’

Teylingen kijkt met gemengde gevoelens terug op de aankoop van de woningen voor statushouders. ‘Doel was onder meer een goede spreiding binnen de diverse kernen en wijken. Dit blijkt op prijs gesteld te worden. De keerzijde is dat het zorgen geeft in de buurt over onder meer een vermeende waardedaling van de woning en mogelijke overlast.’

Ook bleek de aankoop van de huizen ‘zeer arbeidsintensief’. ‘Het vraagt goede onderhandeling en afstemming door makelaars (in opdracht van de gemeente) en met corporaties over de geschiktheid van de woning. Tevens is  goede afstemming nodig met omwonenden, VluchtelingenWerk en Welzijn Teylingen.’  

Ook de gemeente Nieuwkoop kampt met een woningoverschot. Afgelopen januari zijn in Zevenhoven zes chalets met twaalf woonunits neergezet voor asielzoekers. Maar omdat er daar niet voldoende van zijn om de units te vullen, gaat de gemeente de woningen ook ‘benutten voor andere inwoners met een acuut woonprobleem’.

In Leiden is recent besloten 150 tijdelijke woningen te bouwen voor statushouders, mensen uit de maatschappelijke opvang en ‘reguliere woningzoekenden’. De gemeente ziet ‘momenteel geen enkele reden om te veronderstellen dat in deze woningen leegstand zal ontstaan’.

In onze regio zijn er geen gemeenten die een schadevergoeding eisen van het COA vanwege te veel gereserveerde woonruimte voor statushouders. Wel hebben sommige gemeenten bij de organisatie een declaratie voor ‘plankosten’ ingediend. Zo wil de gemeente Krimpenerwaard ruim 62.000 euro van het COA vanwege kosten die zijn gemaakt voor onderzoek, personeel en het creëren van draagvlak.

Elke gemeente moet naar rato van het aantal inwoners statushouders huisvesten. Voor bijvoorbeeld Zoetermeer zijn er dat dit jaar 166 en voor het (veel) kleinere Zoeterwoude ‘slechts’ twaalf. Ruim de helft van de gemeenten in de regio loopt volgens het Platform Opnieuw Thuis voor op schema. Het platform is een samenwerkingsverband tussen onder meer de rijksoverheid, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Aedes, de koepelorganisatie van woningcorporaties.

Gemeenten lopen volgens het platform achter op schema als zij minder dan 83,3 procent van hun ‘taakstelling’ hebben gerealiseerd. Dat geldt bijvoorbeeld voor Den Haag, Gouda, Delft en Wassenaar. De gemeente Westland loopt met 43 procent het verst achter op de taakstelling. De grootste uitschieters bij de voorlopers zijn Nieuwkoop en Kaag en Braassem, die respectievelijk ruim negen en bijna acht keer zoveel statushouders hebben gehuisvest als zij op basis van hun inwonertal zouden moeten.

Het Platform Opnieuw Thuis baseert zich op cijfers van het COA en erkent dat de gegevens kunnen verschillen met de informatie die gemeenten zelf hanteren. Veel gemeenten in onze regio laten aan Omroep West weten dat zij hun achterstand ondertussen hebben ingelopen of dat binnenkort zullen doen.

Volgens het COA voor op schema: Zoetermeer, Leiden, Zuidplas, Nieuwkoop, Kaag en Braassem, Voorschoten, Midden-Delfland, Bodegraven-Reeuwijk, Pijnacker-Nootdorp, Oegstgeest, Noordwijkerhout, Lisse, Leiderdorp, Alphen aan den Rijn en Krimpenerwaard.

Volgens het COA achter op schema: Den Haag, Gouda, Delft, Zoeterwoude, Wassenaar, Leidschendam-Voorburg, Rijswijk, Katwijk, Hillegom, Waddinxveen, Teylingen, Noordwijk en Westland.