Waar ging het mis met de Holland Outlet Mall? Zes vragen en antwoorden

ZOETERMEER - Na maanden van protesten is de komst van de Holland Outlet Mall (HOM) in Zoetermeer definitief van de baan. Directe aanleiding is het zich terugtrekken van projectontwikkelaar Provast, afgelopen weekeinde. Waar ging het mis met het outletcentrum? Zes vragen en antwoorden over het einde van de HOM. Het had een duizenden vierkante meters groot outletcentrum moeten worden, waar oude collecties merkkleding tegen een lagere prijs verkocht zouden worden.

1. In januari stemde de Zoetermeerse gemeenteraad nog in met de plannen voor het outletcentrum. Hoe kan het dat er ruim zeven maanden later een streep door het project gaat?

Begin dit jaar ging een ruime meerderheid van de raad akkoord met de verdere ontwikkeling van de HOM. Toen was de tegenstand ook al groot - zowel in Zoetermeer zelf als in de regio. Gemeenten en ondernemers vreesden dat het outletcentrum ten koste zou gaan van bestaande winkelcentra en binnensteden.
Zij wijzen erop dat een consument zijn euro maar één keer uit kan geven; een overhemd dat in het outletcentrum over de toonbank gaat, wordt bijvoorbeeld niet in de Dorpsstraat gekocht. Omwonenden waren bang voor verkeersopstoppingen en parkeerproblemen. De HOM zou maximaal 31.000 vierkante meter groot worden en jaarlijks 5 tot 7 miljoen bezoekers moeten trekken. Dat zou alleen al op een doordeweekse dag duizenden auto's extra in Zoetermeer betekenen.
De voorstanders van het outletcentrum, wezen vooral op de kansen voor Zoetermeer. Investeerders die miljoenen in het centrum van de stad willen investeren en miljoenen extra bezoekers naar Zoetermeer proberen te lokken, moet je een serieuze kans geven, zo redeneren zij. En dat is ook gebeurd. Zo zijn er de afgelopen maanden onder meer onderzoeken gedaan naar de verkeersstromen in de wijken rond het Woonhart. Op de plek van de huidige meubelboulevard moest het futuristische outletcentrum verrijzen.
Maar tijdens afgelopen zomer begon er twijfel te ontstaan over de voortgang van het project. Zo werd duidelijk dat er onenigheid is tussen de initiatiefnemers van de HOM: de eigenaren van het Woonhart en projectontwikkelaar Provast. Ook schoten de onderhandelingen met de woningeigenaren in de VvE's van de woontorens boven het Woonhart niet op. Volgens Provast is de vertraging een van de belangrijkste redenen om te stoppen met de HOM. Door de onzekerheid zouden andere investeerders hun interesse in de HOM verliezen.
2. Wat geeft Provast nog meer als redenen voor het terugtrekken uit het project?
Het bedrijf is niet bereikbaar voor een toelichting, maar publiceerde zondag wel een persbericht. Daarin wijst Provast de gemeenteraad als schuldige aan voor de vertraging. Het 'zorgvuldig verwerken' van de voorwaarden van de raad leidden er volgens Provast toe dat 'de haalbaarheid en planning van het project op gespannen voet staan met de oorspronkelijke uitgangspunten'.
Door de 'veelheid van partijen en belangen is een zeer zorgvuldig proces ontwikkeld, waarin verschillende tegenstrijdige belangen om voorrang vechten', aldus de projectontwikkelaar. 'Dat zorgt voor complexiteit en een steeds verder opschuivende planning. De gemeenteraad wenst pas een overeenkomst met de initiatiefnemers te sluiten nadat met de woningeigenaren in de VvE's van de woontorens overeenstemming is bereikt. Gezien de aard van hun eisen en wensen en de juridische structuur blijkt dit niet op korte termijn mogelijk.'
3. Onderschrijft het Zoetermeerse stadsbestuur de visie van Provast?
Ja, de Zoetermeerse wethouder Marc Rosier (VVD) zegt tegen Omroep West dat er de afgelopen maanden 'te weinig voortgang' is geboekt. Op de vraag of er meer speelt, wilde de wethouder maandagavond geen antwoord geven. Waar de initiatiefnemers van de HOM het allemaal over oneens zijn, is niet bekend. Mogelijk komt daar duidelijkheid over in een evaluatie van het outletcentrum. Die evaluatie wordt uitgevoerd door een onafhankelijke partij en moet voor het einde van het jaar klaar zijn.
4. De eigenaren van het Woonhart wilden een pas op de plaats maken en zoeken naar een oplossing voor de HOM. Dat ziet de Zoetermeerse politiek niet zitten?
Nee, maandagavond werd door diverse raadsleden benadrukt dat het vertrouwen in de HOM weg is. De voltallige gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders schaarden zich achter een motie met de strekking 'stoppen met de HOM'. Deze raadsperiode wil de Zoetermeerse politiek niets meer horen over plannen voor een outletcentrum in de stad.
Na de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar is dat een ander verhaal. Partijen als Lijst Hilbrand Nawijn en de VVD willen niet bij voorbaat de deur dichthouden voor mogelijke toekomstige plannen voor outletcentra. Wethouder Rosier wil dat Zoetermeer ook in de toekomst 'lef' blijft tonen. Overigens liep in 2012 ook al een plan voor een outletcentrum in de stad vast. Toen hield de provincie de komst van Bleizo tegen.
5. Hoe moet het nu verder met het Woonhart?
Dat is de vraag. Iedereen in de Zoetermeerse politiek is het er wel over eens dat er iets moet gebeuren met het Woonhart. Volgens het college voldoet het 'huidige winkelconcept' niet meer. De eigenaren van de meubelboulevard krijgen van de gemeente 'alle tijd om na te denken wat zij in de toekomst met het Woonhart willen', zegt wethouder Rosier.  
6. Hoeveel geld heeft de gemeente Zoetermeer tot nu toe in de ontwikkeling van de HOM gestoken?
Dat hangt er vanaf aan wie je het vraagt. Volgens wethouder Rosier heeft de gemeente sinds januari zo'n 430.000 euro uitgegeven aan 'projectorganisatie en -communicatie'. Volgens GroenLinks bedragen de kosten ongeveer een miljoen euro. Maar GroenLinks 'rekent zich rijk', zegt Rosier. 'Zij tellen alle uitgaven van de afgelopen twee jaar bij elkaar op.'
De uitgaven aan de HOM zijn geen weggegooid geld, stelt de wethouder. Zo is er zo'n 130.000 euro gegaan naar de verkeers- en parkeeronderzoeken in de wijken rond het Woonhart. De verkeers- en parkeerproblematiek is daar volgens bewoners nu al groot. Rosier vindt het goed dat in kaart is gebracht waar de belangrijkste knelpunten zitten en hoe die aangepakt kunnen worden. 'We hebben hierdoor echt nieuwe dingen gezien, waarmee we de stad kunnen verbeteren.' De wethouder weigert daarom te spreken van zeven verloren maanden.