'Biografie geen poging Wolkers te verdedigen'

Jan Wolkers
Jan Wolkers © ANP
LEIDEN - Schrijver en beeldend kunstenaar Jan Wolkers, die donderdag precies tien jaar geleden stierf, heeft eindelijk zijn langverwachte biografie. De Leidse Neerlandicus Onno Blom deed er ruim een decennium over, maar donderdag lag 'Het litteken van de dood' in de winkels, op de dag van de promotie van Blom in Leiden.
'Ik wilde de opdracht vooral omdat hij het was. Ik had Jan Wolkers leren kennen als een warme, humoristische man met een enorme uitstraling. Als hij de kamer binnenkwam, leek het wel of iemand een straalkachel aanzette. Tegelijk beschikte hij over een enorme ontroerende kracht en leek hij wel te worden voortgedreven door een duistere onderstroom. Er viel veel aan hem te ontdekken', schrijft Blom in zijn proloog op het boek.
Wolkers was er zelf nog bij betrokken. 'Het getuigt van moed dat Wolkers mij dat heeft toegestaan: een ongeautoriseerde biografie te schrijven op basis van al het materiaal, ook het meest intieme en schaamtevolle, dat ik ongetwijfeld in de diepe laden van zijn archief zou vinden. Hij aarzelde geen moment. Wolkers was ervan overtuigd dat ik alleen zo, in volle vrijheid, het best mogelijke boek zou kunnen schrijven.'

Demonen
Ze ontmoetten elkaar regelmatig in de korte periode die Wolkers nog restte. Op 17 september 2007 belde hij Blom op en zei grinnikend: 'Je kunt volgende week donderdag niet, zoals afgesproken, naar me toe komen. Ik moet die dag naar de doodgraver om mij opnieuw te laten opmeten en een nieuwe kist te laten maken.'
Op 11 oktober 2007 zagen ze elkaar voor het laatst, in het ziekenhuis waar Wolkers was opgenomen. 'Hij vertelde over de demonen die hem 's nachts kwamen opzoeken. De geest van Gerrit, zijn oudste broer. Zijn vader en moeder. In zijn nachtmerries hoorde hij zijn dochtertje roepen, dat in 1951 op tweejarige leeftijd was omgekomen bij een gruwelijk ongeluk.'

Slechte eigenschappen

Ondanks de vriendschap tussen de mannen is de biografie volgens Blom 'geen poging om Wolkers te verdedigen, op te hemelen, zijn blazoen te schonen of zijn slechte eigenschappen onder het tapijt te vegen.' Persoonlijke betrokkenheid staat wetenschappelijke afstandelijkheid niet in de weg, denkt Blom.