Grote Gaper terug op Dunne Bierkade in Den Haag

Het beeld en de plaatsing ervan stelt velen voor een raadsel of het wel een echte gaper is. Helaas, het is allemaal fantasie. De houten Gaper is pas in de jaren zeventig van de 20ste eeuw gemaakt.

De Grote Gaper is gebeeldhouwd door kunstenaar Ernst Hazenbroek en past in de traditie van de volkskunst. Het is een knipoog naar het verleden van deze gracht, waar in vroeger tijden een drogisterij was te vinden. Niet op deze plek, maar een paar deuren verder. Samen met andere oude panden maakt het deel uit van het Buitenmuseum, schilderrijk Den Haag.

Gapers kwamen van oudsher voor op de gevel als uithangbord van apotheken. De gaper was ook een kwaliteitsaanduiding, zoals tegenwoordig het predikaat 'hofleverancier', een bepaalde status verleend aan de ondernemer. De mond van de gaper staat niet open om te gapen, maar om een medicijn in te nemen.

Het verwrongen gelaat is te verklaren doordat het medicijn vies smaakt. Het is dan ook vaak een karakterkop met een grimas. Vanaf de Gouden Eeuw komen er steeds meer exotische gapers voor. De gaper met een tulband werd het symbool voor de herkomst van de ingrediënten van de medicijnen, het VOC-gebied.

De 'moderne' Grote Gaper op de Dunne Bierkade valt in een aparte categorie. Hij draagt een slaapmuts en gaapt dus echt. Of schreeuwt de Grote Gaper naar de mensen die beneden langslopen? Van de kunstenaar mag iedereen er zijn eigen invulling aan geven. De Haagse fotograaf Roel Wijnants kan in ieder geval tevreden zijn. Hij was in 2014 de eerste die aan de bel trok over de slechte staat waarin het beeld verkeerde.