'Royaal gebaar' Den Haag voor opvang statushouders blijkt loze belofte

Terwijl andere gemeenten in die donkere dagen - soms ondanks verzet van bewoners, onder dreiging van varkenskoppen in tuinen van wethouders, demonstraties van tegenstanders en opstootjes bij raadsvergaderingen - kozen voor de moeilijke weg door vluchtelingen op te vangen in sporthallen en tenten, besloot Den Haag tot een heel eigen koers.

Hier geen noodopvang. Maar die 'langetermijnoplossing'. De stad zou namelijk bovenop de wettelijke taak nog eens 700 extra statushouders gaan opvangen. Deze mensen zouden hier goed worden begeleid, zodat die asielzoekers die in ons land mogen blijven, 'een perspectief op een plek in onze samenleving' zouden krijgen.

Keer op keer vroegen vooral de linkse partijen in raad aan wethouder Wijsmuller wanneer het zover zou zijn. Ruim een jaar geleden verklaarde hij dat er toen nog geen extra statushouders naar de stad kwamen omdat ze nog niet waren toegewezen aan Den Haag.

Toenmalig staatssecretaris Klaas Dijkhoff verklaarde later in antwoorden op schriftelijke vragen dat dit net iets anders lag. Den Haag bood simpelweg niet genoeg woningen aan. Er kwamen inderdaad minder asielzoekers naar ons land, waardoor de druk afnam. Maar Den Haag kreeg ook geen statushouders meer omdat de gemeente nog een wachtlijst had van mensen die nog niet onder dak waren. En dus gingen de vluchtelingen naar andere gemeenten. 'Aan die gemeenten die op schema liggen, worden met voorrang vergunninghouders gekoppeld om zo te zorgen dat alle gemeenten voort kunnen met de huisvesting', aldus Dijkhoff.

Nu, weer een jaar later, wordt duidelijk dat de praktijk de wens vrijwel definitief heeft ingehaald. In een brief aan de raad schrijft Wijsmuller dat de belofte van Den Haag waarschijnlijk helemaal nooit kan worden waargemaakt. Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) heeft niet genoeg mensen of niet de juiste mensen. 'De toezegging om 700 extra statushouders op te nemen, blijkt in 2017 niet aan te sluiten bij de vraag van het COA naar opvang in Den Haag.'

De belofte blijft wel staan: 'De gemeente Den Haag handhaaft wel de toezegging om extra statushouders te huisvesten bovenop de eigen taakstelling. Uiteraard is de gemeente afhankelijk van de aanlevering door het COA', aldus de wethouder.

De belofte blijft dus. Maar Haagse raadsleden wijzen naar de realiteit. Er komen sinds enige tijd veel minder asielzoekers naar ons land. Dus is de kans klein dat die 'aanlevering' er ook echt gaat komen. En dat leidt vooral op de linkerflank van de politiek tot teleurstelling. 'We hebben destijds een royaal gebaar gemaakt,' zegt PvdA-fractieleider Martijn Balster. 'Wij wilden voorop lopen en hebben daarom ook steeds gezegd: Maak afspraken met het COA. Maar dat is niet gebeurd. Het is allemaal verschrikkelijk langzaam gegaan en dat verdient geen schoonheidsprijs. Dat is een treurige conclusie.' Dat is een conclusie die wordt gedeeld door Arjen Kapteijns van GroenLinks. 'We hebben niet gedaan wat we moesten doen. We hadden veel te lang onze zaakjes niet op orde. En het moment lijkt nu voorbij.'

De VVD in de Haagse gemeenteraad had altijd al aarzelingen bij het aanbod en is nu ook verheugd dat de opvang van de 700 extra statushouders waarschijnlijk niet doorgaat. 'Dit is geweldig nieuws', zegt fractievoorzitter Frans de Graaf. 'En dat is te danken aan landelijk VVD-beleid.'

Bij de opvang van het aantal statushouders dat door het Rijk aan Den Haag is toebedeeld, ligt de stad wel op schema, aldus de wethouder. In 2017 zou aan 694 mensen onderdak geboden moeten worden. Op 1 november van dit jaar wachtten nog 125 statushouders op een plek. Volgens Wijsmuller moet het lukken om voor hen een plekje te vinden. Zij komen onder meer in woningen van corporaties en woningen van de gemeente aan het Zieken, de Zwaardvegersgaarde en de Nienoordstraat. Voor volgend jaar houdt hij rekening met 636 statushouders. Ook zij kunnen allemaal worden ondergebracht, denkt de wethouder.

Wel stuit Wijsmuller ook op problemen. Zo zou een opvang in het voormalig ministerie van Sociale Zaken aan de Anna van Hannoverstraat al lang klaar moeten zijn. Maar de oplevering hiervan is nu pas begin volgend jaar. In het pand komen 175 vluchtelingen.

De wethouder wil hier ook met 'nieuwe vormen van integratie en participatie aan de slag te gaan'. Volgens hem wordt in het pand een 'creatieve, maatschappelijke broedplaats gecreëerd'. Daar moeten Hagenaren en statushouders 'samen ondernemen en samenwerken'. De bedoeling is dat (jonge) Haagse ondernemers en startups zich er kunnen vestigen met een eigen bedrijfje met als voorwaarde dat ze een 'zinvolle samenwerking met nieuwkomers aangaan'. De gesprekken hierover zijn net begonnen.

Dat is dat is dan weer iets waar de VVD zich zorgen over maakt. Fractievoorzitter De Graaf vreest dat er straks wel 175 statushouders zitten, maar dat de Hagenaars die er samen met hen moeten 'ondernemen' er nog niet zijn. 'Terwijl dat wel een grote geruststelling voor de buurt zou zijn.'