5 vragen over de gevolgen van de Brexit voor de land- en tuinbouwsector

Een kas met tomaten in het Westland
Een kas met tomaten in het Westland © Omroep West
DEN HAAG - Premier Mark Rutte waarschuwde woensdag dat land- en tuinbouwbedrijven zich voor moeten bereiden op problemen door de Brexit. Er wordt gehoopt op een 'zachte' Brexit, waarbij de gevolgen beperkt zullen blijven, maar aangezien de onderhandelingen stroef verlopen, kan het ook weleens uitdraaien op een 'harde' Brexit. Wat betekent dat en wat zijn de mogelijke gevolgen voor de bedrijven in bijvoorbeeld het Westland? Wij leggen het uit met behulp van vijf vragen.

1. Waarom is de export van land- en tuinbouwproducten naar Groot-Brittannië zo belangrijk?

Groot-Brittannië is het op twee na belangrijkste exportland voor Nederlandse landbouwproducten. Alleen Duitsland en België gaan het land voor. Ongeveer tien procent van het totale exportvolume gaat naar Groot-Brittannië, wat neerkomt op zo'n acht miljard euro per jaar. De belangrijkste producten die geëxporteerd worden zijn glasgroenten (zoals aubergines, paprika's en tomaten), bloemen en planten en fruit.
2. Hoe werkt de export nu naar Groot-Brittannië?
Vrij gemakkelijk. Groot-Brittannië is als EU-lid onderdeel van de Europese interne markt. Dat betekent dat er een vrij verkeer van goederen is, want er zijn geen importtarieven tussen EU-landen. Ook zijn er geen grenscontroles van de goederen en heb je geen exportcertificaten nodig. Wanneer er straks sprake zou zijn van een 'zachte' Brexit, dan wordt er een verdrag afgesproken zoals het geval is met Noorwegen en Zwitserland. Deze landen zijn eveneens geen EU-lid, maar maken wel deel uit van de Europese interne markt. Dit zou voor de land- en tuinbouwbedrijven de best mogelijke uitkomst zijn.
3. Wat kunnen de gevolgen zijn voor de export van land- en tuinbouwproducten wanneer er sprake is van een 'harde' Brexit?
Volgens Maarten Leseman, woordvoerder van LTO Nederland, zou een 'harde' Brexit 'een absoluut horrorscenario' zijn: 'Het zou betekenen dat er geen handelsovereenkomst wordt gesloten en we dus moeten terugvallen op de wereldwijde regels van de Wereldhandelsorganisatie.'
Leseman schets drie gevolgen van zo'n 'harde' Brexit:
  • 'Allereerst zullen er meer douaneformaliteiten zijn en zullen er meer kwaliteitscontroles op de producten plaatsvinden omdat we geen vriendjes meer zijn. Denk bijvoorbeeld aan controles of er beestjes of schimmels op de producten zitten. Deze procedure zorgt voor langere wachttijden bij de douane wat weer een kwaliteitsrisico met zich meebrengt omdat de producten langer in de vrachtwagens zitten.'
  • 'Ten tweede is er een grote kans dat Groot-Brittannië zelf groente en fruit gaat produceren. In dit geval krijgen wij er een grote concurrent bij.'
  • 'Tot slot komen we terecht in een aanpak met regels van de Wereldhandelsorganisatie, wat betekent dat er meer importtarieven gaan gelden, dat betekent dus dat we meer geld kwijt zijn.'

4. Hoe bereiden de land- en tuinbouwbedrijven zich hierop voor?

'Dat is ontzettend lastig, omdat we nog steeds niet weten waar de onderhandelingen over de Brexit heengaan', vertelt Leseman. 'De grootste angst van de ondernemers is dat het heel lang duurt voordat er een klap op wordt gegeven en de sector dus nog langer in onzekerheid blijft.'
5. Wanneer wordt er meer duidelijk?
'Ook dat is helaas een groot vraagteken voor ons', stelt Leseman. 'Ze moeten er in Brussel nu gewoon snel uit zien te komen, zodat we weten waar we aan toe zijn.'
De officiële datum waarop de Brexit van start gaat is woensdag 29 maart 2019.