Politieagenten krijgen al jaren niet of nauwelijks EHBO-trainingen

Tot 2015 werd bij de politie-eenheid Den Haag de halfjaarlijkse EHBO-bijscholing verzorgd door een speciale EHBO-docent, staat in politienotities die in handen zijn van Omroep West. Nadien zijn er geen reguliere trainingen voor eerstehulpverlening meer aangeboden. Volgens de politie komt dat door de omvorming van 26 regiokorpsen naar een landelijke politie.

'In de eerste plaats kwam de functie EHBO-docent na de reorganisatie niet meer terug in de inrichting van de politieorganisatie. In de tweede plaats ontbreekt het landelijk aan een lijn omtrent bijscholing op het gebied van EHBO', aldus de politie. Wel zijn er de afgelopen jaren 'enkele' EHBO- of AED-trainingen verzorgd, door collega-instructeurs of externe aanbieders. 'Dit zijn echter op zichzelf staande initiatieven op beperkte schaal.'

De EHBO-trainingen zijn een verplicht onderdeel van de politieopleiding en die worden dan ook 'als zodanig getoetst'. Maar agenten hebben geen verplichting tot een 'periodieke bijscholing of toetsing dan wel registratie van de resultaten daarvan'. Er kunnen ook geen sancties worden opgelegd als de 'herhalingstrainingen' niet worden gehaald. Dat is anders bij bijvoorbeeld schietvaardigheidstoetsen; als een agent die niet haalt, kan zijn of haar vuurwapen ingenomen worden.

Volgens de Eenheid Den Haag zijn de afgelopen jaren ook bij de andere regionale politie-eenheden in Nederland niet of nauwelijks EHBO-trainingen geweest. Een woordvoerder van de Nationale Politie kan dat niet bevestigen. 'Wat betreft bijscholing daarvan wordt er binnen de eenheden wisselend mee omgegaan. Dat stamt nog uit de oude situatie met verschillende korpsen. Met de eenwording van de politie is de behoefte aan landelijke afspraken ontstaan.'

Die landelijke afspraken gaan volgens de woordvoerder van de Nationale Politie gelden voor alle eenheden in Nederland. Vanwege de grote aantallen politiemedewerkers die bijgeschoold moeten worden zullen de EHBO-trainingen 'gefaseerd' ingevoerd worden. 'Afhankelijk van welke politiemensen de bijscholing krijgen, worden de aantallen bepaald en is een inschatting te maken van een tijdspad. Ook is nog niet bepaald hoe de bijscholing vormgegeven wordt, dus er moet nog bepaald worden hoe vaak de bijscholing plaats gaat vinden.'

De reorganisatie tot een Nationale Politie werd in 2013 ingezet. Niet uit te sluiten valt dat de politieagenten van de Eenheid Den Haag al sinds dat jaar geen EHBO-trainingen meer hebben gevolgd. Bij de overstap naar een nieuw landelijk registratiesysteem zijn volgens de politie namelijk 'historische gegevens' verloren gegaan.  

Hoewel niet verplicht vindt de politie EHBO-scholing wel erg belangrijk. De vraag naar trainingen voor eerste hulpverlening werd bij de Eenheid Den Haag in de jaren 2016 en 2017 'steeds sterker', omdat steeds meer agenten het 'bijschoolmoment' dat zij gewend waren, begonnen te missen. 'Om die reden en het feit dat de Ondernemingsraad van de politie Den Haag in februari/maart 2017 over dit onderwerp vragen heeft gesteld in de commissie Veiligheid, Gezondheid en Welzijn is besloten een pilot te starten waarbij twee sectoren betrokken waren.' Het gaat om de districten Leiden-Bollenstreek en Den Haag-Zuid.

In het bedrijfsplan van de Eenheid Den Haag voor 2018 is een passage opgenomen over de noodzaak van de EHBO-trainingen. 'De samenleving verwacht een mate van deskundigheid van politieagenten. Zorgpunt is echter de kennis en vaardigheden van onze eerstehulpverlening (EHBO). Binnen de huidige aanbesteding is geconstateerd dat er onvoldoende ruimte is voor de behoefte van de eenheden.'

Dit jaar zullen er voor de agenten van de Eenheid Den Haag weer verplichte EHBO-trainingen worden gegeven. Die zijn gestart op 30 januari. In heel 2018 zullen ruim 2.500 politiemedewerkers worden opgeleid. Dat is minder dan de helft van het totale personeelsbestand; bij de politie-eenheid Den Haag werken 5.992 mensen, blijkt uit de meest recente 'Jaarverantwoording' (2016).

'In afwachting van landelijke besluitvorming over de LHDP-opleidingen (bijscholing EHBO) is ervoor gekozen de bijscholing voorlopig te beperken tot de 2.500 agenten die zich bezig houden met de noodhulp, het "blauw op straat dus"', laat een woordvoerder van de Eenheid Den Haag in een toelichting weten.

De woordvoerder wijst erop dat de eenheid – 'vooruitlopend op het landelijk beleid' – op zoek is gegaan naar mogelijkheden ‘om onze mensen de bijscholing te geven waaraan zij behoefte hebben. En die zij nodig hebben om in voorkomende gevallen mogelijk een verschil van leven en dood te kunnen maken.’ De eerste hulp bij met name reanimatie kan inderdaad van levensbelang zijn. 'Een snelle inzet van de AED (binnen 3-5 minuten) kan een succes hebben van wel 75 procent. Iedere minuut vertraging leidt tot een afname van de overleving met 10-15 procent', aldus de handreiking Eerste Hulp door Politie (EHDP).

Politieagenten zijn in veel gevallen eerder bij een ongeval aanwezig dan de ambulance. Cijfers voor de complete regio en heel Nederland ontbreken, maar er zijn wel kleinschalige onderzoeken gedaan. Zo heeft ambulancedienst RAV Hollands Midden 96 reanimaties in het eerste half jaar van 2017 in het 'dunbevolkte deel' van het verzorgingsgebied (Krimpenerwaard; Kaag en Braassem, Nieuwkoop, Hillegom, Lisse en Noordwijkerhout) onder de loep genomen.

In bijna 20 procent van de gevallen was de politie als eerste bij het slachtoffer. 'In de dichter bevolkte delen wordt waarschijnlijk een hoger percentage bereikt, omdat daar ook meer politie beschikbaar is', zegt beleidsmedewerker Johan van Rhijn.

Uit een onderzoek in Noord-Holland blijkt dat de politie aldaar bij 38 procent van de reanimaties als eerste ter plaatse was. Martin Smeekes, directeur ambulancezorg van de veiligheidsregio: 'Het lukte de politie om 20 procent van de slachtoffers een levensreddende defibrillatieschok (met de AED) te geven binnen 6 minuten. Ter vergelijking: de ambulance redt dat in één procent van de gevallen. Dat heeft te maken met de verschillende responstijden. De politie is vaak als eerste ter plaatse, omdat er binnen de regio meer politievoertuigen dan ambulances beschikbaar zijn.'

Ambulancedienst RAV Hollands Midden heeft voor het laatst in 2008 alle noodhulpteams van de politie getraind. Van Rhijn: 'In het algemeen geldt dat als je met elkaar regelmatig oefent, dat de samenwerking in stressvolle situaties enorm ten goede komt. We vonden het jammer dat we er geen rol meer in konden spelen. Mocht het aan de orde komen, dan zijn we graag bereid weer een rol te spelen bij de politietrainingen.'