Gemeenten: ‘Zorg lokaal regelen lijkt ondanks financiële tekorten een succes’

Omroep West vroeg alle gemeenten in de regio om de overgang, per 1 januari 2015, te analyseren en aan te geven of er nog iets te verbeteren valt. Uit die rondgang blijkt dat vrijwel alle gemeenten te weinig geld krijgen van de rijksoverheid voor de uitvoering van zorgtaken.

Waddinxveen reageert dan ook voorzichtig: ‘Het is nog steeds in de fase van ontwikkeling. Over succes of mislukking is nu nog weinig te zeggen.’ Ook de gemeente Zoeterwoude is niet onverdeeld enthousiast. Het idee van de decentralisatie werkt ‘mits voldoende budget meekomt en er niet vooraf gekort wordt, ondanks de wetenschap dat de bestaande zorg meer kost dan het gekregen budget.’

De gemeente Westland ziet een positieve trend: ‘De ontwikkelingen zijn veelbelovend. Het leveren van maatwerk is vaak doeltreffender en efficiënter. We verwachten dat we op termijn betere zorg kunnen leveren tegen lagere kosten.’

Ook Delft, Den Haag, Rijswijk en Nieuwkoop vinden dat het beter gaat nu de gemeenten zelf over de zorg en ondersteuning aan burgers gaan. ‘Het klopt dat de gemeente meer op elkaar afgestemde zorg en ondersteuning kan bieden. We merken dat we veel meer kijken naar het hele gezin en wat nodig is’, reageert Delft. De gemeenten Katwijk, Noordwijk en Oegstgeest hebben dezelfde ervaring, maar plaatsen wel een kanttekening bij de snelheid van de veranderingen. ‘Het vergt meer tijd dan vooraf door het Rijk is ingeschat.’

Vrijwel alle gemeenten hebben ‘sociale teams’ die mensen thuis opzoeken. Die korte lijntjes zorgen er volgens de gemeenten voor dat mensen sneller en beter hulp krijgen. Een terugkeer naar de oude situatie zien ze dan ook niet zitten. Zoetermeer is daar het stelligst in: ‘Het terugleggen van deze taken bij de Rijksoverheid is absoluut geen optie’, zegt wethouder Margreet van Driel (Lijst Hilbrand Nawijn).

Maar de gemeenten zien ook nog wel wat beren op de weg. Niet alleen de snelheid van de veranderingen, ook de beperkte vrijheid die er is om nieuwe dingen te proberen. Onder meer Bodegraven-Reeuwijk en Leiderdorp lopen daar tegenaan.

Ook Kaag en Braassem worstelt ermee, zegt wethouder Floris Schoonderwoerd. ‘Wij hebben al een ander beleid ingevoerd. We sturen op klanttevredenheid, samenwerking en maatschappelijk effect en niet meer op het beleid zelf. En dat bevalt goed. Wij gaan over het “wat” en de professionals gaan over het “hoe”. Hiervoor hebben we aanbestedingen gedaan. Het zou mooi zijn als de controlerende rijksoverheid dit soort innovatieve inkoopregelingen stimuleert in plaats van tegenhoudt.’

Leidschendam-Voorburg, Wassenaar en Voorschoten vinden dat het mogelijk moet worden om gegevens van mensen uit te wisselen tussen de WMO en de jeugdhulp, om zo eenvoudiger een compleet beeld van een gezin te krijgen.

De gemeente Waddinxveen baalt ervan dat op landelijk niveau beslissingen worden genomen die de gemeente geld kosten, zoals de aanpassing van de CAO voor huishoudelijke hulpen. Het uurloon voor de hulpen is verhoogd, maar de gemeenten, die de verhoging moeten betalen, krijgen er niet meer geld voor.

Uit meerdere recente onderzoeken blijkt dat er voor gemeenten nog het nodige te verbeteren valt bij het verlenen van de zorg, vooral bij de jeugdzorg. De Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ) concludeerde vorig jaar in de jaarrapportage dat de jeugdzorg kampt met betalingsproblemen en zware administratieve lasten. Onlangs concludeerde de Haagse Rekenkamer dat de gemeente het aanvragen van zorg en ondersteuning te moeilijk maakt.

Volgens gemeenten en de provinciale financieel toezichthouders bestaat er nog steeds onzekerheid over de uiteindelijke financiële gevolgen van de gedecentraliseerde taken op het gebied van jeugd, zorg en werk en inkomen. Dat concludeerde het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) eind vorig jaar in de ‘Overall rapportage sociaal domein 2016’. Wel geven steeds meer gemeenten aan de financiële schattingen voor het sociaal domein steeds beter te kunnen onderbouwen.