Regeren of knarsetanden? Deze partijen gaan jouw gemeente besturen

Nieuw Elan, CDA en GroenLinks moeten kijken of zij samen in Alphen aan den Rijn een coalitie kunnen vormen. Dat is het advies van informateur Pieter Hilhorst, voormalig wethouder in Amsterdam. De partijen hebben wel een nipte meerderheid in de raad: 21 van de 39 zetels. Vandaar dat ook VVD of ChristenUnie later nog kunnen aanschuiven.

Voor de huidige coalitiepartner D66 zou in het nieuwe college geen plek meer zijn. De VVD, die vorige jaar uit de coalitie stapte, wordt door Nieuw Elan en CDA gezien als een risico voor een stabiele coalitie. Daarom is ook die partij buiten beeld.

In Bodegraven-Reeuwijk heeft de grootste partij, de VVD, Tweede Kamerlid Helma Neppérus gevraagd op te treden als informateur. De liberalen willen in ieder geval graag samen met het CDA een nieuwe coalitie vormen. Beide partijen worden dan ook omschreven als 'het motorblok'. Later moet blijken welke andere partij mag meedoen.

Delft moet een breed én progressief college van burgemeester en wethouders krijgen, dat 'op basis van een gedeelde visie en een gemeenschappelijk programma de komende vier jaar grote stappen gaat zetten in de maatschappelijke opgaven waar Delft voor staat'. Dat staat in een advies van informateur Marijke Vos aan de gemeenteraad.

De GroenLinks-politica onderzocht als informateur de mogelijkheden voor een coalitie in Delft en komt tot de conclusie dat een coalitie van GroenLinks, STIP, D66, PvdA en ChristenUnie óf een coalitie van GroenLinks, STIP, D66, SP en ChristenUnie het meest voor de hand ligt.

Een 'brede coalitie' is volgens alle partijen gewenst om 'grote stappen te zetten op vier essentiële uitdagingen voor Delft: verduurzaming, de groei van de stad in goede banen leiden, zorg en ondersteuning, werkgelegenheid, armoede en economie'. De grootste partij in Delft, GroenLinks, gaat nu nadenken over met welke partijen er verder wordt onderhandeld. De VVD, die de afgelopen moeilijke jaren meehielp Delft uit de financiële problemen te halen, is teleurgesteld.

Na de enorme verkiezingsoverwinning van Groep de Mos, werd VVD-coryfee Hans Wiegel aangesteld als verkenner in Den Haag. Hij is nu een week aan de slag om te kijken welke coalitie er kan worden gevormd. Staat tegenover dat hij met Pasen eieren was zoeken met zijn kleinkinderen. Wiegel liet zelf blijken dat hij voorstander is van een afspiegelingscollege.

Ook Groep de Mos is daar voorstander van. Dat zou betekenen dat Groep de Mos, VVD, D66 en GroenLinks de komende vier jaar de stad gaan regeren. Dat betekent onder meer dat de PvdA die sinds de Tweede Wereldoorlog wethouders leverde in Den Haag, niet meer mee doet.

In Gouda kregen bij de verkiezingen vijf partijen vier zetels: D66, ChristenUnie, PvdA, VVD en CDA. De eerst twee sloegen de handen ineen en hebben met steun van de rest van de raad Alexander Rinnooy Kan (D66) en Heleen van den Berg (ChristenUnie) gevraagd een 'informatieve verkenningsronde' te houden om te zien wat er nu moet gebeuren.

‘Daarbij ligt het accent op de inhoudelijke wensen van de verschillende fracties en de eerste verkenning voor mogelijke coalities', aldus D66 en ChristenUnie. De informateurs hebben de opdracht om uiterlijk dinsdag 10 april een advies uit te brengen.

De partij BevolkingsBelangen Hillegom (BBH) wil alleen met het CDA een nieuw college van burgemeester en wethouders vormen. Dat heeft de partij na verkennende gesprekken aan de Hillegomse gemeenteraad laten weten. BBH werd bij de verkiezingen op 21 maart opnieuw de grootste in Hillegom. De partij heeft nu acht van de negentien zetels. Het CDA won er ook één en kreeg er vier. Het besluit van de lokale partij kan betekenen dat VVD en D66 terugkeren in de oppositie.

In Kaag en Braassem gaan de grootste partij, PRO, en het CDA kijken of zij samen een coalitie kunnen vormen. De partijen streven naar een 'stabiel bestuur met een stevig draagvlak onder de inwoners'. Het liefst willen zij daar nog wel een derde partij bij. Als die is gevonden, wordt er gesproken over een coalitieakkoord. Dat moet niet al te gedetailleerd worden, is nu het idee.

Huisarts Huug van Duijn is informateur in Katwijk. Hij was van 2006 tot 2008 fractievoorzitter van het CDA in de raad en daarvoor drie perioden raadslid. Hij moet in opdracht van tien partijen onderzoeken hoe in Katwijk 'een nieuwe stabiele coalitie kan worden gevormd, die recht doet aan de uitslag van de verkiezingen'.

In Krimpenerwaard zit het tempo er aardig in. De informatieronde onder leiding van raadslid Pascal van der Hek van Vereniging Gemeente Belang Krimpenerwaard – de grootste partij – zit er op. Vier partijen hebben besloten om verder te gaan praten en te kijken of zij een coalitie kunnen vormen. Naast VGBK zijn dat de ChristenUnie, VVD en D66. Zij hebben overigens wel een krappe meerderheid: zestien van de 31 zetels in de raad.

In Leiden zijn twee informateurs aan de slag om te onderzoeken welke coalitie daar kan worden gevormd: directeur Rob van Lint van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en Fleur Spijker van D66. Beiden zijn nu in gesprek met de partijen. Daarbij komen onder meer de bestuursstijl aan de orde, de onderwerpen voor een nieuwe regeerperiode en welke partijen daar dan bij passen.

Na de verkiezingen heeft Hugo Langenberg (LPL) als informateur gesprekken gevoerd met alle raadsfracties in Leiderdorp. Volgens hem heeft een coalitie van LPL, VVD en CDA de meeste kans heeft op een vruchtbare en stabiele samenwerking. Langenberg gaat nu al formateur verder met die partijen te komen tot een concept-coalitieakkoord.

Dat wordt vervolgens aan de inwoners, verenigingen, organisaties en bedrijven voorgelegd voor inspraak. De bedoeling is dat de raad eind mei over het uiteindelijk akkoord gaat praten.

In Leidschendam-Voorburg werd de VVD weer de grootste partij; die ging van acht naar negen zetels. De liberalen streefden daarbij Gemeentebelangen nét voorbij. De raad in die gemeente ging dinsdagavond officieel akkoord met het aanstellen van Jan Anthonie Bruijn als informateur.

Hij moet in beeld brengen welke partijen een 'stabiel college' kunnen vormen, waarbij recht wordt gedaan aan de verkiezingsuitslag. Prof.dr. Jan Anthonie Bruijn (1958) is sinds november 2012 lid van de Eerste Kamer voor de VVD. Daarnaast is hij werkzaam als hoogleraar Immunopathologie aan de Universiteit Leiden.

CDA, Nieuw Lisse en D66 gaan waarschijnlijk in Lisse een nieuwe coalitie vormen. Dat is althans het advies van informateur Hans Demoed. Volgens hem zou deze combinatie 'robuust en daadkrachtig' kunnen zijn. Het advies is om medio mei het formatieproces af te ronden en een coalitieakkoord op hoofdlijnen te maken. Bij de invulling daarvan moeten zoveel mogelijk partijen worden betrokken.

Eind deze week of begin volgende week moet er duidelijkheid ontstaan over een nieuwe coalitie in Midden-Delfland. Dat laat CDA-leider Rob Zwaard weten. 'Er zijn nog wat gesprekken nodig, maar daarna moet er wel duidelijkheid zijn', aldus de man die voor zijn partij lijsttrekker was. Het CDA werd bij de verkiezingen van maart het grootst en haalde vier zetels. Evenveel als OGP, maar die kreeg minder stemmen. Mijn Partij en de VVD haalden allebei drie zetels; PvdA, D66 en ChristenUnie kregen er één.

In Nieuwkoop legt informateur René Vrugt de laatste hand aan zijn verslag. Dat wordt waarschijnlijk donderdag aangeboden aan de partijen. Vrugt was CDA-raadslid in Alphen aan den Rijn en werkt als directeur bij Rijkswaterstaat in Den Haag.

VVD, CDA en Progressief Oegstgeest gaan waarschijnlijk in Oegstgeest een nieuwe coalitie vormen. In die gemeente is Vincent Jansen aan de slag gegaan als informateur. Hij was fractievoorzitter van de liberalen en heeft inmiddels gesprekken gevoerd met alle partijen. De beoogde coalitiegenoten wonnen allemaal zetels en hebben veel gemeenschappelijke standpunten, is het idee.

VVD-wethouder Piet Melzer is in Pijnacker-Nootdorp aan het werk gegaan als formateur om een nieuw gemeentebestuur te vormen. Hij voert gesprekken voeren met alle fractievoorzitters. De bedoeling is dat hij op dinsdag 10 april met zijn bevindingen naar buiten komt en dat er dan kan worden gewerkt aan een nieuw college en programma. Pikant detail is dat de zittende coalitie vier jaar geleden de laatste in Nederland was die aantrad.

De oud-burgemeester van Westland, Sjaak van der Tak, is als verkenner in de gemeente Rijswijk aan de slag gegaan. Hij voert daar de gesprekken met alle politieke partijen. Hij bekijkt daarvoor eerst welke overeenkomsten er zijn tussen de partijen en wat die partijen zelf zien als mogelijke coalitie.

De grootste partij in Teylingen, de VVD, heeft Trilokaal en D66 uitgenodigd om daar te gaan onderhandelen over een nieuwe coalitie. De leiding van de VVD in die gemeente heeft de afgelopen dagen gesprekken gevoerd met alle fracties in de raad. Vervolgens is op basis van 'de verkiezingsuitslag, de belangrijkste programmatische overeenkomsten, verschillen en ambities en de sfeer in de verkennende gesprekken' een voorkeur ontstaan voor Trilokaal en D66.

'Als VVD realiseren we ons dat er nog bruggen te slaan zijn, maar dat we op basis van de getoonde constructieve grondhouding van betrokkenen, een goed, ambitieus en vernieuwend akkoord kunnen bereiken, waarin we de gezamenlijke ambities voor Teylingen voor de komende vier jaar waar kunnen maken', aldus de VVD. Het CDA, dat dus in eerste instantie niet meedoet, is 'verrast en verbaasd'.

Een solide financieel beleid, zeker vanwege de grote problemen daar, regionale samenwerking én een open, transparante bestuursstijl. Dat zijn de belangrijkste thema's voor de komende vier jaar in Voorschoten. Aldus de verkenners Marijke Kleijweg en Ewald van Vliet. De partijen die het beste kunnen samenwerken om dat voor elkaar te krijgen, zijn VVD, GroenLinks en D66. Zij zouden 'onderling vertrouwen hebben in elkaar en programmatisch bereid zijn compromissen te sluiten'. Ook stellen de verkenners dat de drie ook een nieuwe bestuurscultuur voor 'die noodzakelijk wordt geacht'.

De vorming van een nieuwe coalitie gaat in Waddinxveen in een hoog tempo. Daar wordt onder leiding van voormalig wethouder Martin Kraaijestein (PvdA) gewerkt aan een bestuur van VVD, D66, PvdA/GroenLinks en Weerbaar Waddinxveen. Dat betekent wel dat de PCW en CDA, die nu nog in het college zitten, straks buitenspel staan. Dit terwijl PCW bij de verkiezingen wel de grootste partij werd.

Dick Sluimers is gevraagd om als informateur op te treden in Wassenaar. Hij moet onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor een zo breed mogelijk gedragen stabiele coalitie. Dat gebeurde op voordracht van de VVD, de grootste partij in het villadorp. Sluimers woont in Wassenaar. Hij is onder meer Staatsraad in buitengewone dienst en vervult momenteel diverse commissariaten en adviesfuncties. Tot eind 2015 was hij voorzitter van de Raad van Bestuur van APG Pensioengroep.

Een coalitie bestaande uit CDA, LPF, VVD en ChristenUnie-SGP wordt in Westland als het meest kansrijk gezien door verkenners Koos Karssen en Matthé Elema. Daarmee wordt een krappe meerderheid behaald: 22 van de 39 zetels in de raad. De rompcoalitie (CDA, LPF en VVD) kan ook een andere partner zoeken. D66, GroenLinks en de PvdA hebben aangegeven bereid te zijn over (gedoog)steun te spreken. Met alle drie de partijen heeft het CDA een goede relatie.

Karssen en Elema adviseren om het verslag in een openbaar debat met de gemeenteraad te bespreken. Mogelijk vindt dat debat volgende week maandag al plaats. Ook wordt geadviseerd om binnen afzienbare tijd een informateur aan te stellen. Op dit moment regeren CDA, GBW, VVD en GroenLinks nog in Westland. Maar volgens de verkenners zou de 'chemie' tussen CDA en GBW zijn verdwenen.

Met VVD en LPF zou het CDA wel prettig kunnen samenwerken en ChristenUnie/SGP wordt ook gezien als een betrouwbare partner. De vertrouwensrelatie tussen CDA en het kritische Westland Verstandig is 'nogal kwetsbaar' en daarom zou die laatste partij ook niet in de coalitie mogen.

In Zoetermeer is Marc Rosier aan het onderzoeken welke coalitie daar levensvatbaar is. Hij was de lijsttrekker van met zeven zetels de grootste partij in de stad, de VVD. Eerder werd al wel duidelijk dat die VVD en de andere grote partij van Zoetermeer, Lijst Hilbrand Nawijn (vijf zetels), een voorkeur hebben voor een coalitie van vier partijen. Daarvoor komen D66 (vijf zetels) en GroenLinks (vijf zetels) in beeld. Maar ook de rol van het CDA met vier zetels moet niet op voorhand worden uitgevlakt.

In Zoeterwoude werd Progressief Zoeterwoude met zes zetels de grootste partij bij de gemeenteraadsverkiezingen van maart. Lijsttrekker Ruud Bouter van die partij voert op dit moment gesprekken om te kijken welke coalitie er kan worden gevormd.

VVD, ChristenUnie/SGP en het CDA gaan in Zuidplas verder praten om een coalitie te vormen. Zij hebben samen 18 van de 27 zetels in de gemeenteraad. Eerder werd al duidelijk dat de VVD en ChristenUnie/SGP elkaar daar hadden gevonden en dat deze partijen op zoek gingen naar een derde partner. Dat is het CDA geworden. Afspraken met andere partijen zijn daarom ook afgezegd. De bedoeling is dat in mei het coalitieakkoord af is.

Met dank aan de Bollenstreek Omroep en de WOS.