Kerkasiel Katwijk: een pauzeknop die weer vaker zal worden gebruikt?

Hayarpi tijdens demonstratie tegen uitzetting I
Hayarpi tijdens demonstratie tegen uitzetting I © ANP
KATWIJK - De Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) in Katwijk heeft een Armeens gezin opgevangen. Het gezin heeft kerkasiel gekregen van de kerk in het dorp. Een instrument dat nog maar beperkt wordt gebruikt om uitzetting van uitgeprocedeerde asielzoekers te blokkeren.
Hij moet een paar keer bladeren, maar voor zover het archief van John van Tilborg reikt is het kerkasiel in Katwijk het eerste in onze regio. 'Oh wacht, in 1989 werd Syrisch-orthodoxe christenen asiel geboden in een kerk Rotterdam. Maar, in de Haagse regio nog niet.' Tot nu.
Van Tilborg is als directeur van stichting INLIA op de hoogte van wat er speelt rond vluchtelingen en geloofsgemeenschappen. En dus ook van de opvang in Katwijk. 'Maar, we zijn er nog niet bij betrokken', zegt hij. Dat kan veranderen omdat bij kerkasiel, zoals dat van het Armeense gezin, INLIA helpt om de asielprocedure nog eens te bekijken.

Bijzonder asiel dat wordt gedoogd

'Kerkasiel bestaat eigenlijk niet', legt Van Tilborg uit. 'Het is iets van eeuwen geleden, toen de kerk nog een privilege had om vluchtelingen op te vangen. Maar, de overheid respecteert de tussenkomst van de kerk nu nog wel.' Het bijzondere asiel kan een uitzetting dus tijdelijk tegenhouden.
'Zie het als een pauzeknop die we kunnen indrukken om de situatie nog eens goed te bekijken', gaat Van Tilborg verder. 'Soms is een beoordeling van de overheid niet volledig en blijkt uit ons onderzoek dat het land van herkomst onveilig is. Maar het komt ook voor dat asielzoekers zelf een verkeerd beeld hebben van de situatie in het thuisland.'

Noodzaak kerkasiel langzaam verdwenen

Tussen 1980 en 2000 werd bij elkaar 52 keer kerkasiel verleend, voornamelijk door geloofsgemeenschappen in het Noorden en Oosten van het ons land. Na 2000 nam de noodzaak van het asiel af, omdat uitgeprocedeerde asielzoekers nauwelijks actief werden uitgezet. 'Kerken hebben zich wel geroerd sindsdien, maar voordat kerkasiel kon worden aangeboden nam de overheid een beslissing die het asiel overbodig maakte', vult Van Tilborg aan.
Na de Armeense kinderen Lili en Howick, is het gezin uit Katwijk het tweede geval in korte tijd waarbij uitgeprocedeerde asielzoekers uit Armenië uitzetting proberen te voorkomen. In het geval van Lili en Howick was dat succesvol. Of dat voor de 20-jarige Hayarpi, haar broer Warduhi (19), zusje Seyran (14) en hun ouders ook zal gelden is afwachten.

Uitzetten of niet?

'Je zoekt naar een aanvaardbare optie voor alle betrokkenen', duidt Van Tilborg dit soort zaken in het algemeen. Dan gaat hij in op de Katwijkse zaak. 'Deze kinderen zijn al heel lang in Nederland. Ik vind het toch wel bijzonder dat we goed opgeleide jonge mensen gaan uitzetten, terwijl wij die hier goed kunnen gebruiken.'
Een woorvoerder van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) laat weten inhoudelijk niets over deze individuele zaak te kunnen zeggen. 'De IND gaat uiteindelijk over het wel of niet verlenen van asiel en niemand anders', aldus de dienst.