'Rijdende rechter' gaat problemen oplossen in Escamp: 'Maar het wordt geen toneelstuk'

DEN HAAG - In het dagelijks leven behandelt Jerzy Luiten (44) kantonzaken bij de rechtbank in Den Haag. Maar vanaf volgende week verlaat hij even het paleis van justitie en houdt hij zitting in het stadsdeelkantoor in de Haagse wijk Escamp. Luiten is een van drie rechters die meedoet aan een proef als wijkrechter. Eigenlijk wordt hij een soort Rijdende rechter. 'Maar het wordt geen toneelstuk', verzekert hij.
Wie een probleem heeft met zijn buren kan straks bij hem terecht. Maar ook een conflict met een verhuurder over schimmel in huis kan een zaak zijn voor de wijkrechter. 'Het gaat met name om zaken die juridisch niet ingwikkeld zijn, maar waar mensen niet uitkomen, ook niet behulp van buurtbemiddeling.'
De wijkrechter is een initiatief van rechtbank in Den Haag, met hulp van de gemeente is het idee om problemen sneller op te lossen. Het moet een beter leefbare wijk opleveren waar een probleem over de overhangende takken van de buurman niet blijft doorsudderen en de sfeer verziekt.

Moeilijker naar de rechter

De gemeente koos voor Escamp omdat het stadseel een goede afspiegeling van de hele stad is, vertelt Luiten. 'Je vindt hier mensen met verschillende achtergronden. En ook de mensen die wat moeilijker naar de rechter gaan.'
Waar de 'zittingszaal' in het stadsdeelkantoor aan de Leyweg precies zit weet Luiten donderdag nog niet. Wel weet hij hoe het eruit gaat zien: 'We gaan met een rechter en een griffier achter de tafel zitten en de partijen mogen aan de andere kant van de tafel plaats nemen en dan gaan we het gesprek aan.'

Wel in toga

De setting is dus iets informeler dan in een gewone zittingszaal. Luiten en collega's dragen wel gewoon een toga. 'Om toch te onderstrepen dat we echte rechters zijn'.  
De wijkrechter past in het idee van een laagdrempeligere gang naar de rechter. 'Als mensen er nu niet uitkomen dan hebben ze alleen als alternatief om naar de rechter te gaan', legt Luiten uit. 'Dat is duur, ingewikkeld, je hebt een advocaat nodig. Veel mensen zien er daardoor vanaf.' De wijkrechter moet die obstakels wegnemen.

Zitting voor minder dan veertig euro

Wie een probleem heeft vult op de website van de rechtbank een formulier in en stuurt het op via email. Als de zaak dan geschikt blijkt en beide partijen willen meedoen, kost een zitting net geen veertig euro.  
Eerst wordt er gepraat. Als het probleem niet duidelijk is kan het zo maar zijn dat Luiten op huisbezoek gaat. Levert dat alles niks op, dan doet de rechter alsnog een uitspraak waar beide partijen zich aan moeten houden. 'Daar zijn we niet op uit. Want als je een vonnis wijst, dan heb een verliezer en een winnaar. Terwijl als partijen het samen oplossen dan heb je gewoon twee winnaars. Dan is de kans dat ze samen op goede voet met elkaar verder kunnen een stuk groter dan als er een vonnis komt.'

Te druk?

Op de vraag: 'Heeft een rechter hier eigenlijk wel tijd voor?', antwoordt Luiten lachend: 'Het is inderdaad een hele drukke baan.' Toch is er groot enthousiasme onder zijn collega's. 'Ik denk dat het voldoet aan een behoefte die rechters hebben, dat we mensen kunnen helpen. Dat is wat wij willen. En dit is een initiatief waarop dat misschien wel beter kan dan op de manier waarop we tot nu toe steeds deden.'
De proef in Escamp loopt tot en met januari 2020. Als het een succes is, krijgt het mogelijk een vervolg in andere stadsdelen.