Haagse muurreclames: hoe een tijdsbeeld werd weggewassen

DEN HAAG - 'Het is een gebouw nu en niemand ziet dat het ooit een hotel is geweest. Het verhaal is weg.' Treurig kijkt Corien Souffree aan de achterzijde van de Haagse Passage naar de kale zijgevel van het voormalige hotel Victoria. Tot een paar maanden geleden prijkte er nog een oude muurreclame op de gevel, maar die is nu weg.
'Ondanks dat het maar negen jaar heeft bestaan, was het een vrij bekend hotel', zegt Corien. En de muurschildering vertelde ook veel over het hotel, vervolgt ze. 'Op de muurreclame stond een beschrijving van het hotel, hoeveel kamers het had. Zelfs de prijzen stonden erop. Het gaf gewoon een heel mooi tijdsbeeld van het pand.'
Corien loopt regelmatig langs het voormalige hotel en wil weten hoe het komt dat de muurreclame is weggehaald. De rubriek Rake Vragen helpt haar bij het vinden van een antwoord. Koos Havelaar van de Stichting Haags Industrieel Erfgoed is naar het pand toegekomen om tekst en uitleg te geven.

Nog veertig muurreclames teruggevonden

Koos Havelaar: 'Een jaar of vijftien geleden hebben we het aantal muurreclames in de stad geïnventariseerd. We hebben er toen nog zo'n veertig teruggevonden. We hebben er toen tien geselecteerd op basis van hoe mooi de reclames waren, of ze op een zichtbare plek zaten en de historie die erachter zit. De geselecteerde muurreclames hebben we toen opgeknapt.
De muurreclame van het voormalige Victoria hotel hoorde niet tot de tien muurreclames die behouden moeten blijven. Dat had er mede mee te maken dat de muurreclame weinig zichtbaar was in de openbare ruimte. Havelaar: 'Omdat deze muurreclame niet beschermd is, kan de eigenaar van het pand ermee doen wat hij wilt, de muurreclame is eigenlijk vogelvrij. En zo verdwijnen uiteindelijk veel meer van dit soort muurreclames.'

Den Haag heeft een rijke geschiedenis van muurreclames

Den Haag blijkt een rijke geschiedenis te hebben als het gaat om muurreclames. Koos Havelaar neemt Corien daarom mee nog wat verder de stad in. Vanaf het begin van de 20ste eeuw waren er door de hele stad heen honderden muurreclames. Havelaar: 'Een muurreclame op de gevel was vroeger voor kleine zaakjes de goedkoopste manier om je bedrijf aan te prijzen. Je had toen wel al reclame-affiches maar die waren alleen voor grote bedrijven te betalen.'
Een goed voorbeeld van die muurreclames is te zien in de Haagse Tasmanstraat. Daar staan op de gevel van een voormalige drukkerij nog verschillende oude muurreclames, waarvan zeven schilderingen zijn gerestaureerd. De eigenaar van de drukkerij verhuurde de gevel van zijn pand aan bedrijfjes in de buurt om er reclame op te maken.

'Als je niet betaalde ging de reclame eraf'

Havelaar: 'Langs de gevel van de drukkerij in de Tasmanstraat reed vroeger ook een stoomtram en er was hier een halte. De reclames waren dus goed zichtbaar voor het reizende publiek. Als een ondernemer niet meer betaalde werd een reclame van een ander bedrijf over de bestaande reclame heen geschilderd.'
In de jaren jaren '60 en '70 sterft de muurreclame in het Haagse straatbeeld zo'n beetje uit. Het wordt voor kleine zelfstandigen te duur om een muurreclame op een gevel te laten schilderen en andere reclamevormen doen hun intrede. Havelaar: 'De laatste muurreclames in Den Haag, die niet beschermd worden, worden uiteindelijk door het weer van de muur afgewassen. En dan is het gewoon over', aldus een nuchtere Koos Havelaar.

Stel jouw Rake Vraag

Deze vraag is gesteld in onze rubriek Rake Vragen. Heb jij ook een Rake Vraag? Stuur hem in, wie weet gaan we samen op zoek naar het antwoord!