Dit gaat Den Haag doen tegen de crisis op de woningmarkt

DEN HAAG - Te weinig koopwoningen, te weinig middeldure en sociale huurwoningen, geen woonruimte voor starters. 'Het is crisis op de woningmarkt. Daar hebben de stad en de maatschappij last van', aldus de Haagse wethouder Boudewijn Revis (VVD, wonen). Met een fors pakket aan maatregelen wil hij daarom de woningmarkt openbreken. 'We moeten de problemen oplossen.'
Donderdag presenteert hij de 'Woonagenda' waarin tal van, naar eigen zeggen, 'onorthodoxe maatregelen' staan die er op een 'unieke manier' aan moeten bijdragen dat de problemen worden opgelost. Daar is alle reden toe. Tot in ieder geval 2023 blijft Den Haag fors groeien met tussen de vier- à vijfduizend mensen per jaar. Die moeten allemaal een woning zien te vinden.
Tegelijk zijn er nu al grote tekorten. Mede door de crisis hebben mensen een verhuizing uitgesteld, terwijl ze nu wel op zoek zijn. 'De afgelopen jaren kon er bij lange na niet voldoende worden gebouwd om die grote woningvraag op te vangen. Dat alles bij elkaar heeft geleid tot forse prijsstijgingen in zowel de koop- als huursector', aldus de wethouder in zijn plannen.

Grootste uitdagingen

Revis noemt het toegankelijk houden van de Haagse woningmarkt voor starters en middeninkomens 'een van de grootste uitdagingen' van deze coalitieperiode. In het coalitieakkoord staat al dat 30 procent van de nieuwbouw de komende jaren moet bestaan uit sociale woningbouw.
In totaal zijn er op dit moment 57.800 mensen actief op zoek naar een sociale huurwoning van een corporatie. Op een advertentie voor een huis komen gemiddeld 319 reacties binnen. Vaak moeten mensen maar liefst veertig maanden wachten tot ze een huis krijgen toegewezen. Dat komt voor een deel ook omdat die corporaties – onder meer door de verhuurdersheffing – weinig geld hebben om te investeren en ook nog voor de grote opdracht staan om hun huizen te verduurzamen.

Huurprijzen

In de nota staat dat nog eens 20 procent uit middeldure huur moet bestaan. De helft daarvan mag tussen de 710 en 850 euro per maand kosten; de andere helft tussen 850 en 950 euro. De gemeente gaat ook in contracten met ontwikkelaars vastleggen dat deze huizen pas na 20 jaar mogen worden verkocht.
Een andere nieuwe en verregaande maatregel is dat voor de komende drie jaar in woonvergunningen een verband tussen huurprijs en inkomen wordt vastgelegd. Een huurder mag alleen een woning tot 950 euro gaan huren als die tot maximaal 55.000 of 60.000 euro verdient. Dat bedrag moet nog precies worden vastgesteld. Een moeilijke ingreep voor een liberaal, erkent Revis. Maar noodzakelijk ook, vindt hij. Want die maatregel moet er voor zorgen dat bestaande huurwoningen in het middensegment beschikbaar blijven voor huishoudens met een middeninkomen.

Meer samenwerking

Woningbouwcorporaties, marktpartijen en gemeente gaan in de toekomst ook samen overleggen om de problemen op te lossen. Revis hoopt dat in deze 'Haagse tafel' bijvoorbeeld afspraken kunnen worden gemaakt over meer samenwerking bij bouwprojecten. Dat zou ertoe kunnen leiden dat in bijvoorbeeld een woontoren van een commerciële partij ook sociale huurwoningen van corporaties komen.
Die corporaties hebben volgens de wethouder beloofd dat ze rond de 750 sociale woningen per jaar gaan bouwen. Maar als dat niet lukt, is er nog een alternatief. Dan mogen ook commerciële ontwikkelaars sociaal gaan bouwen. Zij kunnen dan ook rekenen op sociale grondprijzen, aldus de wethouder.

Leraren, agenten en verpleegkundigen krijgen voorrang

De bedoeling is wel dat er procentueel niet meer sociale woningen bijkomen in de wijken die er daar al veel van hebben, zoals de Schilderswijk, Transvaal, Mariahoeve en Zuidwest. Ze komen vooral in de gebieden waar de komende jaren fors gebouwd wordt: rond de drie grote stations van Den Haag en de Binckhorst.
Den Haag wil ook 'onmisbare' doelgroepen, zoals leraren, politiemensen en verpleegkundigen gaan helpen een huis te vinden. Volgens Revis is het onbestaanbaar dat mensen die 'een onmisbare maatschappelijke bijdrage leveren aan de stad' hier niet kunnen wonen omdat ze een dak boven hun hoofd niet kunnen betalen. Daarom moeten er experimenten komen om hen te helpen. Zij krijgen voorrang op een sociale woning in bepaalde complexen. Ook worden afspraken gemaakt met marktpartijen om hen in middeldure huurwoningen onderdak te gaan bieden. 'Den Haag is de eerste stad die dit op een grote schaal gaat doen', stelt de wethouder.

Strenge hypotheekregels

Ook starters, volgens Revis een nu nog wat 'vergeten doelgroep', worden geholpen. Zij kunnen vaak moeilijk een huis vinden bijvoorbeeld vanwege strenge hypotheekregels. Daarom wordt 5 procent van de vrijkomende sociale woningbouw voor deze groep gereserveerd en via verloting verdeeld.
Het splitsen van woningen, waarbij ze worden opgedeeld in kleinere appartementen, leidt ook tot steeds meer discussie. Het kan ervoor zorgen dat de leefbaarheid in bepaalde wijken onder druk komt te staan, erkent de gemeente ook, vanwege hoge parkeerdruk en geluidsoverlast. 'Daar waar het de leefbaarheid en het karakter van de buurt aantast, roepen we dit een halt toe', staat dan ook in de plannen.

Woonwagenbewoners

De afgelopen tijd was er in heel Nederland protest van woonwagenbewoners. Zij vinden dat er te weinig plek voor hen is. Zij voelden zich daarin gesterkt in een uitspraak van de Nationale Ombudsman. In de nieuwe nota wordt in Den Haag een einde gemaakt aan wat in jargon het 'uitsterfbeleid' heet. De gemeente gaat op zoek naar nieuwe plekken voor woonwagens. Waarschijnlijk worden de bestaande kampen uitgebreid.
Tegelijk wil de wethouder ook de instroom proberen te beperken. Daarom gaan urgentieverklaringen voor sociale woningen alleen nog naar mensen die 'het echt nodig hebben'. Verder moeten mensen die te groot wonen, naar kleinere huizen. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die in een gezinswoning wonen terwijl de kinderen het huis uit zijn. Mensen die blijven hangen in een sociale huurwoning kunnen dan hogere huurverhoging krijgen. Om dat mogelijk te maken moet worden wel worden gelobbyd bij het Rijk. Bovendien wordt bekeken of mensen uit de regio voorrang kunnen krijgen boven mensen van buiten.

Mouwen opstropen

Revis erkent dat zijn plannen soms een groot 'Jan Schaefer-gehalte' hebben. Hij verwijst daarmee naar de vermaarde PvdA-staatssecretaris en Amsterdamse wethouder van wonen die bekend stond om zijn vernieuwende ingrepen op de woningmarkt. 'Maar we gaan de mouwen opstropen en de problemen heel praktisch aanpakken.'