Van plaagstootjes tot intimidaties en dreigementen: Afgelasten vreugdevuren was geen optie

© Regio15
DEN HAAG - De organisatoren van de vreugdevuren slagen er jaarlijks in om honderden, veelal jonge, Duindorpers en Scheveningers de tijd van hun leven te geven. De leiders van beide groepen zorgen ervoor dat overlast voorafgaand aan de jaarwisseling tot een minimum blijft beperkt. Door de vuurstapels te bouwen, zwerven jongeren niet meer zoals vroeger door de wijken en blijft bewoners een hoop gedoe bespaard.
Dat is ook de reden dat voormalig burgemeester Van Aartsen dit initiatief officieel toestaat. Gereguleerd en wel. 'Het is vooral een probleem omdat de stapels steeds hogere hoogtes bereiken. De stapels waren de afgelopen jaren hoger dan ooit en dan zie je dat jonge mannen ongezekerd bovenaan die stapel bungelen. Als er iemand vanaf gekukeld was, dan was ik degene geweest die erop aan gekeken zou worden', aldus Van Aartsen in mei 2016.
Daarom komt er een convenant met een maximum aan de hoogte en omvang van de brandstapels: 35 meter en 10.000 kuub. Het wedstrijdelement tussen Scheveningen en Duindorp zou 'm in het vervolg moeten komen te zitten in de snelheid waarmee de maximale omvang wordt bereikt.

Keihard ingrijpen

Van Aartsen waarschuwt de bouwers dat hij keihard ingrijpt als zij zich niet aan de afspraken houden. 'Dan haal ik desnoods de mobiele eenheid uit Groningen om te handhaven', zegt de burgemeester eind november 2016 in de gemeenteraad tijdens een debat over de jaarwisseling.
Maar de fanatieke Scheveningse en Duindorpse bouwers halen geen voldoening uit 'de snelste' zijn. Nee, zij willen hogere en grotere stapels bouwen - in ieder geval dan de concurrent aan de andere kant van het Havenhoofd. In de zucht om hun groepen maximaal te plezieren gaan de leiders van de vreugdevuren ver. Een van hen laat afgelopen week ronduit weten dat hij niet kan leven met de afspraken met de gemeente, omdat hij bang is dat zijn bouwers gaan muiten.

Ruim 48 meter

Het is de spagaat voor degenen die hun nek uitsteken en het stapelen leiden: aan de ene kant de afspraken met de burgemeester naleven en aan de andere kant de eigen troepen tevreden houden. Hoewel over hoogte (maximaal 35 meter) en omvang (maximaal 10.000 kuub) dus heldere afspraken zijn gemaakt, houdt noch Duindorp noch Scheveningen zich aan die overeenkomst. De drang om de overwinning op hoogte en omvang te claimen reikt dit jaar verder dan ooit.
Beide partijen zeggen, inmiddels ook door burgemeester Krikke bevestigd, dat ze 13 meter hoger hebben gebouwd dan is afgesproken. De één claimt de zege met 48,66 meter ten opzichte van 48,60 van de ander. Een verschil van nog geen pallet - maar het moest en zou openbaar worden. Ook wordt een winnende omvang van 12.201 kubieke meter genoemd. Getallen die overigens niet onafhankelijk wetenschappelijk zijn vastgesteld.

Dreigementen

In de zucht de victorie te kunnen vieren, gaan de organisatoren en bouwers ver. Het verschil tussen plaagstootjes en dreigementen wordt aan de zijde van de stapelaars niet altijd meer gemaakt. En dus krijgt de redacteur van Omroep West die op Oudjaarsavond de telefoon opneemt een bouwer aan de lijn die dreigt 'wel even langs te komen' als het bericht over de hoogte van beide stapels niet van de site zou worden gehaald.
Organisatoren noch gemeente grijpen in als duidelijk wordt dat de vreugdevuren over de maximaal afgesproken hoogte en omvang gaan, ook nog eens gecombineerd met de windrichting, zoals door Weerplaza is vastgesteld. Onzeker is nog wat al deze factoren nu precies hebben betekend. Misschien zou het met minder hoge en omvangrijke stapels ook mis zijn gegaan op Scheveningen.

Negeren van afspraken

Maar de gemeenteraad wil inmiddels van Krikke weten waarom de vuren ondanks het schenden van de afspraken toch ontstoken mochten worden. Burgemeester Krikke weigert vooralsnog op deze vraag in te gaan. Zij verwijst naar een 'grondige evaluatie' waaraan de gemeente werkt.  
Een deel van het antwoord is te vinden aan het begin van dit verhaal: de waardering die er - zeker ook vanuit de gemeente Den Haag - is voor de bouwers van de vuurstapels, die toch maar mooi veel jongeren van rottigheid afhouden. Dan vergt het veel, misschien wel te veel, om die leiders en bouwers te verordonneren dat ze pallets moeten weggooien in plaats van stapelen.

Erfgoed

Daar komt nog iets bij: ook hier geldt dat de grens tussen stevige woorden en dreigementen is vervaagd. Aan tafel zijn tussen gemeente, Duindorp en Scheveningen - zo weet Omroep West uit meerdere bronnen - ook dit jaar harde woorden gevallen. Zozeer zelfs dat ambtenaren en anderen die de onderhandelingen voeren, soms echt het gezicht afwenden om niet zelf ten onder te gaan aan de dreigementen. De bouwers van het vreugdevuur op Scheveningen ontkennen overigens zich schuldig te hebben gemaakt aan 'iedere vorm van intimidatie en bedreiging'. Ook stellen zij dat er constant goed overleg met de gemeente is geweest.
Voor de leiders van de bouw is het niet-aansteken geen enkel moment een optie, voor gemeente en handhavers evenmin. Alle partijen hebben daar zo hun eigen redenen voor gehad. Waarmee nu het voortbestaan van de vreugdevuren als geheel - onderdeel van ons erkend immaterieel erfgoed - op het spel is komen te staan.
Omroep West heeft voor dit artikel met diverse bij de vreugdevuren betrokken personen gesproken. Deze bronnen wensen anoniem te blijven.