50PLUS, DENK en FvD Zuid-Holland: 'Niet alleen kabinet dwarsbomen'

Eerste lijsttrekkersdebat Provinciale Statenverkiezingen Radio West. Vlnr: Roos (FvD), Bakx (50PLUS), Minderhoud (LPZH), Celik (DENK), Van der Plaats (Code Oranje) en Van Noppen (NIDA).
Eerste lijsttrekkersdebat Provinciale Statenverkiezingen Radio West. Van links naar rechts: Rob Roos (FvD), Willem Bakx (50PLUS), Bernard Minderhoud (LPZH), Metin Celik (DENK), Lucien van der Plaats (Code Oranje) en Bas van Noppen (NIDA).
REGIO - De lijsttrekkers van 50PLUS, DENK en Forum voor Democratie doen niet alleen mee aan de Provinciale Statenverkiezingen in Zuid-Holland om het kabinet-Rutte III te breken. Dat zeiden ze maandagavond tijdens het eerste verkiezingsdebat op Radio West.
De zes lijsttrekkers van 50PLUS, DENK, Forum voor Democratie, NIDA, Code Oranje en Lokale Partijen Zuid-Holland kruisten in het radioprogramma Studio Haagsche Bluf de degens. Ze gingen met elkaar in debat over verschillende onderwerpen, zoals de woningvoorraad, bereikbaarheid en duurzaamheid.
Maar ook de rol van de provincie kwam aan bod, in het politiek bestel. De leden van de Provinciale Staten kiezen namelijk de leden van de Eerste Kamer. De landelijke kopstukken gaven eerder aan dat de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart een tussentijdse evaluatie is van het kabinet-Rutte III - en de kiezer dus de kans heeft om de coalitie 'te breken'.

'Provincie gaat mij aan het hart'

De Provinciale Statenverkiezingen hebben een landelijk tintje, gaf Willem Bakx van 50PLUS toe. 'Maar ik moet eerlijk zeggen dat de provincie mij aan het hart gaat. Ik vind dat de prioriteit echt bij provincie ligt. Maar natuurlijk realiseer ik erg goed dat deze verkiezingen een landelijke uitstraling heeft, zodra de Provinciale Statenverkiezingen zijn geweest', zei Bakx.
Op de vraag of de provincie Forum voor Democratie-lijsttrekker Rob Roos gestolen kon worden, reageerde hij stellig: 'Nee, helemaal niet!' Roos: 'Ons idee is: als we naar de provincie gaan, gaan we het ook goed doen. Maar we willen de provincie niet belangrijker maken dan ze is. De provincie heeft een aantal belangrijke kerntaken. Dat is wat ze moet doen en wat ons betreft niet meer dan dat.' Volgens Roos moet de provincie de focus houden op haar kerntaken. 'Anders wordt zo'n afdeling een soort zelfrijzend bakmeel, dan blijft het maar groeien.'

'Provincie kan gemeenten terechtwijzen'

Volgens lijsttrekker Metin Celik van DENK is de provincie 'de enige bestuurslaag in Nederland met een open huishouding' en daarom is de provincie van groot belang. 'Dat betekent dat de provincie zich overal in kan mengen en overal iets van kan vinden. Als je van buiten kijkt, oogt de provincie heel passief', zei de provinciale leider van DENK.
'DENK wil dat provincie zich gaat gedragen volgens de wet, dat is namelijk die open huishouding gebruiken: gemeenten terechtwijzen als ze foute dingen doen en ingrijpen als de gemeente iets niet aankan. Dan heb je een sterk bestuur nodig, sterk vertegenwoordigend orgaan, die Gedeputeerden aan de tand voelt als het niet lekker gaat', aldus Celik.

'Rutte heeft zeker een probleem'

Desalniettemin zullen 50PLUS, DENK en Forum voor Democratie het kabinet het niet makkelijk maken - als de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie haar meerderheid in de Eerste Kamer verliest. 'Dan heeft hij zeker een probleem', zei Bakx (50PLUS). 'Daarom knokken we ook voor meer zetels in Provinciale Staten van Zuid-Holland, want ook wij kunnen dan in de Eerste Kamer het verschil maken. Dan zullen we ook zeker Rutte helpen herinneren aan de toezeggingen die hij gedaan heeft. Hij zal het niet makkelijk krijgen, dat kan ik je wel vertellen', zo beloofde de voorman van de Zuid-Hollandse ouderenpartij.
'Bij ons is het primair om de Eerste Kamer te doen', vertelde Roos (Forum voor Democratie). 'Daar hebben we nooit een geheim van gemaakt. Maar om in de Eerste Kamer te komen, moeten we meedoen aan de Provinciale Statenverkiezingen, dus dat doen we dan ook.'

'Asociale wetten moet je tegenhouden'

Celik had het niet alleen over de waarde van de provincie, ook sprak hij de hoop uit het kabinet te kunnen 'terechtwijzen', door wetten tegen te houden in de Eerste Kamer. 'Het is dus en-en. Asociale wetten moet je tegenhouden en zullen we ook doen.'
Lijsttrekker Bernard Minderhoud van Lokale Partijen Zuid-Holland was het daar niet mee eens. 'We hebben Tweede Kamerverkiezingen gehad en daar is een kabinet uit gekomen en we hebben een Eerste Kamer die dat controleert', zei Minderhoud. De provincie en gemeenten staan daar los van, is zijn opinie.

Landelijke politiek bemoeit zich vaker

Bas van Noppen (NIDA) baalde wel dat de landelijke kopstukken zich in de strijd mengen. 'Maar het is de realiteit', besefte hij. Als voorbeeld gaf hij dat de landelijke politiek zich wel vaker heeft bemoeid met lagere overheden, zoals de gemeente. 'Kijk naar de linkse coalitie in Rotterdam.' Daar werd na de gemeenteraadsverkiezingen een stadsbestuur van VVD, GroenLinks, D66, PvdA, CDA en ChristenUnie-SGP samengesteld.
Volgens Van Noppen is de provincie als middenlaag juist 'heel belangrijk'. Hij constateerde wel dat de provincie in de loop der jaren minder te zeggen heeft gekregen. 'Zo heeft de Metropoolregio Rotterdam Den Haag de aanbesteding van het openbaar vervoer in deze regio overgenomen. We hadden daar juist heel graag over mee willen praten op een democratische manier.' NIDA-lijsttrekker Van Noppen denkt 'dat het een goed idee is', als de provincie die vervoersautoriteit weer terugkrijgt.

Woningvoorraad in Zuid-Holland

Tijdens het debat konden de zes lijsttrekkers ook hun ideeën uiteenzetten over de woningvoorraad in Zuid-Holland. Er moeten duizenden woningen bij komen om iedereen aan een passend huis te helpen. Voor Zuid-Holland gaat het om honderdduizend woningen in de komende tien jaar. Hoe kan de provincie zorgen voor voldoende woningen in Zuid-Holland?
Bakx (50PLUS) stelde voor om meer parkeergarages onder huizen te bouwen. Daardoor wordt het straatbeeld fraaier en ontstaat er meer ruimte. Van Noppen (NIDA) vond dat geen goed idee: 'De diepte in is juist heel duur. Laten we juist de hoogte in gaan rondom ov-knooppunten.'

'Teveel dure woningen'

Volgens Celik (DENK) heeft Zuid-Holland 'teveel dure woningen'. Zijn credo is dan ook: 'We moeten alleen sociale huurwoningen en middeldure woningen bouwen.' Minderhoud (Lokale Partijen Zuid-Holland) was het daar niet mee eens: 'Het moet een mix van alle woningen zijn.'
Roos van Forum voor Democratie kon zich in het standpunt van NIDA vinden. 'Je moet binnenstedelijk bouwen, bij ov-knoopppunten. Alle voorzieningen zijn daar al.' Het idee van DENK kon niet op zijn sympathie rekenen. 'Het systeem loopt vast als je alleen maar sociale en middeldure woningen bouwt.' Lucien van der Plaats van Code Oranje hoorde het allemaal aan en concludeerde: 'Dit is oude politiek. Alle kennis om dit probleem op te lossen zit in de samenleving.'

Geen woningen ten koste van groen

Over twee zaken konden de zes verschillende lijsttrekkers het wel eens worden: er moet flink worden gebouwd én er wordt niet in het groen gebouwd. Waarvan akte. Luister hier het gehele debat terug.
Op maandag 11 gaan de politici van VVD, GroenLinks, ChristenUnie, SGP en Partij voor de Dieren met elkaar in debat. Op maandag 18 maart is het de beurt aan de lijsttrekkers van PVV, CDA, D66, PvdA en SP.