Onderzoek: kwaliteit lokale en regionale journalistiek Zuid-Holland moet omhoog

Het medialandschap versnippert. Iedere stad, ieder dorp en iedere regio heeft meerdere media die hun nieuws meestal gratis online publiceren. Dat doet de kwaliteit en de diepgang van de journalistiek geen goed, concluderen de onderzoekers in het rapport [.pdf] dat dinsdag is gepresenteerd. In de grotere gemeenten gaat het nog redelijk, maar vooral kleine gemeenten hebben te maken met een afnemend nieuwsaanbod.

Doordat nieuws steeds vaker gratis te vinden is - en er dus minder aan verdiend wordt - is er steeds minder geld om professionele journalisten te betalen. Hun aantal neemt dus af, terwijl het aantal communicatieprofessionals aan de kant van nieuwsbronnen zoals gemeenten toeneemt. Dit leidt tot disbalans en minder kritische stemmen die weerwoord moeten bieden aan steeds meer mensen die opgeleid zijn om nieuws zo mooi mogelijk te verpakken, blijkt uit het onderzoek.

Daaruit blijkt ook dat iedereen lokale journalistiek belangrijk vindt, maar dat er relatief weinig geld voor wordt uitgetrokken. Daarnaast blijkt dat er in de provincie meer dan 400 media te vinden zijn maar dat de nieuwskwaliteit - met bijvoorbeeld veel persberichten die één-op-één worden overgenomen - achterblijft.

De onderzoekers vragen zich af of de belangrijke maatschappelijke functie van de lokale en regionale journalistiek wel kan worden vervuld met de beperkte budgetten waarmee dit nu gebeurt. Het is voor hen duidelijk dat er een urgente behoefte is aan ondersteuning en dat er steeds meer draagvlak is om journalistiek te ondersteunen uit publieke middelen.

Met kleine bedragen of incidentele hulp is niemand geholpen, aldus de onderzoekers. Dat is symboolpolitiek. Er moet structureel geld beschikbaar komen voor de journalistiek, met name in de kleinere gemeenten waar de nood het hoogst is. Het rapport noemt een bedrag van minstens 3,5 miljoen euro per jaar, oftewel een euro per inwoner van Zuid-Holland.

Dat geld moet zowel gaan naar door de overheid bekostigde maar onafhankelijke nieuwskanalen als naar commerciële spelers. Met het geld moet dan met name diepgravende en kritische journalistiek waar nu geen tijd voor is worden bedreven. De situatie vraagt volgens de onderzoekers om stevige en onorthodoxe maatregelen.

De onderzoekers dragen verder drie oplossingen aan: structurele versterking van redacties door er meer geld voor vrij te maken, de oprichting van een mediacentrum dat journalistieke producties aanlevert voor alle Zuid-Hollandse media en een mediafonds waar aanvragen gedaan kunnen worden voor het maken van journalistieke producties.

Directeur Gerard Milo van Omroep West wijst erop dat de provincie zelf sinds 2011 4 miljoen euro per jaar bezuinigd heeft op journalistiek in Zuid-Holland. 'Dus de provincie heeft dit probleem mede zelf gecreëerd. Maar structureel extra geld voor journalistiek is sowieso een goede zaak.'

Uitgebreid samenwerken met lokale omroepen doet Omroep West al, stelt Milo. 'Wij zetten onze mensen bij lokale omroepen neer zoals Studio Alphen, WOS en de Bollenstreek Omroep. Daar zetten wij flink op in.'

De directeur van de regionale omroep voor het noorden van Zuid-Holland ziet wel heil in een regionaal mediacentrum. Daarbij worden producten gemaakt door journalisten die andere journalistieke organisaties naar vrijheid kunnen gebruiken en bewerken. 'Dat zou structureel voor meer ruimte en mogelijkheden zorgen. Maar dan moeten de andere partijen ook willen.'