Aanpak woningnood grootste twistpunt verkiezingsdebat West en Rijnmond

Op het Provinciehuis in Den Haag debatteren zaterdagmiddag nagenoeg alle partijen die meedoen aan de Statenverkiezingen, alleen de lijsttrekkers van Forum voor Democratie en Jezus Leeft zijn afwezig. De politici gaan in debat over de woningmarkt, duurzaamheid en de toekomst van Rotterdam The Hague Airport.

Het eerste onderwerp laat direct zien dat er iets te kiezen valt op 20 maart. Op de stelling 'De provincie moet gemeenten dwingen om meer goedkope huurwoningen te bouwen', wordt zeer verschillend gereageerd, merken presentatoren Martine Boerkamp en Ewoud Kieviet en politiek verslaggever Lot van Bree.

Tijdens het een-op-een-debat tussen Floor Vermeulen (VVD) en Anne Koning (PvdA) gaat het er fel aan toe. Koning zegt dat er veel behoefte is aan betaalbare woningen in Zuid-Holland. 'Ik sprak iemand deze week die met zijn vriendin geen huis kan kopen. Hij woont de ene helft van de week bij zijn moeder en de andere helft van de week bij haar moeder. Er is nu actie nodig', zegt ze. De PvdA wil dan ook dat de provincie gemeenten dwingt om meer sociale huurwoningen te bouwen.

VVD'er Vermeulen wil juist de gemeenten 'de ruimte geven om te bouwen'. De provincie moet dus geen dwingende rol hebben op dit gebied. De VVD wil dat er niet alleen meer sociale huurwoningen bij komen. Vermeulen: 'Iedereen zoekt een betaalbare woning.' Koning reageert fel: 'Stop met praten. Volgens mij is de VVD ook een doeners-partij, dus we moeten aan de slag.'

Ook SP'er Lies van Aelst vindt dat er vooral sociaal moet worden gebouwd: 'Ik begrijp natuurlijk dat een projectontwikkelaar graag dure huizen bouwt, daar verdienen ze op. Maar dat zijn niet de huizen die nodig zijn.' CDA-lijsttrekker Adri Bom-Lemstra wil dat belemmerde regels worden geschrapt, om zo meer bouwlocaties mogelijk te maken.

De PVV drukt op de ja-knop bij de stelling dat de provincie gemeenten moet dwingen, maar Henk de Vree legt uit dat hij dat anders bedoelt. 'Wij zijn normaal helemaal niet voor een provincie die dwingt. Maar op dit onderwerp gaat het niet om dwingen, maar om stimuleren. Er moet iets gebeuren.' D66'er Ria Oosterop drukt de nee-knop in: 'We vinden dat we voor alle categorieën moet bouwen.

Ook DENK mengt zich in de discussie. Metin Celik komt met de eerste oneliner van de avond: 'Ik denk dat de kans groter is dat je de Staatsloterij wint, dan dat je een huurwoning krijgt.' 50PLUS-lijsttrekker Willem Bakx richt zijn pijlen op de woningcorporaties, 'die ontwikkelaartje spelen'. Bakx: 'Die corporaties moeten doen waar ze voor zijn opgericht, namelijk huurwoningen bouwen en niet optreden als ontwikkelaar.'

De ongeveer honderd aanwezigen in de zaal krijgen niet het woord, maar laten wel van zich horen: 66 procent stemt voor de stelling.

Het debat over de stelling 'Windmolens mogen alleen nog maar op zee gebouwd worden', verloopt rustiger. In het een-op-een-debat tussen CDA en D66 geven beide partijen aan dat het een kwestie van en-en is en niet of-of: en op land en op zee. Het CDA wil windmolens op land toestaan op plaatsen waar inwoners zelf met initiatieven komen. Maar juist dat proces lijkt moeizaam te verlopen. Volgens D66 is dat niet waar. Op het eiland Goeree kwamen inwoners zelf met plannen - en met succes. Bom-Lemstra (CDA) ziet kans voor haar oneliner: 'De energietransitie moet het verhaal zijn van iedereen en niet alleen van grachtengordel in Amsterdam.'

De VVD wil alleen windmolens op zee, net als de PVV - maar die wil eigenlijk het liefst helemaal geen windmolens. Vermeulen (VVD): 'We kunnen nu heel goedkoop windmolens op zee zetten.' Ook hierop opent de PvdA de aanval op de VVD. 'Met alleen windmolens op zee komen we er niet', zegt Koning tegen Vermeulen.

Dan pakt Berend Potjer van GroenLinks zijn moment. 'We hebben een klimaatopgave en mensen willen actie.' Is Potjer de bevreesde klimaatdrammer? 'Nederland heeft geen klimaatdrammers, maar juist klimaattreuzelaars', zegt hij trots. Ook nieuwkomer Code Oranje pakt het woord. De beweging wil de Zuid-Hollanders vooral de ruimte geven om windmolenlocaties uit te kiezen. Lucien van der Plaats: 'Er zijn ontzettend veel initiatieven van mensen die wat willen, maar die krijgen niet genoeg ruimte van de provincie. Wij hebben alle vertrouwen in de burgers.'

Wat de uitleg van de zaal is, is niet duidelijk, maar in elk geval is 67 procent tegen de stelling.

Als derde onderwerp passeert de toekomst van Rotterdam The Hague Airport. SP en PVV staan tegenover elkaar. De stelling luidt: 'Overlast of niet, RTHA moet het aantal vluchten kunnen uitbreiden'. Van Aelst (SP): 'De overlast is steeds meer toegenomen, terwijl heel veel vliegbestemmingen ook met de trein te doen zijn. Ik heb nog geen moment meegemaakt dat Rotterdam The Hague Airport niet zei: we willen meer vliegen, we willen meer verdienen.' De PVV gaat er met gestrekt been in. 'We zijn geen communistisch land. Een vliegveld mag gewoon geld verdienen', zegt De Vree. De PVV wil als enige partij dat de luchthaven meer vluchten kan toestaan.

De Partij voor de Dieren wil juist het andere uiterste, namelijk krimp van de luchthaven. 'Gewoon minder vliegen, minder pleziervluchten', zegt Carla van Viegen. Bas van Noppen (NIDA) zit er dubbel in: 'Je hebt aan de ene kant overlast en luchtvervuiling, maar ook het economisch en familiair belang.' Volgens Bernard Minderhoud van Lokale Partijen Zuid-Holland 'willen onze inwoners geen uitbreiding en daar moeten we naar luisteren'.

Nico de Jager (SGP) zegt dat 'een vliegveld op zee een optie is', zijn collega Jacco Schonewille (ChristenUnie) sluit zich daarbij aan. De zaal zegt met 67 procent nee tegen de stelling.

Tot slot krijgt commissaris van de koning in Zuid-Holland, Jaap Smit, het woord - als baas van de provincie - alhoewel… 'Ik ben niet de baas van de provincie, maar dat betekent niet dat ik niets te doen hebt.' Hij legt de taken van de provincie uit: 'Wie regelt ov? Wie regelt dat brug open gaat? Dat je gezellig kunt wandelen in een natuurpark?' Zijn devies: Stemmen, stemmen, stemmen!'

Het Lijsttrekkersdebat PS2109 vanuit het provinciehuis in Den Haag is maandag 18 maart vanaf 18.00 uur te zien op TV West.