Lachgas verbieden of niet? Dit vinden Den Haag, Leiden, Delft, Gouda en Alphen

De laatste tijd is lachgas veel in het nieuws. Verschillende gemeenten in het hele land maken zich zorgen over de hoeveelheid jongeren die de ballonnetjes innemen. Zo kruipen sommigen daarna achter het stuur. Daarbij worden lachgaspratronen ook nog wel eens op straat achtergelaten.

Lachgas is makkelijk en legaal te krijgen, omdat lachgas sinds 1 juli 2016 niet meer gezien wordt als een geneesmiddel maar valt onder de Warenwet. Het mag dus 'gewoon' verkocht worden. Volgens het Trimbos Instituut, het kenniscentrum voor alcohol en drugs, had in 2016 meer dan de helft van de uitgaande jongeren tussen 15 en 35 jaar ooit lachgas gebruikt. Voor de totale bevolking van boven de 18 was dat toen 5 procent.

Burgemeester Krikke van Den Haag wil lachgas terug hebben op de geneesmiddelenlijst. 'We zien het gebruik van lachgas als partydrug toenemen. Ik maak me daar zorgen over, gelet op de risico's van de volksgezondheid, openbare orde en veiligheid.' In 2017 maakte Krikke zich nog totaal geen zorgen over het lachgasgebruik.

'We hebben maatregelen genomen om de verkoop op bijvoorbeeld festivals aan banden te leggen. Ook zetten we in op voorlichting en bewustwording', zegt Krikke in een reactie. Maar op bevrijdingsdag was de gemeente Den Haag een van de weinige Nederlandse gemeenten waar lachgas tijdens het bevrijdingsfestival niet verboden was. Hart voor Den Haag/Groep de Mos pleitte onlangs nog voor een verbod op lachgas op openbare plekken. Dit najaar komt GGD Haaglanden met een onderzoek in het Haagse uitgaansleven en lachgasgebruik.

Ook Alphen aan den Rijn wil een verbod op lachgas in de openbare ruimte. Volgens de gemeente zorgt het voor overlast en heeft een negatieve invloed op de openbare orde en veiligheid. Daarnaast wil Alphen zowel het gebruik als de verkoop van lachgas op evenementen verbieden.

Sommige evenementen in de stad zoals het aankomende Wet 'n Wild Beachfestival namen zelf al het initiatief om lachgas te verbieden. Organisator Jason Tunumena vertelt dat dit al jaren het geval is. 'We krijgen ieder jaar veel aanbiedingen van mensen die lachgas op ons festival willen verkopen. Het kan veel geld opleveren, maar het past niet bij ons en het is niet zonder risico. Ik heb het onderzocht en de gevolgen kunnen ernstig zijn.'  

Veel gemeenten in de regio wachten nog met maatregelen. 'In Delft lijkt op dit moment geen sprake te zijn van structurele problematiek vanwege recreatief gebruik van lachgas in de horeca', aldus de gemeente in antwoord op raadsvragen. Omdat het gebruik en de verkoop van lachgas niet verboden is, zet de gemeente vooral in op preventie.

Bij evenementen laat Delft het al dan niet toestaan van het gebruik van lachgas over aan de organisator.

De gemeente Leiden noemde het gebruik van lachgas in antwoord op vragen in mei van dit jaar niet problematisch. 'Bij de politie en GGD zijn geen signalen bekend van zorgwekkend lachgas gebruik in Leiden, niet wat betreft gezondheidsschade, verwondingen of verkeersongevallen.' Leiden ziet dan ook geen reden om het gebruik van lachgas verder te onderzoeken of om plaatselijke maatregelen te nemen.

Gouda zegt de ontwikkelingen op het gebied van het verbieden van lachgas via de APV met belangstelling te volgen. 'Er zal daarbij altijd een koppeling met overlast gemaakt moeten worden, zolang gebruik van lachgas op zichzelf legaal is. Optreden tegen overlast kan nu natuurlijk al wel, los van het gebruikte middel.'

Ook Gouda stelt op evenementen geen voorwaarden aan het gebruik van het middel. Dat kan nog veranderen. 'Hoewel uit eerder onderzoek bleek dat de risico's voor de meeste gebruikers meevielen – vooral in vergelijking met alcohol en andere drugs – is de groei in het gebruik voor experts een aanleiding om extra onderzoek te verrichten.’   

Verschillende gemeenten hebben de landelijke politiek opgeroepen om lachgas weer onder geneesmiddelen te scharen om zo een eind te maken aan de algemene verkrijgbaarheid ervan. De kans dat dit gaat gebeuren lijkt klein. Dat heeft ermee te maken dat het lachgas dat vrij verkocht wordt niet-medicinaal lachgas is.

Een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid legt uit: 'Medicinaal lachgas valt nog steeds onder de Geneesmiddelenwet. Het niet-medicinaal lachgas dat vrij verkrijgbaar is, is een ander product en voldoet niet aan de criteria van wat een geneesmiddel is. Daarmee kan het dus niet vanuit de Geneesmiddelenwet worden verboden.'

De berichten over lachgas baren het ministerie wel zorgen. 'De onderzoeken waar het ministerie van VWS zich tot nu toe op baseerde gaven inderdaad aan dat de gezondheidsrisico's bij matig gebruik beperkt zijn. We zien steeds meer signalen van zwaarder gebruik en van gezondheidsklachten als gevolg daarvan.

Daarom is er een nieuw onderzoek naar de risico's van het gebruik van lachgas gaande. Dat zou op termijn zelfs kunnen leiden tot een verbod. 'Als je een stof als lachgas via de Opiumwet zou willen verbieden, is zo'n risicobeoordeling altijd de eerste stap. De uitkomsten van het onderzoek zullen de basis vormen voor eventuele vervolgmaatregelen', aldus de woordvoerder. Het ministerie verwacht de uitkomst van het onderzoek in november.