Gijzeling Franse ambassade 1974: 'Ging dat echt zo? Ja, zo ging dat echt'

De Gijzeling vertelt namelijk het verhaal over een van de eerste gijzelingsactie in Nederland: de gijzeling in de Franse ambassade op 13 september 1974. Het Franse ambassadegebouw was toen nog gevestigd op het Korte Voorhout in Den Haag, pal naast de missie van de Amerikaanse collega’s. En in dat gebouw was toen het crisiscentrum gericht, waar de politie, het leger en de GGD waren ondergebracht.

Voor de voorstelling hebben de theatermakers niet alleen schriftelijke en audiovisuele bronnen geraadpleegd, maar ook gesproken met direct betrokken. Voor actrice Roos Eijmers maakte het gesprek met een neergeschoten agente de meeste indruk: 'Zij was 21 jaar oud en werd opgeroepen. Zij kwam de ambassade binnen, liep naar boven en werd meteen in haar rug geschoten. Dat was een heel bijzonder en waardevol gesprek, om te horen wat zoiets heeft betekend voor zo iemand.'

Het opmerkelijke volgens Eijmers is dat de agente verder niets heeft meegekregen van de hele gijzeling: 'Zij heeft de vijf dagen dat de gijzeling duurde in coma in het ziekenhuis gelegen. Zij zegt ook dat ze een van de weinige Nederlanders is, die het niet heeft meegemaakt. Maar die tien minuten heeft haar hele leven veranderd. Zo komt ook kijken naar de voorstelling, maar dat vind ik heel spannend en ook een grote verantwoordelijkheid.'

De gijzeling ontregelde niet alleen het dagelijkse leven in Den Haag, het was ook dagenlang wereldnieuws. In ruil voor elf gegijzelden eisten de drie Japanse gijzelnemers de vrijlating van de in Frankrijk gevangen genomen terrorist Yutaka Furuya, 300.000 dollar losgeld en een Boeing 707 om het land te ontvluchten.

Het bijzondere gegeven van de gijzeling was volgens acteur Daan van Dijsseldonk aanleiding voor de theatermakers om er een voorstelling van te maken: 'Het is een bizar verhaal. Op een gegeven moment is er een piloot (Pim Sierks, red.) die de gijzelaars gaat vliegen, maar de Japanners willen hun bestemming niet vertellen. Dan zegt hij tegen de ministers: 'Oké, dan loop ik toch even langs.' En dan is het Korte Voorhout helemaal afgesloten en dan loopt hij in zijn eentje richting de Franse ambassade. Alle camera's van de wereld op hem gericht. En hij vragen: waar gaan we eigenlijk heen? Zo'n suf element vind ik al helemaal tof.'

Eijmers heeft een ander mooi verhaal over hoe knullig het er destijds aan toe ging. Want ondanks de ernst van de situatie is het ook lachwekkend: 'Op een gegeven moment moest er een telefoonverbinding tot stand worden gebracht in het crisiscentrum. Maar dat was aan het andere eind van de gang. En als er dan weer verbinding was dan rende een ambtenaar over de gang om te vertellen dat er verbinding was. En dan ging een heel clubje ambtenaren weer rennend naar de andere kant van de gang. Dat zijn wel van die verhalen, dat je je afvraagt: ging dat echt zo? Ja, zo ging dat dus echt, blijkbaar.'

Dat het zo ging heeft volgens Van Dijsseldonk te maken met dat het de eerste grote gijzeling was in Nederland: 'Het was voor heel veel mensen heel onwennig. Voor de politiek die er op moest reageren. Voor politie, voor pers ook. Ze waren echt aan het uitzoeken: hoe gaan we hier mee om? Gaan we met ze onderhandelen? Als we ze geven wat ze willen en de gegijzelden blijven allemaal leven, is dat dan eigenlijk een goed einde? Die discussies vonden live plaats. En als je nu kijkt naar hoe dat tegenwoordig gaat, zoals bijvoorbeeld in Utrecht eerder dit jaar, dan zijn alle instanties meteen paraat. Dat was toen heel anders.'

Genoeg voer dus voor een bijzondere voorstelling. En dat is niet onopgemerkt gebleven, want omdat de meeste voorstellingen al bij voorbaat waren uitverkocht werd deze week bekend dat er extra voorstelling komen. Hierdoor is de looptijd van de voorstelling verlengd van vrijdag 30 augustus tot en met zaterdag 28 september.