Wethouder: crisis in Haags basisonderwijs door structureel lerarentekort

Een lege klas | Foto ter illustratie: ANP
Een lege klas | Foto ter illustratie: ANP
DEN HAAG - Het Haags basisonderwijs zit in een 'crisis'. Het tekort aan leraren dreigt een 'negatief effect te krijgen op de kwaliteit van het onderwijs en de kansen van kinderen'. Dat schrijft de Haagse wethouder Saskia Bruines (D66, onderwijs) aan de gemeenteraad. Op de scholen in de stad zijn in totaal 197 vacatures en de invalpools zijn leeg, aldus de wethouder.
Bruines schetst in een brief de situatie op het Haagse basisonderwijs bij aanvang van het schooljaar 2019-2020. In eerste week van het nieuwe jaar waren er nog 36 openstaande vacatures voor leraren. Ongeveer honderd vacatures werden op 'alternatieve wijze' ingevuld, bijvoorbeeld door inzet van onderwijsassistenten, interne begeleiders en dergelijke. Zo'n zestig vacatures werden ingevuld via 'detacheringsconstructies' als uitzendbureaus.
Volgens Bruines laten deze cijfers zien dat meer dan ooit 'noodoplossingen' worden getroffen op scholen en er onbevoegden voor de klas staan, als onderwijsassistenten of stagiairs. Ook worden flink wat vacatures vervuld door bijvoorbeeld intern begeleiders, specialisten of directeuren. De wethouder: 'Dit is een ontwikkeling die de kwaliteit van het onderwijs en onderwijskundige schoolontwikkeling onder druk zet. Dat scholen met zulke noodoplossingen het jaar beginnen laat zien hoe nijpend de situatie is en doet het ergste vrezen voor de rest van het schooljaar.'

Structureel

En het wordt er ook niet beter op, voorspelt de wethouder. Er is sprake van een 'structurele situatie'. Bruines: 'Er zijn dus niet alleen zorgen voor de korte termijn, maar ook grote zorgen voor de langere termijn.'
Extra problemen zijn nog dat de stad blijft groeien van de huidige 542.000 inwoners naar 600.000 in 2040. Dat betekent dat er dus juist meer leraren nodig zijn. Bovendien gaan binnen tien jaar veel leerkrachten met pensioen: 23 procent is op dit moment 55 jaar en ouder. De wethouder: 'Het tekort aan leraren zal niet verdwijnen.'

Herbezinning

Vandaar dat zij pleit voor een herbezinning op de manier waarop nu wordt lesgegeven, een 'brede heroriëntatie op het onderwijssysteem', in haar woorden. 'Alle inspanningen ten spijt, zullen er gewoon niet genoeg mensen zijn voor het leraarsvak als we de inrichting van het onderwijs en de invulling van het vak op dezelfde wijze blijven invullen als de afgelopen 200 jaar.'
Volgens haar biedt dat uitdagingen, maar ook kansen. 'We zullen open moeten staan voor een andere invulling van het vak. Noem het 'nieuw organiseren' van de overdracht van kennis en ervaring, met goed gebruik van de mogelijkheden die de nieuwe technologie biedt.'

Noodmaatregelen

Op korte termijn nemen gemeente en onderwijs toch een aantal noodmaatregelen. Zo komt er mogelijk een invalpool van professionals uit cultuur-, sport-, kinderopvang- en wetenschap & technieksector. Scholen kunnen een beroep doen op die mensen als ze geen bezetting hebben voor een groep.
Verder komt er een speciale Haagse lerarenopleiding in samenwerking met drie Pabo's. Op deze 'Haagse Opleidingsschool Nieuwe Leraren' kunnen mensen een deelopleiding volgen en vervolgens hun bestaande baan combineren met het leraarschap. 'De inzet van deze mensen zorgt niet alleen voor een verlichting van de tekorten en de druk bij de zittende leraren, maar kan ook een verrijking zijn voor het onderwijs.'