De Mos en Guernaoui: van dissidenten die elkaar vinden naar verdachten in corruptiezaak

Rachid Guernaoui (links) en Richard de Mos
Rachid Guernaoui (links) en Richard de Mos © Omroep West
DEN HAAG - De twee Haagse wethouders Richard de Mos en Rachid Guernaoui - allebei van Hart voor Den Haag/Groep de Mos - worden verdacht van corruptie. Maar wie zijn De Mos en Guernaoui?
Wethouders De Mos en Guernaoui leggen tijdelijk hun werk neer. Dat doen ze op verzoek van burgemeester Pauline Krikke, nadat dinsdag bekend werd dat ze verdacht worden van corruptie.
De in Delft geboren Richard de Mos (1976) begint zijn carrière als onderwijzer van een basisschool in de Haagse wijk Spoorwijk. De Mos werkt sinds 2006 voor de PVV. Eerst als beleidsmedewerker voor Tweede Kamerlid Martin Bosma en sinds september 2009 als Kamerlid. In 2010 treedt hij aan als gemeenteraadslid namens dezelfde partij. Hij combineert beide functies. Naar eigen zeggen werkt hij soms veertien tot zestien uur per dag.
In november 2010 komt De Mos in opspraak vanwege het 'directeuren-verhaal'. In zijn cv en in interviews zegt De Mos dat hij schooldirecteur is geweest van een basisschool, terwijl hij nooit heeft gewerkt als directeur. Hij heeft een opleiding tot schoolleider wel met goed gevolg afgerond en hij had wilde ideeën om een eigen school te beginnen, maar hoofd van een school is hij nooit geweest. De Mos gaat door het stof: 'Ik ben te trots en te naïef geweest', schrijft hij op zijn Hyvespagina.

Eenmansfractie Groep de Mos

In 2012 blijkt dat De Mos niet op de kandidatenlijst van de PVV voor de Tweede Kamerverkiezingen staat. PVV-leider Geert Wilders deelt het nieuws in een telefoongesprek mede. De Mos twijfelt vervolgens of hij wel als gemeenteraadslid namens dezelfde partij wil doorgaan.
Hij voert nog even actie om alsnog op de lijst voor de Tweede Kamer te komen, maar zonder succes. Hij neemt in tranen afscheid van zijn Kamerlidmaatschap.
De Mos wil dan ook afscheid nemen van het raadslidmaatschap. Hij belooft zijn raadszetel terug te geven aan de partij, maar hij vindt wat later dat hij 'in emotie heeft gehandeld'. Ook speelt mee dat De Mos zegt talloze verzoeken te hebben gekregen van mensen uit Den Haag en Scheveningen om door te gaan als raadslid. 'Mensen hebben mijn werk blijkbaar gewaardeerd.'
De Mos voert als eenmansfractie, genaamd Groep de Mos, stevig oppositie tegen het beleid van het stadsbestuur. Dit betaalt zich uit bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014, waar hij - mede dankzij de lijstverbinding met Ouderen Partij Den Haag - drie zetels verovert.

Groep de Mos krijgt versterking: Rachid Guernaoui

Tijdens deze periode breidt de fractie in de Haagse gemeenteraad verder uit: die krijgt er een zetel bij dankzij Rachid Guernaoui. Hij voegt zich begin 2017 bij Groep de Mos. De keuze van Guernaoui volgt na een wethouderscrisis binnen D66 in Den Haag.
Guernaoui zit sinds 2008 in de gemeenteraad en is van 2010 tot 2014 fractievoorzitter van D66. Hij werpt zich ook in de strijd om het lijsttrekkerschap van zijn partij. Maar die verliest hij van Ingrid van Engelshoven. Ook is hij daarna geen fractievoorzitter meer. Wel is hij voorzitter van het presidium - het dagelijks bestuur - van de gemeenteraad en is hij voorzitter van de vertrouwenscommissie die een nieuwe burgemeester moet selecteren (als opvolger van Jozias van Aartsen, die uiteindelijk wordt opgevolgd door Pauline Krikke).

Van Groep de Mos/Hart voor Den Haag naar Hart voor Den Haag/Groep de Mos

Die machtsstrijd in 2017 binnen de sociaal-liberalen begint bij de Haagse wethouder Ingrid van Engelshoven, die kandidaat is voor D66 bij de Tweede Kamerverkiezingen in dat jaar. Om zich op de verkiezingscampagne te kunnen richten, stopt ze een paar maanden eerder met haar wethouderschap in Den Haag. Dan rijst bij D66 de vraag: wie moet Van Engelshoven opvolgen als wethouder?
De D66-fractie stelt Saskia Bruines voor, die op dat moment wethouder is in Leidschendam-Voorburg. Maar Guernaoui - die naast zijn raadswerk een hoge functie heeft bij een ministerie - denkt dat hij het wethouderschap wel aankan en krijgt de steun van veel oppositiepartijen. En ook binnen de D66-fractie rommelt het. Uiteindelijk wint Bruines de strijd. Ze krijgt 23 stemmen; drie stemmen meer dan Guernaoui. Een dag na de stemming stapt hij uit de fractie.
Een paar weken later voegt hij zich bij de partij van De Mos. Om te laten zien dat Groep de Mos meer is dan De Mos, belooft de partij in 2017 onder de naam Hart voor Den Haag verder te gaan na de verkiezingen.
In 2018 beleeft Den Haag een historisch moment: Hart voor Den Haag/Groep de Mos wint de verkiezingen. De partij krijgt acht zetels in de gemeenteraad. De Mos vraagt Hans Wiegel als informateur voor een nieuw stadsbestuur. Onder leiding van formateur Edith Schippers wordt een nieuwe coalitie gesmeed met Hart voor Den Haag/Groep de Mos, VVD, D66 en GroenLinks.
Elke coalitiepartij krijgt twee wethouders. Dus ook Hart voor Den Haag/Groep de Mos: Richard de Mos (Economie, Sport, Buitenruimte en eerste locoburgemeester) en Rachid Guernaoui (Financiën, Integratie en Stadsdelen).

'Cliëntelisme'

In de periode hierna komt de partij van De Mos onder vuur te liggen door oppositiepartijen aan de linkerkant: de Haagse Stadspartij, PvdA en SP uiten hun zorgen over mogelijke belangenverstrengeling van de partij. Ze verwijten de partij 'cliëntelisme', omdat Groep de Mos pleit voor een nachtvergunning voor zalencentrum Opera, een van de sponsors van Groep de Mos. Partijleden kunnen hier korting krijgen. De Mos ontkent dat er sprake is van belangenverstrengeling. 'Wij zijn open en transparant. Onze politieke sympathisanten zijn gewoon op onze site terug te vinden.'
Een tijd later maakt Groep de Mos zijn grootste donateur openbaar. Het gaat om John van Zweden van het Behangparadijs in Den Haag. Hij heeft 6000 euro overgemaakt aan de partij. Het gaat om een lening. Dat staat in het financiële overzicht van de Vereniging Groep de Mos dat in het bezit is van Omroep West.

Individuele belangen

Uit dat overzicht blijkt ook dat De Mos voor enkele individuele belangen is opgekomen.
  • Een nachtvergunning voor zalencentrum Opera. Dat doet de partij in een motie op 6 juli 2017 en in schriftelijke vragen op 8 februari 2017. Ook probeert Groep de Mos de uitbreiding van het aantal zalencentra in de stad tegen te houden en stelt daarover op 12 april 2016 schriftelijke vragen.
  • Verder komt de partij op voor Groep de Mos-sponsor de Loempia Express omdat die geen vergunning zou krijgen voor het verkopen van buitenlandse snacks' op een aantal markten in de stad. 'Sinds wanneer kennen wij een gemeentelijke smaakpolitie en wie is er bij zulk kolderiek beleid gebaat?' vraagt de partij zich af in schriftelijke vragen op 28 juli 2015.
  • Op 4 november 2016 pleit Groep de Mos voor een parkeerterras voor eetcafé Augustus, ook een sponsor van de partij. In een motie spreekt hij van 'willekeur in het verstrekken van parkeerterrassen in nota bene dezelfde straat'.
  • En op 6 september 2016 komt De Mos op voor vishandel De Otter die moet vertrekken van het Almeloplein en stelt daarover schriftelijke vragen. Ook vishandel De Otter is een van de 33 sympathisanten van Groep de Mos.