'Den Haag is een zooitje', hoe nu verder met de stad?

Skyline van Den Haag.
Skyline van Den Haag. © Anne Marije Maters
DEN HAAG - 'Het wordt nog heel moeilijk uit dit zooitje een nieuw stadsbestuur te formeren.' Politiek journalist Jos Heymans denkt dat er nog veel moet gebeuren voor Den Haag weer een stabiel bestuur heeft. 'Remkes moet echt de bezem door de stal gaan halen.'
Met de aanstelling van Johan Remkes als waarnemend burgemeester kan Den Haag na een roerige week vooruit kijken. Maar er moet nog wel veel gebeuren, want de formatiegesprekken voor een nieuw stadsbestuur zijn pas net begonnen. Daarna moet er een nieuwe burgemeester worden gezocht. Hoe gaat het nu verder en wie wil er nog burgemeester worden in het chaotische Haagse stadhuis. Wij vroegen het drie  deskundigen.
Frits Huffnagel (links) en Jos Heymans (rechts)
Frits Huffnagel (links) en Jos Heymans (rechts)
'Misschien is het een idee om meteen helemaal schoon schip te maken en allemaal nieuwe wethouders van buiten te halen', vertelt oud-wethouder en citymarketing-expert Frits Huffnagel. 'De gemeenteraad kun je niet wegsturen, maar een soort zakencollege die niet partijgebonden is, kan misschien wel orde op zaken stellen.'

Een zooitje met wraakzuchtige types

Dat orde op zaken stellen is ook volgens Arno Korsten, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Maastricht hard nodig. 'Er zijn een paar lieden die wraaklustig zijn. Als men niet uitkijkt is er straks weer een partij die zal kijken om anderen weer pootje te lichten. Het afrekenen is nog niet klaar. Ze moeten de zaak gaan afpellen. In partjes. Punt voor punt.'
Arno Korsten. | Eigen foto
Arno Korsten. | Eigen foto
Aan de nieuwe formateur Tom de Bruijn de ondankbare taak om een nieuwe coalitie samen te stellen. 'Het wordt voor hem heel moeilijk om uit dit zooitje een nieuw stadsbestuur te formeren. Het onderlinge vertrouwen ligt nu helemaal aan diggelen.' Over het lekken van een vertrouwelijk gesprek is Korsten ook niet te spreken: 'Dat lekken is natuurlijk een slechte zaak. En de boel opnemen? Daar snap ik echt niets van. Dit soort gesprekken kunnen dus blijkbaar alleen maar met het inleveren van alle mobieltjes.'

Johan 'de loodgieter' Remkes doet alle rotklussen

De deskundigen zijn het er over eens dat Remkes de juiste persoon voor de stad lijkt te zijn. 'Hij is de loodgieter van politiek Nederland', zegt Huffnagel. 'Als er ergens een rotklus is dan mag hij dat doen. Hij is heel ervaren en het kan hem allemaal niet zo veel schelen of hij wel of niet populair is. Hij denkt in oplossingen.'
Ook Heymans vindt de aanstelling van Remkes logisch 'Hij heeft als vicepremier en minister bewezen snoeihard maar eerlijk te zijn', vertelt de journalist. 'En dat heeft Den Haag nu nodig. Iemand die raadsleden en wethouders om de oren slaat als er iets niet goed gaat. En dat was niet de kwaliteit van Pauline Krikke', zegt Heymans in het Radio West-programma Studio Haagsche Bluf. 'Je had het idee dat Richard de Mos meer de burgemeester van Den Haag was dan Krikke.'

Niet bang

'Een grote stad als Den Haag besturen is niet makkelijk', geeft Korsten aan. 'Met Remkes hebben ze een rustgevende en ervaren man gekozen. Iemand die niet bang is en beschikt over allerlei kwaliteiten.’'
Remkes heeft een aantal dingen waar hij gelijk mee aan de slag kan. Het onderlinge vertrouwen is na het corruptieonderzoek en de lekken vanuit het gemeentebestuur flink afgenomen. Ook moet er een beslissing worden genomen over de jaarlijkse vreugdevuren met oud en nieuw. De openbare veiligheid is de belangrijkste portefeuille van een burgemeester. 'Het spectrum aan lastige kwesties op dit gebied wordt steeds breder', zegt Korsten, die als voorbeeld geeft dat burgemeester Aboutaleb van Rotterdam over honderden evenementenvergunningen moet beslissen. 'Hier moet de burgemeester niet van schrikken.'

'Dramatisch niveau gemeenteraad'

De waarnemend burgemeester heeft volgens Heymans het voordeel dat hij in het verleden als minister van Binnenlandse Zaken de leiding over de politie heeft gehad. 'Ik wist niet dat de verhouding tussen burgemeester en politie en OM zo slecht was. Maar Remkes weet wat er bij de andere partijen speelt en kan de verhoudingen weer verbeteren.'
Wapen van Den Haag bewerkt door Omroep West
Wapen van Den Haag bewerkt door Omroep West
Lastiger zal Remkes het krijgen met de gemeenteraad. In het gelekte overleg van maandag noemde commissaris van de Koning Jaap Smit het niveau van de Haagse gemeenteraad bedroevend. 'Het is een kakafonie van meningen', zegt Heymans. 'De stad heeft 45 zetels, verdeeld over vijftien fracties. Iedereen wil zijn punt maken en scoren. Het is daardoor dramatisch gesteld met het niveau van de Haagse politiek. Het is goed dat Smit er wat van gezegd heeft, maar ik vrees dat het niet gaat helpen.’'

Schadelijk voor de stad

Huffnagel verwacht dat het voorlopig niet rustig zal worden in de Haagse politiek. 'Dit duurt nog wel tot ruim na kerst', voorspelt de oud-wethouder. 'Maar laten we hopen dat het daarna iets rustiger wordt, zodat we in goede orde naar een nieuwe burgemeester op zoek kunnen. Want dit is buitengewoon schadelijk voor de stad.’'
Heymans heeft meer vertrouwen. 'Ik zie het niet zo somber in. Den Haag blijft een schitterende stad. Het is belangrijk dat er nu iemand komt die met harde hand optreedt. Het komt allemaal echt wel weer goed.'

Winkelend publiek

Wat Hagenaars van de waarnemer vinden? In het winkelcentrum aan het De Savornin Lohmanplein kennen ze Remkes over het algemeen nog wel als oud-minister. Een enkeling herinnert hem niet zo zeer vanwege de voetsporen die hij in de politiek verdiend heeft maar als een kettingroker. Voor sommigen is hij wat te oud: 'Laten we lekker een gozer van veertig of zo daar neerzetten’, zegt een man die samen met z’n vrouw boodschappen doet.
Dat hem een forse taak wacht is wel duidelijk. 'Laat hem eerst de gemeenteraad goed bij elkaar houden', zegt een man. Een vrouw vindt dat 'ie er eerst voor moet zorgen dat de wethouders weer betrouwbaar zijn'. En natuurlijk moet Remkes in de gaten houden wat er tijdens oud en nieuw gaat gebeuren. Het winkelend publiek heeft niet veel op met de stand van de politiek op dit moment en het feit dat er opnamen zijn gelekt van een vertrouwelijk gesprek. Stijlloos en schandalig, is de mening in het winkelcentrum. Hoewel een ander er ook wel niet weer raar van opkijkt: 'Het gebeurt de hele tijd en overal wordt gelekt.'