Donya (25) ging van huis naar huis: 'Bij mijn laatste pleeggezin kon ik weer ademhalen'

'Wanneer het thuis voor het eerst echt misging? Uhm, dan moet ik even goed denken hoor’, zegt Donya verontschuldigend. 'Sorry, mijn geheugen is een soort gatenkaas geworden.' Donya heeft dissociatie, naar eigen zeggen: 'Door de traumatische dingen die ik heb meegemaakt, is het soms moeilijk bepaalde herinneringen op te roepen. Dan weet ik bijvoorbeeld niet hoe iets precies is gegaan of hoe oud ik was toen iets gebeurde.'

Wel weet ze nog dat ze een jaar of zeven was toen de ellende begon. Ze groeide op in Drenthe, samen met haar oudere zus, twee jongere broertjes en zusje. 'Het contrast met mijn oudste zus was groot. Zij was een engeltje, een "ja-en-amen-kind". Ik was dat niet. Ik was impulsief, wilde naar buiten, in bomen klimmen’, vertelt Donya. 'Niet dat ik lastig was, maar het lukte mij bijvoorbeeld nooit om iets af te maken. Als ik iets deed, deed ik het maar half.'

De ouders van Donya wisten niet hoe ze daar mee om moesten gaan, vertelt ze: 'Op een gegeven moment merkte ik dat ik anders werd behandeld. Dat zorgde ervoor dat ik mijn gedrag ging aanpassen. Ik ging het erger maken, het gedrag dat zij vervelend vonden juist uitvergroten. Met als gevolg dat mijn ouders me vooral strenger aanpakten.'

De spanningen in huis liepen steeds verder op. Zo ver, dat Donya op een geven moment fysiek gestraft wordt: 'Mijn vader ging geweld gebruiken. Ook verbaal ging het soms flink los'. Op haar vijftiende slaat de pan in de vlam: 'Op een gegeven moment heb ik teruggeslagen. Toen heeft mijn moeder jeugdzorg gebeld.'

In de gang bij haar ouders thuis wacht de dan 15-jarige Donya tot de jeugdzorgbegeleider haar komt halen. In één hand draagt ze een vuilniszak met wat kleren, verder niets: 'Tja', zegt ze lachend. 'Een ontzettend clichébeeld, maar zo ging dat.'

Als ze de auto van haar begeleider instapt, voelt ze opluchting. Maar het is ook een traumatische ervaring: 'Ik voelde me gevangen in mijn eigen huis, maar toch: ik werd weggehaald bij mijn familie. Dat voelde ontzettend eenzaam.'

De begeleider brengt haar naar het hoofdkantoor, waar Donya moet wachten tot er ergens plek voor haar is. 'Volgens mij heb ik er wel een halve dag gezeten. De begeleider bleef telkens vragen of ik wat wilde eten of drinken en ik zei steeds maar nee. Er is toen ik mijn dossier gezet dat ik mogelijk een eetprobleem heb, wat niet zo is', vertelt ze.

Hierna volgt een reeks van overplaatsingen van het ene crisisgezin naar het andere. 'Daar zit je dan zo'n vier weken, soms iets langer. Ik zat zelfs even in een huis van Leger des Heils in Groningen. Dat was heftig, om als zestienjarige tussen mensen van twintig te zitten.'

Maar aan al dat gepingpong komt op haar zeventiende eindelijk een eind. Ze komt bij een pleeggezin in Emmen op een boerderij terecht. Een waar cadeautje, vertelt Donya: 'Geografisch ideaal, lekker ver van de stad. Tussen de moestuintjes en huisdieren vond ik mijn rust.'

Haar stem fleurt op als ze over haar pleegouders vertelt: 'Zij hebben me gered', zegt ze. 'Betere pleegouders had ik me niet kunnen wensen. Bij hen heb ik weer geleerd te leven, in plaats van te overleven.'

En dat kwam vooral doordat haar pleegouders elkaar zo goed aanvulden, vertel Donya. 'Ze waren een gouden combi. Mijn pleegmoeder was vooral heel liefdevol, ze was echt de mama in het verhaal. Maar denk maar niet dat ze met zich liet sollen hoor, zij ruikt bullshit van veraf! En mijn pleegvader? Die gaf structuur. Op vaste tijden opstaan, mijn financiën op orde krijgen… Maar hij heeft vooral de beste humor die er bestaat. Ik heb zo veel met hem gelachen.'

Helaas is er nog altijd een groot tekort aan mensen zoals de pleegouders van Donya. Met de Week van de Pleegzorg wil de organisatie dan ook mensen stimuleren pleegouder te worden. Maar uit welk hout moet je daarvoor gesneden sneden zijn? Donya vertelt: 'Je moet vooral een liefdevol persoon zijn, maar ook begrip kunnen hebben voor het trauma. Jongeren die in een pleeggezin terechtkomen, komen daar niet zomaar. Zij hebben heftige dingen meegemaakt en kunnen daardoor heftig reageren. Daar moet je mee om kunnen gaan.'

En dat is die gouden combi waar Donya het eerder over had. Haar pleegouders geven haar liefde, maar bereiden haar ook voor op het zelfstandige leven, legt ze uit: 'Ze hadden een stacaravan in de tuin staan. Daar ben ik ingetrokken toen ik bijna achttien werd, zodat ik een beetje kon leren hoe het is om op jezelf te wonen.'

Maar dat ging niet zo makkelijk. 'Het was moeilijk; ik werd depressief. Maar dat was blijkbaar nodig om naar de volgende stap naar volwassenheid te kunnen zetten. Ik kwam eroverheen, waarna we op zoek zijn gegaan naar een eigen huisje.' En daar is Donya haar pleegouders nog elke dag dankbaar voor: 'Ze hebben keihard gewerkt om mij een goede start te geven. Door hen is mijn weg naar volwassenheid een stuk soepeler verlopen.'

Inmiddels woont Donya op zichzelf en heeft ze een mooi plekje in Den Haag. 'Sinds twee jaar ben ik echt aan het helen van het verleden. Ik heb patronen doorbroken en heb het idee dat ik echt thuis ben. Voor het eerst in mijn leven ben ik eigenlijk best wel happy.'

En dan is het nu eindelijk tijd om naar de toekomst te kijken: 'Ik wil graag zelf pleegkinderen begeleiden. Mijn ervaring als pleegkind op een nuttige manier inzetten en andere pleegkinderen helpen. Ik wil hier mijn leven van maken.'