Johan (62) en zijn vrouw vingen 16 pleegkinderen op: 'Bij ieder afscheid verdriet en gemis'

Een jongen in pyjama met knuffelbeer staat in de deuropening. ANP XTRA ROOS KOOLE fotograaf Roos Koole beeldnummer 25793707 beelddatum 11-12-2013 17:32:37 bron ANP XTRA © ANP
REGIO - Johan (62) en zijn vrouw (58) hebben dertien biologische kinderen tussen de 14 en de 38 jaar oud, maar daarnaast hebben ze ook twee pleegkinderen. Eén is drie jaar oud, de ander 13 maanden. Ook ving het gezin uit Krimpenerwaard de afgelopen vijf à zes jaar maar liefst zestien pleegkinderen op. Dat was niet altijd makkelijk, vooral het afscheid nemen viel Johan keer op keer zwaar. Toch besloot hij door te gaan. In het kader van de Week van de Pleegzorg doet hij zijn verhaal.
'Wij zijn een ontzettend gelukkig gezin. We willen dat geluk, die vreugde, doorgeven.' Johan heeft daarbij het geloof als leidraad. 'Wij hebben Jezus als voorbeeld. Die ontfermde zich altijd over de verlorenen. Wij proberen daar ook wat in te betekenen, dat is een van de drijfveren waarom we aan pleeghulp begonnen zijn.'
Johan en zijn vrouw doen vooral aan crisisopvang. 'Die kinderen worden vaak onder dwang - met of zonder politie - uit huis gehaald. Die kinderen komen helemaal ontheemd, verward of in de kreukels bij ons aan. Als ik dan zie hoe mijn vrouw zich over die kinderen ontfermd, dan breekt mijn hart. Ze buigt zich voorover, doet ze in bad, trekt ze schone kleren aan en ze zorgt voor ze. Die kinderen komen dan op een gegeven moment toch tot rust. De een wel makkelijker dan de ander, maar je ziet dat naar verloop van tijd herstellen. Dat is dankbaar werk, dat je zo'n kind op ziet knappen.'

Kindje moet weg, maar keert weer terug

Een van Johans huidige pleegkinderen kwam binnen toen hij een jaar oud was. 'Als je kijkt wat een mooi, leuk en ondeugend kind dat is geworden. Daar doe je het dan voor.' Na een korte periode van crisisopvang, zou het jonge kind weg moeten bij Johan en zijn vrouw, omdat het echtpaar te oud is. Volgens de regels mag er tussen de pleegouders en het kind niet meer dan 45 jaar verschil zitten. Zodoende ging hij naar een ander gezin.
Na vier dagen kwam hij toch weer terug, omdat hij in die korte tijd volledig getraumatiseerd was. 'Het gezin waarin hij terecht kwam, daar paste hij niet. Hij miste ons te veel en wij hem ook ontzettend. Hij heeft vier dagen niet gelachen, dat is echt heftig. Hij was gehecht aan ons.' Na 4 dagen in het andere pleeggezin werden ze gebeld: het ging echt niet meer bij het andere gezin en Johan zijn dochter haalde het jongetje weer op. Daar ging wel een gesprekje aan vooraf: of het jongetje dan wel mocht blijven. 'Het is geen jojo', benadrukte Johan in dat gesprek. Na een aantal vervolggesprekken werd besloten dat het jongetje voorlopig bij Johan en zijn vrouw mag blijven.

'Een van de pleegkinderen kwam tussen huwelijk te staan'

In een ander geval pakte het slechter uit. Het gezin ving een meisje van 6 jaar oud op die erg getraumatiseerd was, mede door mishandeling en misbruik. 'Dat heeft een heel diep spoor op ons gezin achter gelaten, dat was geen prettige tijd. Zij manipuleerde ons gezin: ze zei lelijke dingen over mij. Ik heb altijd gezorgd dat ik niet alleen met haar was, toch zei ze – onder andere tegen mijn eigen kinderen – hele vervelende dingen. Dan kun je wel nagaan waar ik het over heb. Onze eigen kinderen en mijn vrouw konden daar heel slecht mee omgaan, zeker omdat het op seksueel gebied was.'
Dat deed zijn gezin zoveel pijn dat er een moment kwam dat ze tegen elkaar zeiden: 'Dit kost te veel, we offeren nu te veel op.' De pleegzorg zorgde voor een ander pleeggezin voor het 6-jarige meisje. 'Dat was een warme overdracht. We hebben haar natuurlijk niet zo op straat gezet. We hielden nog steeds het doel voor ogen: goed zijn voor het kind.'
“We hebben getwijfeld om door te gaan”
Na de gebeurtenis met het 6-jarige meisje hebben Johan en zijn vrouw getwijfeld om verder te gaan met pleegzorg. 'Dit nooit meer dachten we. Toch zijn we later weer tot onszelf gekomen. We hebben toen wel de leeftijd naar beneden gedaan. Onze prioriteit werd baby's of kinderen tot maximaal een of twee jaar. Maar goed, ze worden ook wel eens ouder aangeboden en dan is het moeilijk om nee te zeggen. Je wil eigenlijk iedereen helpen.'

Agressieve biologische ouders

Johan en zijn vrouw hebben daarnaast te maken met crisisopvang en de kinderen die zij onder hun hoede hebben, zijn allemaal plaatsingen waar bijvoorbeeld geweld aan vooraf is gegaan. 'Dat is niet altijd makkelijk, we hebben namelijk ook wel eens bezoeken. Daar ben ik altijd bij, het klinkt misschien raar, maar ik ben bijna twee meter en dat scheelt dan toch. De voogd zei altijd: ondanks dat biologische ouders agressief gedrag vertonen, zijn ze altijd zo rustig als jij er bij bent. Maar goed, ik ben mondeling ook wel vrij sterk.'
Ik zei tegen een vader: schud je kaarten, luister naar de hulpverlening en ga op cursus met je vrouw
Zo was er eens een vader die volgens Johan heel erg agressief en bijzonder boos was. 'Ik ben rustig met hem gaan praten en we bleken hetzelfde werk te hebben gedaan. Dat brak het ijs en ik heb tegen hem gezegd: man, schud je kaarten, luister naar de hulpverlening en ga op cursus met je vrouw.' De man gaf gehoor aan die oproep. 'Zijn zoontje mocht later terug naar huis en dat gaat nu best goed. Dat zijn de dankbare momenten, daar doe je het voor want dat is de meest ideale oplossing.'

'Na ieder afscheid moet je je leven weer oprapen'

Ondanks dat Johan het mooi vindt dat de kinderen ofwel terug kunnen naar de ouders ofwel goed terecht komen in andere gezinnen, blijft hij het keer op keer lastig vinden om afscheid te nemen. 'Ik hecht me er te veel aan, ik ben daar niet professioneel genoeg voor om het zo maar te zeggen. Je weet wel dat het niet anders kan, want je kan niet alle kinderen houden. Je hebt je verdriet en je gemis, maar daar kom je op een gegeven moment dan overheen. Je moet ook rationeel zijn maar dat gevoel kan je toch niet uitzetten.'
Ook het jongste kindje waar Johan nu voor zorgt, zal weer weggaan. Het jongetje zal dan naar een gezin gaan waar hij kan opgroeien tot hij 18 jaar oud is. Alleen wanneer hij weggaat, is niet duidelijk. Als hij daar naar gevraagd wordt, krijgt hij een brok in zijn keel. Het wordt even stil, waarna Johan zijn verhaal vervolgt: 'Dit kleine mannetje is nu drie maanden bij ons in huis, hij is echt gehecht aan ons, dat is zo mooi om te zien. Ik voel de pijn nu opkomen, dat is heel lastig', vertelt hij geëmotioneerd. 'Je moet weer verder, dat gaat ook wel weer. Je raapt je leven weer op, maar het is heel lastig.'

'De nood is niet te remmen'

Terwijl de uitdagingen steeds weer om de hoek komen kijken, gaat Johan gepassioneerd door als pleegvader. De Week van de Pleegzorg vindt hij dan ook enorm belangrijk. 'Er is zoveel nood die niet te remmen lijkt. Wij kunnen niet iedereen helpen al zouden we dat graag willen. De bijbel zegt ook: je moet je naasten lief hebben als jezelf, maar niet liever dan jezelf. Als je er zelf aan onder door gaat, mag je ook een keer nee zeggen.'
Johan en zijn vrouw willen dan ook maximaal twee pleegkinderen tegelijk in huis. 'Elke keer als de vraag komt of we beschikbaar zijn, is het weer een worsteling om nee te zeggen. Maar we moeten onze draagkracht niet uit het oog verliezen, onze eigen kinderen mogen er ook niet onder lijden.' Twee van zijn kinderen zijn inmiddels ook pleegouders en eentje is bezig om het te worden. 'We geven dat stukje gelukkig wel door. Ik zeg ze altijd: Let op jezelf, geef je grenzen en je kunnen aan. Op die manier houd je het vol.'
>> Vanwege de privacy is de naam van Johan gefingeerd