Provincie stuurt brandbrief naar kabinet: 'Grote zorgen over financiën gemeenten'

Geld
Geld © ANP
REGIO - De provincie heeft een brandbrief gestuurd naar het kabinet over de gevolgen van de toenemende financiële druk op gemeenten in Zuid-Holland. De tekorten bij gemeenten leiden tot schrijnende en verregaande maatregelen: van het schrappen van schoolreisjes tot het sluiten van bibliotheken.
Zuid-Holland ontving de afgelopen tijd signalen van gemeenten over het tekort aan middelen voor de uitvoering van de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning), jeugdhulp en de Participatiewet. Vanaf 2015 zijn gemeenten namelijk verantwoordelijk voor de taken op het gebied van werk, zorg en jeugd. Gemeenten krijgen voor de uitvoering van deze taken geld van het kabinet, maar dat blijkt in veel gemeenten onvoldoende te zijn.
'Naast deze signalen zien wij zelf die druk op de gemeentelijke financiën ook', schrijven de Zuid-Hollandse commissaris van de koning Jaap Smit en gedeputeerde Floor Vermeulen in de brandbrief. Vervolgens dreigen gemeenten onder preventief toezicht te komen, doordat zij hun begroting niet dekkend krijgen. Onder andere gemeenten als Den Haag, Zoetermeer, Leiden en Katwijk stelden in hun begrotingen vast dat er veel geld wordt besteed aan zorg; meer dan dat er aan vergoeding vanuit het Rijk binnenkomt.

Tekorten door volumegroei en bezuinigingen

De financiële problemen bij gemeenten in het sociaal domein (en de neveneffecten ervan) worden aan de ene kant veroorzaakt door volumegroei (meer vraag) en aan de andere kant door bezuinigingen die gepaard gingen met de decentralisatie in 2015, stelt de provincie.
Een week geleden kondigde het kabinet aan in te grijpen bij de jeugdzorg. Ruim vier jaar nadat de verantwoordelijkheid voor jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering aan de gemeenten werd overgedragen, ziet het Rijk zich genoodzaakt om het jeugdzorgstelsel opnieuw te herzien. Het kabinet erkent dat te veel kinderen niet op tijd hulp krijgen en wil meer regionale samenwerking afdwingen door de jeugdzorg anders in te richten. De provincie maakt zich ook hierbij grote zorgen. 'Wij maken ons nu al grote zorgen over de kosten die een stelselwijziging met zich mee zou brengen: hoe wordt ervoor gezorgd dat deze rekening niet bij de gemeenten terecht gaat komen?'

'Grote problemen voor begrotingen in 2021'

De provincie is het kabinet 'erkentelijk' dat het Rijk de komende drie jaar meer geld beschikbaar stelt voor de jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering. 'Echter moeten wij ook constateren dat de middelen helaas nog niet toereikend zijn', stelt de provincie. 'Wij voorzien dan ook grote problemen in de volgende begrotingscyclus, namelijk die van 2021. Met dezelfde problematiek als nu moeten gemeenten hun begroting gaan opstellen.'
Op de lange termijn worden de problemen wellicht nog veel groter, verwacht de provincie. 'Het risico op daadwerkelijke tekorten voor de gemeenten op de lange termijn blijft bestaan. Dat blijven wij zorgelijk vinden.'

Muziekonderwijs in Zoetermeer versoberd

De provincie ziet 'schrijnende en verregaande maatregelen' bij gemeenten om hun begrotingen toch dekkend te krijgen. De provincie geeft enkele voorbeelden: subsidies voor scholen worden stopgezet, waardoor er in Zoetermeer tussen de 600 en 800 kinderen niet meer mee kunnen met schoolreisjes. Daarnaast wordt het muziekonderwijs in Zoetermeer versoberd en moesten er in de stad twee van de drie bibliotheken sluiten.
In Lisse werden investeringen in kunstgrasvelden uitgesteld, in Lisse werd de onroerendezaakbelasting (ozb) verhoogd en in Hillegom werden plannen voor duurzaamheid en biodiversiteit versoberd. 'De uitval van andere maatschappelijke functies vinden wij als hoeder van het openbaar bestuur zeer kwalijk; de gemeenschap moet draaiende kunnen blijven', schrijft de provincie.

Provincie wil gesprek met kabinet

Zuid-Holland heeft de brandbrief gericht aan de ministers Hugo de Jonge (CDA, Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en Raymond Knops (CDA, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties). Het provinciebestuur van Zuid-Holland wil graag met het kabinet in gesprek over de financiële toekomst van de gemeenten. Naast Zuid-Holland heeft ook Drenthe een brief van gelijke strekking naar het kabinet gestuurd.