'Jubileumconcert Delfts Symphonie Orkest is een tour de force'

Dirigent Peter Gaasterland tijdens de repetitie van het Delfts Symphonie Orkest
Dirigent Peter Gaasterland tijdens de repetitie van het Delfts Symphonie Orkest © Omroep West
DELFT - Groot feest bij het jubilerende Delfts Symphonie Orkest, dat 100 jaar bestaat. Om dat heugelijke feit te vieren, voert het orkest komende zaterdag de derde symfonie van Gustav Mahler uit. Met bijna twee uur een ware tour de force. En daarvoor wordt alles uit de kast gehaald.
Het amateurorkest uit Delft is in 1919 onder de naam Sempre Fixo opgericht door de Nederlandse Gist- en Spiritusfabriek en oorspronkelijk begonnen als een strijkorkest. Het treedt op tijdens belangrijke gebeurtenissen in de fabriek als bijvoorbeeld jubilea en afscheid. De achterliggende gedachte, volgens altviolist Gerbrand Kotting, is het verheffen van zijn personeel: ‘Directeur Jacques van Marken vond het belangrijk dat zijn arbeiders zich op allerlei terreinen zouden kunnen ontplooien, wat het werk ten goede zou komen. Hij heeft dus enthousiast meegewerkt aan het oprichten van sportverenigingen, een toneelvereniging en een orkest.’
Daar komt de klad in tijdens de jaren dertig, omdat er teveel leden van buiten komen en het orkest geen geld meer krijgt van de fabriek. Vanwege de crisis en de oorlogsjaren wordt het steeds moeilijker. Noodgedwongen zoekt Sempre Fixo aansluiting bij het Delfts Klein Orkest en gaan ze na de fusie samen verder als het Delfts Symphonie Orkest (DSO).

Kwaliteit

In 1969 dreigt het DSO alsnog te verdwijnen, omdat de kwaliteit te wensen overlaat en er nog geen twintig leden zijn overgebleven. De nieuwe dirigent grijpt volgens Kotting hard in: ‘Gerard van Weers constateerde dat teveel leden niet het gewenste peil haalden. Hij was van mening dat als hij die zou behouden, dan zou hij geen nieuwe, goede spelers er bij krijgen. Dus hij heeft een groot deel naar huis gestuurd.’
Met succes want daarna groeit het orkest weer tot zo’n 75 leden. Kotting: ‘Het zijn allemaal amateurs die dat naast hun werk of studie doen. Maar als je rondkijkt naar de ongeveer 250 amateurorkesten die Nederland heeft, dan is DSO in kwaliteit absoluut behoorlijk boven het gemiddelde.’

Mahler

Speciaal ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan wordt zaterdagavond de derde symfonie van Mahler opgevoerd in de aula van de TU Delft. Daarmee wordt niet voor de makkelijke weg gekozen, want het is een van de langste symfonieën ooit gemaakt. Dirigent Peter Gaasterland: ‘Het is verschrikkelijk zwaar. Verschrikkelijk zwaar voor trompetten, trombones, hoorns. Strijkers ook, maar weer op een andere manier. Het zwaarste is om bijna twee uur de focus behouden. Om je krachten te verdelen, maar vooral ook om je concentratieboog vast te houden. Dat is een tour de force.’
'Jubileumconcert Delfts Symphonie Orkest is een tour de force'
Trombonist Gijs van Wetten kan dat beamen: ‘Er is geen enkele componist die drie grote solo’s voor trombone schreef. Dat komt eigenlijk niet voor. Dat maakt het voor mij een grote uitdaging om het te spelen. En door de duur van het stuk moet je continu op het puntje van je stoel zitten. Dan zijn heel veel noten voor veel mensen ook nog eens niet makkelijk. Dat maakt het zo lang en zwaar en moeilijk om te spelen.’
Vanwege de omvang van Mahler’s symfonie zijn het Haags Matrozenkoor en dameskoor Cantiamo Delft gevraagd om mee te doen. Mezzosopraan Marion van den Akker neemt de solopartij voor haar rekening. In totaal staan er volgens Van Wetten zaterdagavond bijna tweehonderd muzikanten op het podium: ‘Ik geloof dat we aan bijna 120 man orkest zitten. Dan hebben we nog een jongenskoor van ongeveer dertig, en een vrouwenkoor van ongeveer veertig personen.’

Soort van thuis komen

Speciaal voor de gelegenheid zijn ook oud-leden gevraagd om nog een keer mee te doen. Violiste Stephanie Halterman was aangenaam verrast: ‘Superleuk! Heel veel oude bekenden. Je merkt dat heel veel mensen al die jaren nog steeds met heel veel plezier spelen. En dan kom je terug en dan is het alsof je hier gisteren nog gespeeld hebt. En ook dezelfde bevlogenheid., jong en oud door elkaar. Het is een soort van thuiskomen.’
De derde symfonie van Mahler was niet haar keuze geweest: ‘Het is een heel pittig stuk. Ik heb het zelf eerst een paar keer moeten beluisteren. Ik zou het niet snel opzetten, maar het is heerlijk om te spelen. Het is in eerste instantie niet heel erg toegankelijk. Maar wat het leuke is: het knalt! Het is zo groots. Een enorm orkest, ja, ik vind dat gaaf.’