Operatie Sneeuwvlok: hoe 13.000 Hagenaars door de nazi's werden opgepakt
DEN HAAG - Precies 75 jaar geleden vond een razzia plaats onder de Haagse bevolking. Onder de codenaam 'Operatie Sneeuwvlok' werden op 21 november 1944 ongeveer 13.000 mannen door de nazi's opgepakt om te werken in Duitsland. 'Het voordeel is dat ik na de oorlog nooit meer bang ben geweest', zegt Hagenaar Fred Zorn daarover. Hij zag als dertienjarige de razzia van dichtbij plaatsvinden. 'Ik vergelijk alles met toen. En zo erg als toen was het dan niet.'
De razzia was onderdeel van de arbeitseinsatz. Dat hield in dat in de door de nazi's bezette gebieden, mannen tussen de zeventien en veertig jaar, verplicht moesten werken voor de Duitse oorlogsindustrie. Omdat niet iedereen zich vrijwillig meldde, hielden de Duitsers in grote Nederlandse steden razzia's, om zoveel mogelijk arbeidspotentieel op te pakken.
Tien dagen voor de Haagse razzia, werden er in Rotterdam 52.000 mensen opgepakt. De Haagse mannen waren gewaarschuwd. 'Een communicatiebureau van de ondergrondse had telefonisch contact met Rotterdam en Amsterdam', zegt Zorn. 'Die informatie werd doorgegeven aan de illegale pers.' Hierdoor konden veel mannen zich verstoppen voor de Duitsers.
Operatie Sneeuwvlok: hoe 13.000 Hagenaars door de nazi's werden opgepakt
Haagse Dierentuin
Ook de broer van Zorn verstopte zich voor de nazi's. 'Hij had een boekenkast met een serie boeken erin', zegt Zorn 75 jaar later. 'Hij is achter die boeken gaan liggen. Daardoor hebben die Duitsers hem niet gezien.'
De mannen die wel werden opgepakt werden verzameld in het in 1964 afgebrande K&W gebouw aan de Zwarteweg, in het Gymnasium Haganum en de Haagse dierentuin. Op de plek van die dierentuin staat tegenwoordig het provinciehuis. Wel is er op het terrein nog een monument ter herinnering aan de razzia van 1944.
In 2014 maakte Omroep West de documentaire Joop van Deursen gaat naar huis. Joop van Deursen uit Den Haag is 24 jaar als hij tijdens Operatie Sneeuwvlok op 21 november 1944 wordt meegenomen door de Duitsers naar Rees in Duitsland. Zijn vrouw Frieda blijft alleen achter, niet wetend of Joop ooit nog thuis thuis zal komen. Joop komt terecht in de 'Hel van Rees', een werkkamp vlakbij de grens met Nederland. De omstandigheden zijn zo slecht, dat Joop niet zal overleven als hij blijft. Dus besluit hij net voor de kerst in de vroege ochtend te ontsnappen. Bekijk hier de documentaire.
