Commissaris van de koning eist dit jaar 'ferm besluit' van politiek over vuurwerk

Commissaris van de koning Jaap Smit
Commissaris van de koning Jaap Smit © Provincie Zuid-Holland
DEN HAAG - Het jaarlijkse vuurwerk tijdens oud en nieuw is volgens de commissaris van de koning in Zuid-Holland zo uit de hand gelopen dat 'de maat vol is'. Commissaris Jaap Smit roept de landelijke politiek op om dit jaar 'een ferm besluit' te nemen over vuurwerk, zodat 'wantoestanden' zich niet herhalen.
De commissaris van de koning sprak die wens woensdagmiddag uit tijdens zijn nieuwjaarstoespraak in De Nieuwe Kerk aan het Spui in Den Haag. Aanleiding is de uit de hand gelopen jaarwisseling. Het aantal vuurwerkslachtoffers in heel Nederland was dit jaar hoger dan vorig jaar. Dit jaar bezochten 1.300 mensen met verwondingen het ziekenhuis of de huisartsenpost, 100 meer dan vorig jaar.
Een meerderheid in de Tweede Kamer wil daarom nu een eind maken aan gevaarlijk vuurwerk, Rotterdam wil als eerste van de vier grote steden voor de komende jaarwisseling een algeheel vuurwerkverbod. Ook willen de acht burgemeesters van de grootste gemeenten in onze regio een verbod op vuurpijlen en knalvuurwerk.

Tradities

Codewoord in de jaarlijkse toespraak van de commissaris van de koning in Zuid-Holland was het woord 'tradities'. De commissaris zei: 'Wij houden van tradities in dit mooie land en willen vaak dat daar niets aan verandert, want het maakt deel uit van onze identiteit en als het nodig is dan gaan we daarvoor de straat op en laten we dat luidkeels horen... Ik roep dat andere traditionele feest in de eerste week van de maand december in gedachten.'
Het nieuwe is voor de één een bedreiging en voor de ander een lonkend perspectief - Jaap Smit
'Welnu, voor de traditie van oudejaarsavond zijn ook weer velen de straat op gegaan en helaas op vele plekken om er de beest uit te hangen... Als die traditie onze identiteit mede bepaalt, zou ik er met vele anderen geen bezwaar tegen maken dat we daar een grondige verandering in aanbrengen.'

'Tijd om paal en perk te stellen aan deze verkeerde ontwikkelingen'

Voor de commissaris is de consequentie voorspelbaar: 'Als mensen geen maat weten te houden, dan is op een gegeven moment de maat vol. Dat moment lijkt nu aangebroken en het wordt tijd om paal en perk te stellen aan deze verkeerde ontwikkelingen.'
Commissaris Smit sprak zijn waardering uit voor de vele hulpverleners, de politie, bestuurders en anderen 'die op deze hete avond hun hoofd hebben koel gehouden'. Hij vroeg verder om 'hun hartenkreten' over vuurwerk serieus te nemen. Smit: 'Ik roep dan ook het parlement en regering op om hier in dit jaar een ferm besluit over te nemen, dat zal leiden tot voorkomen van dit soort wantoestanden.'

'Het moet meer gaan om het collectief'

Smit had niet alleen een boodschap voor de politiek, maar ook voor de samenleving. 'Het wordt echt tijd om weer meer 'in het meervoud' te denken dan 'in het enkelvoud'. Dat het meer gaat om ons als collectief, dan om mij als individu.'
De commissaris geeft toe dat deze denk- en handelwijze lastig kan zijn: 'Het lastige van het denken in het meervoud is dat jouw individuele belang onderdeel wordt van een veel groter belang en dat je rekening houdt met die ander zoals je wilt dat die ander rekening houdt met jou. Als het nu gaat om tradities die dit land tot één van de meest welvarende en gelukkige landen heeft gemaakt; dit is er één!

'Verhuftering in de samenleving'

Veranderingen leiden in de maatschappij tot een tweedeling, betoogde Smit. 'Niets blijft hetzelfde. En dat nieuwe is voor de één een bedreiging en voor de ander een lonkend perspectief.' Volgens de commissaris is de oplossing simpel: 'Het begint met het luisteren naar elkaar en je wezenlijk verdiepen in de zorgen en vragen van de ander. Het gaat om respect voor de ander die wellicht een andere opvatting heeft dan jij. Het schiet niet op de andersdenkende voor linkse of rechtse gek uit te maken en hem vervolgens niet serieus te nemen.'
'Je gelijk nemen is wat anders dan gelijk krijgen' - Jaap Smit
Het politieke klimaat van vandaag heeft volgens Smit ook zijn weerslag op de samenleving. 'We moeten niet vergeten dat verruwing in de politiek een bijdrage levert aan de veel genoemde en gevreesde verhuftering in de samenleving. Een debat waar niet geluisterd wordt, maar alleen gesproken, leidt tot niets anders dan verdere verwijdering. Je 'gelijk nemen' is toch wat anders dan 'gelijk krijgen'. Het eerste maakt een debat onnodig of een schertsvertoning, het tweede kan het gevolg zijn van een goed inhoudelijk en constructief debat.'

'Veelkoppige monster van wantrouwen en betutteling moeten we te lijf gaan'

Volgens de commissaris moeten er op nieuwe vragen ook nieuwe antwoorden worden gevonden. 'Op vele manieren komen we tot de ontdekking dat oude modellen en oplossingen niet meer werken. We lopen tegen de grenzen aan van 'oud denken' en zoeken naar nieuwe wegen en antwoorden. Dat gaat gepaard met een heftigheid waarbij opvattingen en denkrichtingen haast trekken krijgen van nieuwe religies - en dat in een ver geseculariseerd land als het onze. Feiten en wetenschap leggen het vaak af tegen overtuigingen die de trekken van een intolerant geloof hebben.'
Smit sprak ook zijn zorgen uit over ondermijning van de overheid. 'Daar waar de burger het vertrouwen in de overheid kwijtraakt en zij die werken in het publieke domein het geloof in hun werk kwijtraken, is sprake van een ernstige ondermijning die we moeten bestrijden. Ik roep politici en kabinet op om ernstig op zoek te gaan naar wegen om dit veelkoppige monster van wantrouwen, betutteling en inperken van professionele vrijheid en ruimte te lijf te gaan. Dat betekent wat mij betreft niet verder bezuinigen, maar waar nodig investeren en anders organiseren.'