Woonwagenbewoners balen van hoge energierekening in 'gasloze' wijk Zoetermeer

De standplaats aan het Gooimeer is prima, zo op het eerste gezicht. Een ruime plek, goed bestraat en voorzien van allerlei gemakken. Zeker als je het vergelijkt met de plek bij het Oude Gemaal en de gevangenis, waar de woonwagens vandaan komen. Ze staan er nu knap bij, vindt ook Annie van Doorn, één van de bewoners. Voor zo'n 320 euro per maand staan de woonwagenbewoners met hun eigen woonwagens op een plek met een schuurtje met badkamer.

Maar hoe stook je dat warm in deze gasloze wijk? Annies elektrische kachels draaien overuren, en de meter ook. 'Mijn stroomrekening is deze maand al dik 500 euro', zegt Annie voor de deur van haar caravan. 'De hele wijk is energiezuinig, de stadsverwarming loopt hier honderd meter vandaan. Maar wij krijgen te horen dat het veel te duur is om ook ons aan te sluiten. En de aardwarmte, waar de rest van de wijk op is aangesloten, daar moet de gemeente nog over beslissen.'

Volgens de gemeente Zoetermeer is er een (geheime) overeenkomst met de bewoners. 'Er is na overleg overeengekomen dat de bewoners binnen twee jaar een woonwagen plaatsen ter vervanging van hun huidige niet vergunde woonvoorziening', laat de gemeente ons in een schriftelijke verklaring weten. 'En dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun energievoorziening.'

Kortom, de eigen caravans hebben geen vergunning maar worden gedoogd, en moeten binnen twee jaar op eigen kosten worden vervangen door een volwaardige woonwagen. 'Dat kost al gauw twee ton, en dat geld hebben wij niet', zegt Van Doorn.

Volgens het College voor de Rechten van de Mens hebben woonwagenbewoners dezelfde rechten als mensen die in een huis wonen. Drie jaar geleden stelden het College en de Nationale Ombudsman vast dat gemeenten de woonwagenbewoners als cultuur serieus moeten nemen.

'Leven in een woonwagen is een essentieel onderdeel van de cultuur van Roma, Sinti en woonwagenbewoners. En juist deze cultuur wordt door mensenrechten beschermd, zo heeft onder meer het Europees Hof voor de Rechten van de Mens bepaald. In dat advies wijst het College erop dat het Rijk, lokale overheden en woningcorporaties verplicht zijn om de cultuur van woonwagenbewoners niet alleen te beschermen, maar ook te faciliteren', aldus het College voor de Rechten van de Mens.

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken schreef vorig jaar dat gemeenten meer rekening moeten houden met woonwagenbewoners en voorzien in voldoende standplaatsen. Woonwagenbewoners moeten zo vaker binnen een redelijke termijn kans maken op een standplaats, zei de minister.

De gemeente Zoetermeer is zover nog niet, en het woonwagenbeleid zal nog wel even op zich laten wachten, blijkt uit de verklaring. 'De gemeente geeft invulling aan het landelijke Beleidskader gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid door behoefteonderzoek te doen onder haar woonwagenbewoners. Dit onderzoek vindt momenteel plaats.'

Eigenlijk is de woningbouwcorporatie de aangewezen partij om wagens te plaatsen die dan door bewoners kunnen worden gehuurd, net als het gaat bij huurhuizen, maar de gemeente houdt de zaak onder zich, draagt niets over aan de corporatie.

'U hebt in uw huis de keuze', zegt Van Doorn tegen de verslaggever. 'Als je modaal of minder verdient kun je van de woningbouw een huis huren, als je meer verdient kun je kopen. Maar die keuze hebben wij niet, hadden we die maar.' Volgens Van Doorn was het voor de bewoners slikken of stikken. 'Of verplicht verhuizen met een éénzijdig aanbod van de gemeente Zoetermeer waar niks aan toegevoegd mocht worden óf blijven staan om met zware politiemacht ontruimd te worden en dakloos te worden. Welke kiest u?'

De Nationale Ombudsman oordeelde al in mei 2017 dat de overheid de woonwagencultuur moet beschermen met beleid dat voldoende standplaatsen waarborgt. Het kabinet moet hierin het voortouw nemen.

'Niet alle gemeenten zijn zich voldoende bewust van de bijzondere positie van de woonwagencultuur. Zij handelen daardoor niet betrouwbaar in het borgen van die cultuur', aldus de Nationale Ombudsman.